Nieuwe start vanuit een vacuüm
5 spectrum
Angst
bepaalt hun
kindertijd
PZC
Zaterdag 17 mei 2008
Vrijwilligster Toos Verdegem heeft een dagtaak aan de begeleiding van vluchtelingen. foto Mechteld Jansen
door David Duijnmayer
Toos Verdegem (67) uit Goes
heeft op dit moment, zoals zij
het zelf noemt, 'vijf huishou
dens onder haar hoede'. Ze
werkt veelal met Afrikaanse, al
leenstaande jonge moeders. Daar heeft ze
wat mee, ze kent de Afrikaanse cultuur
een beetje, door haar reizen en haar achter
grond als aardrijkskundelerares. En de jon
ge vrouwen zien haar op hun beurt ook
als een moederfiguur, waar ze met hun vra
gen en zorgen terecht kunnen.
Toos is een van de bijna honderd vrijwilli
gers waar Stichting Vluchtelingenwerk
Zeeland op draait. Ze staat vluchtelingen
bij vanaf het moment dat ze uit een asiel
zoekerscentrum (AZC) komen tot aan het
moment dat ze zelfstandig in de Zeeuwse
samenleving kunnen staan. „De vrijwilli
gers", zegt Luc Willem, coördinator van de
locatie Goes, „zetten zich in om mensen
die gevlucht zijn in angst voor hun leven,
te helpen om een verblijfsvergunning te
verkrijgen en om te integreren in Zee
land." Daarmee, besloot de jury, verdienen
die vrijwilligers de award voor vrijwaring
van angst.
„Wat mij emotioneel altijd heel erg raakt",
vertelt Toos, „is het eerste moment dat je
samen met iemand een toegewezen wo
ning gaat bekijken. Iemand komt net uit
een asielzoekerscentrum, en heeft nauwe
lijks bezittingen. Daar sta je dan tussen
vier kale muren. Vanaf dat moment moe
ten ze hun nieuwe leven vorm gaan ge
ven. Dat is een heel aparte situatie, ze ma
ken een nieuwe start vanuit een soort va
cuüm."
Makkelijk is dat meestal niet, na uit je ei
gen land gevlucht te zijn en jaren in een
AZC gezeten te hebben. „Mensen weten
als ze uit een AZC komen nog heel wei
nig", zeg Luc Willem. „Ze zijn dan vaak al
jaren in Nederland, maar ze kunnen niet
studeren, niet werken en de mogelijkhe
den om op eigen kracht iets te doen, zijn
ook beperkt. Een AZC is een geïsoleerde
gemeenschap, je komt er niet echt in aanra-
'Ook hier is genoeg om bang voor
te zijn. Er komt een hoop op ze af
waar ze geen raad mee weten.'
king met de Nederlandse samenleving."
Als vluchtelingen dan uiteindelijk een ver
blijfsvergunning krijgen, komt er opeens
heel veel op ze af. En daar helpt vluchtelin
gen werk Zeeland bij. „De vrijwaring van
angst gaat verder dan de angst voor wat ze
in eigen land hebben meegemaakt", zegt
Toos. „Ook hier in Nederland is genoeg
om bang voor te zijn. Er komt een hoop
op ze af waar ze geen raad mee weten: al
die formulieren en bureaucratische romp
slomp. Als vrijwilliger zeg je dan: 'wees
nou maar gerust, ik zorg dat je eruit
komt'."
Luc Willem: „Je moet als vrijwilliger daar
om wel deskundig zijn, je mag absoluut
geen fouten maken bij het invullen van
formulieren en dergelijke. Er wordt veel ge
vraagd van de vrijwilligers. Je moet ook
goed voor ogen hebben waar je mee bezig
bent, namelijk: zorgen dat iemand zélf
wegwijs wordt in de Zeeuwse samenle
ving. Laatst zei een vluchteling tegen me
dat het zo goed ging, omdat alles voor
hem geregeld werd. Dan zit het dus juist
niet goed, ze moeten uiteindelijk wel zelf
standig worden."
Toos noemt haar activiteiten voor Vluchte
lingenwerk een dagtaak. Veel vrijwilligers
zijn dan ook ouderen, vaak gepensioneerd,
omdat die wat meer tijd om handen heb
ben. „Er komt meer bij kijken dan het hel
pen met formulieren en vergunningen",
zegt Toos. „Ze moeten ook met hun per
soonlijke zorgen bij je terecht kunnen. Ze
kennen meestal niet veel mensen en kun
nen erg aan je gehecht raken. Ze vertellen
je een heleboel, ook over wat ze in eigen
land meegemaakt hebben."
„Het komt er eigenlijk op neer", volgens
Willem, „dat je als vrijwilliger tegen een
vreemdeling zegt: 'Je bent hier welkom'."
Vier Vrijheden van Zeeland, Vrijwaring van Angst: Stichting
Vluchtelingenwerk Zeeland.
De Stichting Vluchtelingenwerk Zeeland draait op vrijwilligers, die al hun vrije tijd
steken in het helpen van mensen die in angst hun geboortegrond hebben moe
ten ontvluchten, op zoek naar een veilige woonplaats.
Bij de Zeeuwse stichting zijn bijna honderd vrijwilligers actief, verdeeld over ze
ven locaties. Vluchtelingenwerk helpt daarmee bijna duizend vluchtelingen in
heel Zeeland.
De stichting draagt volgens de jury door haar werk bij aan tolerantie ten opzich
te van vreemdelingen in Zeeland.
War Child Nederland werd
in 1995 opgericht door
Willemijn Verloop. Tij
dens haar werk voor de European
Action Council for Peace, kwam zij
in Bosnië de twee oprichters van
War Child Engeland tegen. Zij begon
in Nederland inzamelingsacties voor
War Child Engeland te houden. De
acties liepen zo goed dat War Child
ook in Nederland werd opgericht.
„War Child is zeer vereerd met de er
kenning door de Roosevelt Stichting
voor ons werk voor kinderen in oor
logsgebieden. De award Vrijwaring
van Vrees benadrukt dat we deze kin
deren niet aan hun lot mogen overla
ten, maar juist in hen moeten investe
ren en zodoende bijdragen aan een
vreedzame samenleving. Kinderen
vormen de kwetsbaarste groep in ge
wapende conflicten. Zij zijn per defi
nitie de onschuldige slachtoffers van
oorlog. In de afgelopen tien jaar zijn
meer dan anderhalf miljoen kinde
ren in oorlogen gedood, vier miljoen
raakten invalide en tien miljoen kin
deren raakten emotioneel bescha
digd. Angst bepaalt hun kindertijd.
Kinderen hebben daarom als eerste
recht op de 'Vrijwaring van Vrees'.
Het leven van oorlogskinderen is ge
tekend door de ervaringen die zij in
een oorlog op doen. En dat terwijl
juist zij de generatie zijn die hun
land weer moeten opbouwen. Een sa
menleving gedomineerd door oorlog
leidt tot angst, onzekerheid en intole
rantie. War Child wil die negatieve
spiraal doorbreken. Sport, spel, thea
ter, muziek en dans helpen kinderen
weer even kind te laten zijn en hun
oorlogservaringen een plek te geven.
Het zijn ook instrumenten om kinde
ren en hun opvoeders samen te
brengen en te laten werken aan een
betere toekomst. War Child werkt
vanuit het principe dat kinderen
geen onderscheid zien tussen af
komst, ras en etniciteit. Kinderen wil
len samen spelen en zaaien daarmee
zelf zaadjes van vrede. War Child
wil haar lokale medewerkers op een
voetstuk plaatsen: „Zij zijn degenen
die vaak gebukt onder hun eigen oor
logsverleden, de kracht vinden om
het tij te keren en om de situatie voor
hun kinderen te verbeteren. Deze jon
ge generatie bouwt aan een nieuwe
wereld, aan een cultuur van vrede.
De award dragen wij vanuit War
Child dan ook expliciet aan hen op."
Willemiin Verloop