Poëzie
Dichter zoekt lezer
D
Weinigen kopen een dichtbundel en
nog minder mensen overzien de
jaarlijkse oogst aan Nederlandse
poëzie. In dat hiaat voorziet de
bloemlezing De 100 beste gedichten
van 2007. De dichtkunst laat zich,
deels door eigen toedoen, steeds
meer in de marge drukken.
1 2 Donderdag 29 mei 2008 PZC
door Nico de Boer
De Nederlandse poëzie - het
klinkt intussen haast sleets
- floreert. Het aantal nieu
we dichtbundels neemt ie
der jaar weer toe, om nog
maar te zwijgen van het aantal heruitga
ven, bloemlezingen, de vele bundels in ei
gen beheer, en de publicaties in tijdschrif
ten en op weblogs. Podiumdichters trek
ken volle zalen. Dichters kunnen tijdens
festivals, lezingen en optredens op een
welwillend publiek rekenen.
Daarnaast moet gezien het grote aantal
Nederlanders dat zelf dicht - meer dan
een half miljoen, schijnt het - de liefde
voor de dichtkunst groot zijn.
Maar schijn bedriegt. Toonaangevend in
het culturele en maatschappelijke debat,
zoals Gorter, Marsman, Nijhoff en Luce-
bert waren, is de poëzie allang niet meer.
De dichtkunst dreigt in een onpoëtische
tijd waarin alles poëzie kan zijn, steeds
meer een marginaal verschijnsel te wor
den. De dichtkunst preekt voor eigen pa
rochie en vervreemdt zich van de lezers,
is de klacht die almaar luider klinkt.
Er wordt gepleit voor meer 'verstaanba
re' poëzie, die als vanouds de burger in
het dagelijks leven inspireert en stimu
leert. Een begrijpelijk maar ook vreemd
pleidooi, omdat die poëzie al sinds jaar
en dag wordt geschreven. Zij krijgt alleen
minder aandacht doordat de recensenten
zich vaak blind staren op poëzie voor
een selecte groep fijnproevers.
Kwalitatief gezien was 2007 bovendien
een matig poëziejaar. Er verschenen goe
de bundels, maar geen daarvan stak er
met kop en schouders bovenuit. De nieif
we bundels van Rogi Wieg (De Kamen
Remco Campert Nieuwe herinneringen
deden beslist niet onder voor het met dé
VSB Poëzieprijs 2008 bekroonde Bres
van Leonard Nolens of de alom bejubel
de Spamjïghter van Anne Vegter.
Wel leverde het jaar goede gedichten op,
nu deels bijeengebracht in de bloemle
zing De 100 beste gedichten van 2007. En
kele zijn afkomstig van debutante Sasja
Janssen, die verraste met de bundel Papa
Op de Overtoom
Vaders
1
Het dooit op de Overtoom
maar het vriest ook alweer op
melden mijn voeten
die mijn dag verlopen
ik blijf dicht bij huis
steeds dichter
dat is mijn leeftijd
wolken worden zwaarder van onkleur
de geur van gisteren hangt nog aan me
ik at met mijn vriend
we braken het brood
en deelden de doden
we zijn al bijna uit zicht
wij lachen nog
wat moetje anders?
omhelzen elkaar ten afscheid
misschien je weet maar nooit
altijd gaan vaders weg
verdwenen scheerspullen in het badkamerkastje
ellebogen in het tafelblad
geruit colbert met stukken over de stoel
gaan vaders weg
ze roepen je achterna op straat
vloeken wat ze anders nooit doen
zenden berichten via nummerborden
PP- papa praat
dat doen vaders die weg zijn gegaan
ze zitten in orgels
komen met grote handen eruit
rammen Bach en psalmen
worden ziek
gaan dood
Ik heb het raam dichtgedaan om de
maar de zon brandt door de muren
en de vliegen draaien hun motoren
Een hond en een kind kunnen bljjve
tot het gisteren wordt.
Auto's die nog stilstaan. Adem, zon<
Het glas in mijn hand bevat schomn'
Maar de zomer is een luid blaffende
De zomer is een optocht van geluide
en de vliegen raken niet op.
Het raam heeft geen enkele functie.
Remco Campert
om jaren later gladgeschoren
aan tafel te schuiven - wat woon je leuk -
luidruchtig roerend in een kopje thee
JanBaeke
Anne Büdgen
Dichten is geen vetpot
In het Nederlandse taalgebied zijn zo'n 700 poëten actief
die regelmatig publiceren en/of voordragen uit eigen werk,
zo blijkt uit een inventarisatie van het digitale poëziedag
blad Rottend Staal.
De meeste poëziebundels verschijnen in een eerste oplage
van rond de 500 tot 700 exemplaren. Soms volgt een twee
de druk.
Uitzondering zijn bundels van 'succesdichters' als M. Vasa-
lis. Haar drie werken hebben tot nog toe in tachtig drukken
een gezamenlijke oplage van ruim 250.000 exemplaren ge
haald.
Het gebruikelijke honorarium voor dichters is 10 procent
van de verkoopprijs. De meeste bundels kosten rond tussen
de 15 en 20 euro in de boekhandel.
De stichting Fonds voor de Letteren verstrekt schrijvers en
dichters subsidies voor literaire projecten. Een van de voor
waarden om voor een beurs in aanmerking te komen, is dat
de literator tenminste één publicatie op zijn naam heeft
staan.
(Is kind las ze op de volwassenen afde
ling in de bieb al hardop voor uit dicht-
-JL. .m. bundels. „Ik snapte meestal niet wat ik
j las, maar ik vond het ritme en de woorden wel
iHHËj heel mooi." Poëzie is nog belangrijk voor Anne
Büdgen (29). „Dichten gaat bij mij vanzelf, ik
kan het niet laten."
Vorig jaar verscheen haar eerste dichtbundel Ze
hapte van een tomaat. „Voor een blad maakte ik
een interview met de poëzieredacteur van de
JÊÊÊÊÊÊÊ Arbeiderspers. Na afloop heb ik hem eigen
Anne Büdgen foto CPD werk laten lezen. Hij reageerde enthousiast."
In de daarop volgende twee jaar schreef Büdgen
haar debuut. Vol spanning wachtte ze op wat komen ging. „Eigen
lijk veranderde er heel weinig. Ik ben nog wel steeds verbaasd als
vreemde mensen op mij afkomen en over mijn gedichten praten."
Van Ze hapte van een tomaat zijn er ruim 500 verkocht. „Ik zou
graag meer mensen willen bereiken. Scholen zouden meer aan
dacht aan poëzie kunnen schenken, maar je moet het leerlingen
niet door de strot duwen."
Büdgen heeft net haar studie dramaschrijven afgerond. „Ik ben me
aan het oriënteren. Volgend jaar wil ik in ieder geval een toneelstuk
op de planken hebben. Poëzie staat nu op een wat lager pitje."
ichten in de marge
(52) van alle tijden,
vroegere tijden voo
hooggeschoolde bovenlaag,
bers is tegenwoordig missel
Kunst is complexer geword
ling vereist om het te door^
man die vier titels op zijn r
„Maar het is misschien ook
van het publiek: wie even
doet, zal zien dat de poëzie
Klein publiek of niet, ons la
dichters. „Het frappante is
gebeurtenissen vaak naar poëzie grijpen. Bij ge
nissen zijn vaak grote woorden nodig."
Baeke, die dit jaar bij de laatste vijf genominee:
VSB Poëzieprijs, verdient de kost in het Filmm
echter moeilijk een leven voorstellen zonder pi
snel pathetisch, maar de poëzie is onlosmakelij
den. Ik heb behoefte om met taal bezig te zijn.
de dichtkunst zou heel goed zijn, maar het zou
vloeden. Ik schrijf wat bij mij hoort, het is miji
van het lezerspubliek heeft daar geen invloed c
Jan Baeke foto GPD
