Binnenland
Grimmige toon in
debat embryoselectie
Discussie draait om
niet om verruiming regels
Frontsoldaten blijven morren
4 I Vrijdag 6 juni 2008 PZC
Harde verwijten
oppositie aan adres
PvdA-fractie.
mmmmmtmsm
Politie, onderwijs en
zorg gebukt onder
werkdruk en regelzucht.
door Lianne Sleutjes
DEN HAAG - WD-leider Mark Rut-
te vatte het gisteren samen: „De
Christenunie doet wat, het CDA
houdt zich stil en de PvdA is in ver
warring." Want PvdA-woordvoer-
ster Khadija Arib weigerde gisteren
in een grimmig en emotioneel
Tweede-Kamerdebat aan te geven
tot hoever de embryoselectie van
haar mag gaan.
Terwijl ze vorige week nog blij was
dat PvdA-staatssecretaris Jet Busse
maker (Volksgezondheid) selectie
wilde laten toepassen op embryo's
van een stel met kans op erfelijke
borstkanker.
Alleen had Bussemaker het onder
werp tot woede van CU-leider en
vicepremier André Rouvoet niet
met het kabinet besproken. De CU
ziet het als verruiming van de mo
gelijkheden en is daar faliekant te
gen. Het CDA twijfelt. Onder druk
van de CU- en CDA-bewindslie-
den heeft Bussemaker haar brief
'vooralsnog hernomen'.
Schandalig, vindt de oppositie.
Echtparen die kans hebben op kin
deren met erfelijke borstkanker we
ten nu niet waar ze aan toe zijn.
De PvdA-fractie kwam door het
optreden van Arib klem te zitten.
Met de coalitiefracties van CU en
CDA was vooraf afgesproken dat al
leen gesproken zou worden over
de foute inschatting van Bussema
ker. Maar WD, GroenLinks, SP en
D66 eisten dat de PvdA zou zeg
gen dat ze voorstander blijft van
embryoselectie op erfelijke borst
kanker, wat het kabinet ook be
sluit. Met de PvdA is er dan een Ka
mermeerderheid die daar voor is.
Maar Arib zei alleen dat vrouwen
de mogelijkheid van embryoselec
tie moeten hebben bij erfelijke
ziektes. Of ze straks ingaat tegen
een 'nee' van het kabinet, liet ze in
het midden. „Wij steunen de
staatssecretaris. U geeft ruimte aan
de Christenunie door niet uit te
spreken dat u bij uw standpunt
blijft", verweet D66-leider Alexan
der Pechtold haar.
GOES Van der Spiegelstraat 54, tel. 0113 - 216 063, goes@fietsplezier.nl
VLISSINGEN Troelstraweg 364, tel. 0118 - 477 230, vlissingen@fietsplezier.nl
HBS
STRAATEN
Staatssecretaris Bussemaker tijdens het debat in de Tweede Kamer over haar brief.
foto Valerie Kuypers/ANP
Het geruzie over het selecte
ren van embryo's is pas het
begin van een fundamentele
discussie over de medische
mogelijkheden.
Wat is erger: een foetus
van veertien weken
aborteren omdat een
vlokkentest heeft uitgewezen dat
het een erfelijk borstkankergen
draagt, of een embryo van een
paar dagen weggooien omdat het
hetzelfde erfelijke kankergen in
zich heeft? Het eerste, abortus, is
al jaren toegestaan. Over embryo
selectie woedt een felle discussie.
Het Academisch Ziekenhuis Maas
tricht (AZM) selecteert al sinds
1995 embryo's op erfelijke genen.
Dat gebeurt nu alleen voor meest
al dodelijke ziektes die zich in 100
procent van de gevallen manifeste
ren, zoals de ziekte van Hunting
ton of taaislijmziekte. Van dragers
van het agressieve borstkankergen
wordt 6o tot 90 procent ziek. Criti
ci, onder wie de grondlegger van
de Nederlandse prenatale diagnos
tiek Hans Galjaard, spreken daar
om van een hellend vlak.
Tegelijk zijn er schrijnende verha-
ANALYSE
door Simonne van Gennip
len van vrouwen met het agressie
ve borstkankergen die op hun der
tigste al kanker hebben overleefd
en hun kind deze ellende willen
besparen. Dat kan via een onzeke
re ivf-behandeling, een lange, emo
tionele procedure. Juist daardoor
ziet het AZM niets in het argu
ment dat een hellend vlak wordt
betreden dat als schrikwekkend
eindpunt 'designerbaby's' heeft.
Embryoselectie voor het borstkan
kergen is niet verboden. De discus
sie gaat dus niet over verruiming
maar over beperking van de regels.
In 2006 wilde toenmalig staatsse
cretaris Clémence Ross bepaalde
gevallen verbieden, maar zo ver
kwam het niet.
De Gezondheidsraad, haar belang
rijkste adviesorgaan, wilde ook on
derzoek naar dragerschap van ziek
ten niet bij voorbaat uitsluiten.
Ook zag de raad geen bezwaar te
gen onderzoek naar geslachtsge
bonden ziekten en wil ze de tech
niek kunnen inzetten om donors
te krijgen voor een ernstig ziek
broertje of zusje. Ross wees al de
ze voorstellen af
De tweede paradox is de bestaan
de praktijk. Stellen van wie één
van de partners een erfelijke aan
doening heeft, komen in aanmer
king voor een vlokkentest of
vruchtwaterpunctie. Daarmee kan
rond de twaalfde week van de
zwangerschap worden vastgesteld
of de foetus erfelijk belast is. Het
paar kan vervolgens kiezen voor
een abortus. Van de circa 30.000
abortussen per jaar, worden er en
kele honderden gepleegd na het
vaststellen van een defect aan het
toekomstige kind.
Natuurlijk, zeggen de artsen in
Maastricht, hopen wij ook andere
erfelijke en ernstige ziekten uit te
kunnen bannen. Is straks 50 pro
cent kans op een ernstige vorm
van Parkinson genoeg? De dokto
ren in het AZM kunnen en willen
er geen antwoord op geven. Voor
elke ziekte is nieuw onderzoek no
dig. Op welk moment we van wel
ke ziekte meer weten, kunnen ook
zij niet zeggen. Wel staat vast dat
niet alleen politici grenzen trek
ken, dat doen ook artsen zelf, zegt
geneticus De Die-Smulders. „Als
hier een stel binnenkomt met het
verzoek om een zoon met blauwe
ogen, dan kan dat meteen rechts
omkeert maken."
u By THE VA/Ay
HET vA/ORPT E6M Aa£|5JE_
DEN HAAG - De ontevredenheid on
der de maatschappelijke 'frontsol
daten zoals verpleegkundigen, poli
tieagenten en leraren groeit, on
danks het extra geld en de sympa
thieke aandacht van het kabinet.
Dat komt doordat aan werkelijke
problemen zoals administratieve
rompslomp, regelzucht en werk
druk niets is gedaan, zeggen vakor
ganisaties en arbeidsdeskundigen.
Zorg, veiligheid en onderwijs zijn
door het kabinet tot 'topprioritei
ten' uitgeroepen. Er is geld uitge
trokken om die volgens het kabi
net maatschappelijk cruciale secto
ren aantrekkelijker te maken. Maar
de inkomenskloof met gelijk ge
schoolde werknemers in het be
drijfsleven blijkt nog altijd te
groeien. In het bedrijfsleven zijn
de lonen veel sterker gestegen.
„Er is het geen maatregel die de
werkdruk vermindert", zegt een
woordvoerder van onderwijsbond
AOB. De lopende cao-onderhande
lingen in het onderwijs, waarin de
werkdruk wel wordt besproken,
gaan uiterst stroef
„De ontevredenheid zit onder
huids", aldus Elise Merlijn, onder
in Het kabinet heeft geld uitgetrok-
ken voor betere salarissen in
zorg, onderwijs en bij de politie.
De ontevredenheid over hoge
werkdruk blijft.
handelaar van Abvakabo FNV.
Romke van der Veen, hoogleraar
arbeidssociologie aan de Erasmus
Universiteit, zegt dat er naar 'ver
keerde oplossingen' wordt gezocht
om de problemen in de (semi-)col-
lectieve sector aan te pakken.
„Geld geven is makkelijker dan de
echte problemen aanpakken. In al
deze sectoren komt de onrust voor
namelijk door spanning tussen de
mensen op de werkvloer en de lei
ding. De bemoeienis van bovenaf
met de mensen die het werk moe
ten doen is te groot en het vertrou
wen heel klein. Daarnaast zien de
mensen op de vloer dat zij onno
dig veel tijd kwijt zijn met admini
stratieve handelingen. Aan deze
problemen heeft het kabinet niet
veel gedaan."
