Geen voetbalwedstrijd die zo intens
de ziel van twee volkeren heeft beroerd
Zelfs over duizend
jaar vertellen ze het
na, van München tot
Boedapest. Even
sensationeel als
baanbrekend was de
3-2 zege van
West-Duitsland op
de magiërs van
Hongarije in de
WK-fïnale van 1954.
Het 'Wunder von
Bern' bevrijdde de
Duitsers van een
diepe naoorlogse
depressie en was
voor de Hongaren
een voorbode van
een inktzwart
tijdperk.
door Roel Wiche
De Hongaarse grootheid Ferenc Puskas (rechts) kan het opbrengen de Duitse aanvoerder Fritz Walter te feliciteren met de titel. foto Hollandse Hoogte
hoop. Het land is gespleten in oost en west,
met een verdeelde hoofdstad (Berlijn) en
krijgsgevangenen die getraumatiseerd uit de
Sovjetkampen terugkeren. Voetbal is het
opium dat de grote zorgen moet doen verge
ten. Van Hamburg tot München wordt in
'calorieënwedstrijden' om worst en brood
gespeeld.
De Duitsers worden wegens het oorlogsver
leden geweerd van het WK in 1950, maar
mogen zich vier jaar later in Zwitserland
melden bij de wereldelite. Al in de eerste
ronde volgt een mokerslag. De fenomenale
Hongaren, in eigen land 'de ploeg van goud'
genoemd, walsen met 8-3 over de Mann-
schaft. Maar dan al weet de Duitse bonds
coach Sepp Herberger dat het een bijzonder
toernooi gaat worden.
Herberger, hard en geniaal als Rinus Mi-
chels, heeft zijn tweede keus tegen Honga
rije opgesteld, om toe te kunnen slaan in de
andere wedstrijden. In familiehotel Belvedè
re, aan het prachtige meer van Thun,
smeedt hij een vriendenploeg die alle tradi
tionele Duitse waarden in zich verenigt: eer
zucht, doorzettingsvermogen, karakter. En,
bovenal, Kampfgeist. Onomstreden leider
van de ploeg is Fritz Walter, een frêle techni
cus die het liefst op blote voeten zou spelen.
Het idool van Franz Beckenbauer, die als
kleine jongen zijn moeder smeekt om op
zijn shirt een 10, het nummer van Der
Fritz, te naaien. De aanvoerder van Duits
land stelt de Hongaren voor het eerst op de
proef. Op de dag van de finale, 4 juli 1954,
valt de regen met bakken uit de hemel. Pus
kas en co weten wat dat betekent: het is
Fritz Walter Wetter. Nog erger: de Magyaren
hebben geen oog dicht gedaan. Tot diep in
de nacht is er een uitbundig dorpsfeest ge
weest, pal voor hun hotel.
Niettemin verovert het wonderteam razend
snel het Wankdorfstadion. Hongarije neemt
binnen acht minuten een 2-0 voorsprong
en in Boedapest daveren de bruggen over
de Donau. Maar dan begint de vechtmachi
ne van Herberger aan een heroïsche weder
opstanding. Met dank aan de geniale inge
ving van een schoenmaker.
Adi Dassier, die later de wereld verovert met
de drie strepen van Adidas, heeft speciaal
voor een natte grasmat een lange schroef-
nop ontwikkeld. Een uur voor de wedstrijd
begint hij als een razende de noppen van al
le schoenen te verwisselen. Pas vlak voor de
aftrap is hij klaar. Direct na het tweede Hon
gaarse doelpunt scoort Max Morlock de 2-1.
Een minuut eerder heeft Dassier zijn nop
pen extra aangedraaid.
De Hongaren vinden op het zompige veld
geen houvast voor hun gracieuze combina
ties en beuken vergeefs op het Duitse gra
niet. Helmut Rahn maakt al snel de gelijk
maker, waarna de wedstrijd op weg gaat
naar een zinderende climax. En die komt er,
in de 84e minuut. Rahn, ook 'Der Boss' ge
noemd, dreigt te schieten, fopt twee verdedi
gers en lanceert dan een kanonskogel: 3-2.
Zelden heeft een doelpunt zoveel levens ver
anderd. Rahn wordt tot aan zijn dood herin
nerd aan zijn meesterschot. Als hij na zijn
carrière aan de drank raakt, vervloekt hij
van het ene op het andere moment de kroe
gen in Essen. Elke avond wil iedereen maar
één verhaal horen: hoe hij het doelpunt van
de eeuw heeft gemaakt.
Na de 3-2 ontstaat in de Duitse straten een
volksfeest zonder weerga. De verkoop van
de televisies, er waren er in 1954 slechts
20.000, explodeert. Radiocommentator Her-
bert Zimmermann is plots een nationale
held, al komt hij voor de kerkelijke recht
bank omdat hij de Duitse keeper Turek een
Fussballgott heeft genoemd. De doelman
wordt postuum alsnog heilig verklaard: in
het stadje Nottuln heeft hij zijn eigen straat.
De roem van Fritz Walter wordt zelfs ver
eeuwigd met een heel stadion, in Kaiserslau-
tern.
Hoe anders verloopt het met de wereldkam
pioen die nooit wereldkampioen werd. Na
de dramatisch verlopen WK-finale gaan
honderdduizenden Hongaren vertwijfeld
de straat op. Het mondt uit in de eerste mas
sale demonstratie tegen een communistisch
regime. Twee jaar later rollen de Sovjettanks
door Boedapest om een bloedige opstand
neer te slaan. Keeper Gyula Grosics wordt
na het WK dertien maanden door de gehei
me dienst verhoord op beschuldiging van
spionage. Nog slechter vergaat het bonds
coach Gustav Sebes. De Magische Magya
ren, Puskas voorop, vluchten het land uit en
laten hun chef ontredderd achter. Vijftig
wedstrijden ongeslagen en slechts één ne
derlaag. Maar die blijft hem een leven lang
achtervolgen. Tot op het sterfbed.
„We... hebben... verloren."
