Leven zonder menselijke relaties
tij
0)"
Hl
0
d3
1 8 I Maandag 19 mei 2008 PZC
Regio vandaag
N5
15/9
Met een noordelijke wind wordt in eerste instantie vrij frisse en
heldere lucht aangevoerd, 's Nachts koelt het af tot onder de 10
graden, overdag wordt het 14 graden aan zee en 15 a 16 graden
in het binnenland. Het blijft echter wel droog en de
zon heeft alle ruimte. In de loop van de week draait de
matige tot vrij krachtige noordenwind naar noordoost en
Europa
Middelburg
Vlissingen
Oostburg 16 7
ÉÉfe
Goes
"15/7
N4
Tholen wordt het langzaam
warmer. Woensdag
kan het lokaal
20 graden, in het
weekeinde wordt
het wellicht zomers
warm.
a J
Nautisch bericht
Matige tot vrij krachtige
en in de avond krachtige
noord- tot noordoos
tenwind. Prima zicht.
Zeewatertemperatuur
Waterstanden
13 graden.
Hoogwater
Laag water
Maandag
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur cm
Vlissingen
2:25
204
14:50
210
8:45
-193
21:06 -186
Terneuzen
2:45
228
15:09
234
9:15
-202
21:32 -195
Kats
4:05
156
16:25
160
10:05
-150
22:26 -145
Roompot Buiten
2:25
147
14:45
154
8:45
-142
20:55 -137
Roompot Binnen
3:56
124
16:16
127
9:44
-125
22:04 -121
Krammersluizen West
4:26
153
16:46
158
10:00
-147
22:20 -143
Hansweert
3:20
240
15:41
246
9:38
-214
21:55 -208
Stavenisse
4:11
149
16:25
153
10:00
-143
22:20 -139
Yerseke
4:10
171
16:30
176
10:05
-160
22:26 -155
Dinsdag
Vlissingen
2:58
211
15:18
211
9:19
-191
21:35 -192
Terneuzen
3:21
236
15:41
236
9:48
-199
22:05 -200
Kats
4:46
160
16:54
160
10:36
-145
22:56 -150
Roompot Buiten
2:58
155
15:18
155
9:16
-139
21:36 -142
Roompot Binnen
4:31
129
16:46
128
10:15
-121
22:45 -126
Krammersluizen West
4:55
157
17:05
158
10:29
-143
22:56 -148
Hansweert
3:51
248
16:15
248
10:12
-211
22:31 -213
Stavenisse
4:45
153
17:06
153
10:25
-138
22:49 -144
Yerseke
4:46
175
17:06
176
10:40
-155
22:58 -161
Legenda
Zonnig
Opklaring
dd
Bui
Onweer
Regen
Sneeuw
Mist
- Wind
Bewolkt
Hagel
A y A y
5.45 21.35 21.40 4.42
Nederland lange termijn
Di
Wo
Do
Vr
Za
min.
min.
min.
min.
min.
7
8
10
12
13
max.
max.
max.
max.
max.
17
19
21
22
22
wind
wind
wind
wind
wind
NO 4
NO 4
03
04
04
neersl.
neersl.
neersl.
neersl.
neersl.
10
10
10
10
10
Europa
Bron: Meteo Consult
Alicante
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Brussel
Faro
Geneve
Hamburg
Helsinki
Heraklion
Istanbul
morgen
12/25 b
18/26 O
14/22
8/18
14/23
11/22 ft.
6/17 O
14/20 ft.
12/17
5/18 O
3/15 O
19/29 O
16/26 -O
overmorgen
14/25 O
18/26 O
14/22 O
7/19 O
14/20 v;
11/23 O
7/20 ft
15/21 O
9/16
6/20 O
2/16
18/25 O
19/30 v
plaats
Kopenhagen
Las Palmas
Londen
Luxemburg
Mallorca
Malaga
Nice
Oslo
Parijs
Praag
Rome
Stockholm
Wenen
morgen
7/160
18/24
6/15 ft
9/20 O
13/23 i's
15/23 ft.
16/21 'iS
2/14 ft
9/20 O
6/15 "O
14/21
1/12 O
10/15 :.n'
overmorgen
9/17 O
19/24
8/18
9/21
14/24
16/25
Q
ft
■O
O
16/22 ft
2/14 Ga
10/22 Ga
7/15 ft
15/21
1 /14 0
10/15
Kinderen die zijn
opgevoed door dieren
in het wild, of die
eenzaam op zolder
worden opgesloten, met
net genoeg eten om te
overleven. Wat gebeurt
er als iemand is
verstoken van menselijk
contact? Wat blijft er
over van zijn
menselijkheid?
door Catheleyne van der Laan
illustratie Helen van Vliet/GPD
Menselijke relaties zijn
gezond. Uit onderzoe
ken blijkt telkens dat
geïsoleerde, eenzame
mensen depressiever en ongezon
der zijn dan mensen met een sterk
sociaal vangnet. Maar is het heb
ben van menselijke relaties nood
zaak? Absoluut. Er zijn verhalen
bekend van individuen die door
het noodlot in een situatie beland
den waarin ze jarenlang menselijk
contact moesten missen. Zij over
leefden wel, maar de gevolgen wa
ren verstrekkend.
„Het verstoken blijven van liefde
volle aandacht van medemensen
heeft desastreuze gevolgen voor
kinderen", zegt Johan den Boer,
hoogleraar Biologische Psychiatrie
aan de Rijksuniversiteit Gronin
gen. „Een mens is zonder sociale
omgeving niet in staat zich goed te
ontwikkelen. Het brein heeft men
selijke interactie nodig om zich na
de geboorte te ontwikkelen. De
eerste levensjaren zijn cruciaal."
Wat zijn de effecten als een kind
te weinig intermenselijk contact er
vaart? Den Boer: „De cognitieve
ontwikkeling blijft achter, er ont
staat een motorische achterstand
en de emotieregulatie hapert. De
hippocampus (deel van de herse
nen, red.) blijft kleiner, de hersen
schors is dunner. Er zijn dramati
sche voorbeelden van kinderen
die stelselmatig zijn genegeerd of
verwaarloosd. Komen zij in een
rijkere omgeving terecht, dan kan
er iets herstellen, maar er blijft een
levenslange achterstand."
De taalontwikkeling is het gevoe
ligst. Kinderen die de eerste jaren
niet of nauwelijks met taal in con
tact komen, gaan niet uit zichzelf
praten. „Taalontwikkeling begint
met imitatie, langzaam wordt dit
gekoppeld aan de betekenis. Als er
niet wordt gesproken in de omge
ving, gebeurt er niets op taalge
bied." Als oudere kinderen al goed
praten, maar ze verliezen het con
tact met anderen, dan raken zij de
actieve beheersing van taal kwijt.
Den Boer: „Je vindt wel rudimen
ten terug, maar het volledig vermo
gen taal te leren spreken, gaat ver
loren als deze nooit tot volle ont
wikkeling is gekomen."
Dat isolement leidt tot verstoring
van hersenontwikkeling, blijkt uit
onderzoek naar kinderen die in de
meest erbarmelijke omstandighe
den overleefden. Zij werden jaren
opgesloten in kelders of op zolder.
In zijn boek Neurofilosofie: herse
nen, bewustzijn, vrije wil doet Den
Boer schrijnende voorbeelden uit
de doeken. Ook de weeskinderen
die werden gevonden in Roeme
nië na de val van Ceausescu tonen
aan wat gebrek aan menselijk con
tact doet. Ze zijn beschadigd voor
het leven: fysiek, mentaal en emo
tioneel.
Een nog sterker voorbeeld
zijn de verhalen over kinde
ren die als baby zijn 'geadop
teerd' door dieren. Zelfs nu nog
worden zogenoemde wolfskinde
ren gevonden, gemiddeld één per
jaar. Het beeld van de vrolijk hup
pelende Mowgli uit de Disneyfilm
Jungle Book is totaal onzinnig. Er
zijn kinderen gevonden die zijn
grootgebracht in de jungle, maar
ze vertoonden zeer ernstige gebre
ken. Ze liepen niet rechtop, maak
ten dierengeluiden en toonden
geen emoties.
In feite blijft er weinig menselijks
over bij wolfskinderen. Uit vergelij
kend onderzoek naar 31 'wilde'
kinderen die teruggebracht zijn
naar de beschaving, blijkt dat ze
opmerkelijke overeenkomsten ver
tonen. Ze zien goed in het donker,
hebben een sterk reukvermogen
en een voorkeur voor de kleur
rood.
Door dieren opgevoede kinderen
kenmerken zich vaak door op han
den en voeten te lopen, bladeren
of rauw vlees te eten, hun tanden
aan botten te scherpen en de hard
nekkige weigering kleren te dra
gen. Opvallendste overeenkomst is
dat ze niet in staat zijn tot huilen
en lachen. „Lachen is een menselij
ke eigenschap. Er is taal nodig
voor het spelenderwijs leren over
dubbele bodems. Als je er als kind
niet mee in aanraking komt, ont
wikkel je het vermogen tot humor
nooit."
Ernstig verwaarloosde kinderen in
de mensenwereld worden ook
wolfskinderen genoemd. Hun ont
wikkeling van menselijke emoties
als blijdschap en verdriet is ook
verstoord. Emoties zijn de sociale
herkenningspunten waarop kinde
ren hun interpretatie van de wer
kelijkheid en hun gedrag baseren.
Als jonge kinderen geen emoties
leren, leidt dat op latere leeftijd tot
ontwikkelingsachterstand. Als een
baby geen gezichtsuitdrukking
ziet, leert het niet wat de verschil
lende emoties zijn.
Er is nog een groot gemis voor
wolfskinderen: aanrakingen. Den
Boer: „Zeer schadelijk. Aanrakin
gen zijn heel belangrijk voor zoog
dieren. Mensen en dieren die nau
welijks worden aangeraakt, verto
nen ernstige disfttncties." In een
beroemd experiment moesten aap
jes moederziel alleen overleven via
melk uit een soort robot. Het wer
den bange, wezenloze dieren, die
alleen aan zichzelf zaten of de hele
dag heen en weer wiegden. Ze le
ken in het geheel niet op een nor
male sociale aap.
Wat gebeurt er met een kind dat
in de eerste jaren van zijn leven in
een sociale omgeving opgroeit en
dan terechtkomt in het wild? Veel
gaat verloren, blijkt uit het verhaal
van Marcos Pantoja. Hij werd in
1965 gevonden in de bergen van
Spanje. Als 7-jarige werd hij ont
voerd door een geitenhoeder, bij
wie hij een jaar woonde. Toen
overleed de man en bleef hij al
leen achter met de geiten. Hij trok
met de dieren de bergen in. Toen
hij tien jaar later werd gevonden,
was hij verwilderd. Hij kon amper
praten en had grote moeite zich
aan te passen aan de beschaving.
