m
Gezocht: gratis plaatjes
media
53
digitaal
De online encyclopedie Wikipedia heeft een nijpend tekort aan illustraties. Op veel
afbeeldingen zit auteursrecht, waardoor ze niet te gebruiken zijn. De site Wikiportret.nl is
daarom op zoek naar copyrightvrije foto's, vooral van bekende Nederlanders,
door Laurens Lammers
De eerste foto's
druppelen
intussen binnen
ijÉjg
ff4
I':
H -
media@wegener.nl
024-3650570
PZC
Zaterdag 31 mei 2008
illustratie Erna van Eerdewijk
Met Wikipedia,
het grote online
naslagwerk dat
wordt gemaakt
door vrijwilli
gers, is iets
merkwaardigs aan de hand. Foto's
van bekendheden zijn dun ge
zaaid. Een simpele test bewijst het.
Op de pagina van bondscoach Mar
co van Basten staat slechts één fo
to. Johan Cruijff komt er nog be
kaaider vanaf Wikipedia biedt wel
een lange levensbeschrijving, maar
geen enkele foto van Neerlands
beste voetballer aller tijden. Niet
als speler bij Ajax, maar ook niet
bij Barcelona of in het shirt van
Oranje.
Cruijff is niet de enige bekendheid
met een fotoloze pagina. Foto's ont
breken ook op de pagina's van een
heleboel popsterren, wetenschap
pers, politici, tv-bekendheden en
kunstenaars. De oorzaak? Het copy
right op veel fotomateriaal. Een af
beelding wordt alleen opgenomen
in Wikipedia als er toestemming is
voor het gebruik hiervan.
Volgens Elly Waterman van de Ver
eniging Wikimedia Nederland
wordt zelfs een foto van Cruijff, ge
maakt van het tv-scherm, niet op
genomen in de encyclopedie. „Het
copyright daarop ligt namelijk bij
de uitzendgemachtigde. Alleen in
dien je een foto van Cruijff in le
vende lijve maakt, heb je zelf het
copyright", zegt Waterman.
Voor de mensen die toezien op het
gebruik van foto's in Wikipedia
blijkt de praktijk echter vrij proble
matisch. Van elke illustratie moet
worden uitgezocht of deze een in
breuk maakt op iemands copy
right. Of iemand zelf een foto
heeft genomen, moet bovendien
aannemelijk te maken zijn. Vol
gens Waterman is het controle
systeem ook niet honderd procent
waterdicht te krijgen, met alle ge
volgen van dien.
De nieuwe website Wikiportret.nl
moet daarom uitkomst bieden. Wa
terman zette de site onlangs met
een paar collega-Wikipedianen op.
Via de site kan iedereen copyright-
vrije foto's van bekende Nederlan
ders sturen. Als aanvulling op de si
te werd op de wikipagina's van
zo'n 2.500 BN'ers een oproepje ge
plaatst om een foto te leveren. De
eerste foto's druppelen intussen
binnen. Waterman: „Er zit van al
les tussen. Een foto van schrijver
en kunstenaar Jan Cremer bijvoor
beeld. Maar ook een foto van Adri
Duivesteijn, wethouder in Almere.
Ik verwacht dat we meer foto's zul
len ontvangen naarmate meer
mensen van de actie afweten."
Volgens Waterman doet het pro
bleem zich overigens niet alleen
voor bij foto's van bekende per
soonlijkheden. Ook op overheids
informatie rust in de praktijk vaak
copyright. Alles wat het Rijk verza
melt aan fotomateriaal is auteurs
rechtelijk beschermd. „Portretten
van politici op de website van de
Tweede Kamer mag je niet zomaar
overnemen. Het auteursrecht daar
van is in handen van een over
heidsinstantie, een ministerie of
een bepaalde fotograaf. Zelfs op fo
to's uit het archief van de Rijksge
bouwendienst zit copyright. In de
Verenigde Staten is dat totaal an
ders. Daar is alles wat voor de over
heid wordt gemaakt publiek do
mein en mag het materiaal ge
woon worden gebruikt." Toestem
ming vragen voor gebruik aan een
instantie of fotograaf, wil volgens
Waterman trouwens wel eens hel
pen. Zelf deed ze dat al enkele ma
len met succes.
In Wikipedia staan inmiddels mil
joenen foto's en afbeeldingen.
Maar er ontbreekt nog van alles.
Behalve foto's van personen en ge
bouwen ook modern kaartmateri
aal en schema's van chemische pro
cessen, die eveneens beschermd
zijn. Wikipedia beschikt echter
ook over een eigen beelddatabank
voor rechtenvrij materiaal. In de
Wikipedia Commons, de naam
van de databank, zitten al zo'n
2,7 miljoen plaatjes, audio- en vi
deobestanden. Waterman: „Dat
aantal groeit met de minuut. Er
zijn dan ook 293.746 gebruikers
mee bezig, die het leuk vinden
hun materiaal zo te verspreiden."
Ook de foto's die via Wikiportret
binnenkomen, zullen via Wikipe
dia's beelddatabank beschikbaar ko
men."
Copyrighthouders kunnen intus
sen via twee licenties beeldmate
riaal beschikbaar stellen aan Wiki
pedia. „Een van die licenties is ech
ter erg onhandig voor afbeeldin
gen, omdat je de hele bijbehoren
de licentietekst moet plaatsen bij
het plaatje dat je wilt gebruiken.
De andere mogelijkheid is de zoge
naamde Creative Commons-licen-
tie. De originele maker geeft daar
mee toestemming een foto te ge
bruiken. Gebruikers moeten dan
wel de naam van de maker en bij
behorende licentie erbij vermel
den", aldus Waterman.
www.wikiportret.nl
Reageren?
redactie.media@wegener.nl
Leuke, interessante en
spraakmakende websites of
digitale televisiekanalen
redactie.media@wegener.nl
024-3650570
i «QPfTi?
".ISÏTj"
De oplichters van tv
met z'n allen op een rijtje
Het televisieprogramma Opgelicht?!
heeft een nieuwe website. Elke op
lichter die in het programma aan
bod is geweest, heeft er zijn eigen
dossier. Daarnaast is er informatie
over de preventie van en hulp bij op
lichting. In het gedeelte Eerste Hulp
bij Oplichting (EHBO) kunt u te
recht voor veelgestelde vragen als
'Waar moet ik op letten bij het ko
pen op Marktplaats.nl'.
THE WORLDWIDE GUIDE TO
MOVIE LOCATIONS
De papieren krant gaat
in bewegende plaatjes
NRC Handelsblad en nrc.next zijn
met nrc.tv de televisiewereld inge
doken. 3FM-dj Eric Corton presen
teert vanaf zijn zolderkamertje via
de webcam elke week een program
ma waarin hij een band, artiest of
single van de week presenteert. Car
toonist Kamagurka filmt wekelijks
de absurditeit van het leven en
kookboekenschrijfster Janneke
Vreugdenhil geeft een recept.
Knutselen voor een originele
verjaardagstraktatie
Een kinderpartijtje moet leuk en ge
zellig zijn met vooral veel lekkers! Ie
dere keer is het weer een kunst om
iets origineels te verzinnen. Op de
website van party-kids.nl staan leu
ke en praktische tips voor heerlijke
en grappige taarten (prinsessencake-
jes, piratenboten) en leuke ideeën
voor feestthema's, uitnodigingen,
versieringen en spelletjes. Een ge
slaagde site voor een geslaagd feest.
Op reis langs de
filmlocaties van de wereld
Van de Lord of the Rings-trilogie
weet iedereen dat de film opgeno
men is in het wonderschone
Nieuw-Zeeland. Maar waar stelde
Hitchcock zijn camera's op voor zijn
meesterwerk The Birds? En waar
werd Oscarwinnaar Gladiator opge
nomen? Veel filmlocaties zijn terug
te vinden op movie-locations.com
Zo kan je je eigen reisje door de
filmwereld plannen.
www.opgelicht.nl
www.nrc.tv
www.party-kids.nl
www.movie-locations.com
