Landen
sparen als postzegels
O
De kwalijke kanten van de tulp Wie de zee kiest, hoeft geen graf
ra
20 Donderdag 15 mei 2008 PZC
BOEKEN KORT
Cerrit Jan Zwier treedt als
reiziger in de voetsporen
van illustere voorgangers als
Charles Darwin, Bruce
Chatwin en Boudewijn Büch.
Samen met een groep
excentriekelingen zet hij
voet aan wal op een
'verdomd ijspaleis'.
door Aly Knol
foto Robert Haidinger/ HH
Boerende pelsrobben.
Zeeolifanten die eruit
zien 'als opgestopte wor
sten en ruiken naar een
destructiebedrijf. De
feestelijke Ratting Day, waarop de
bevolking van Tristan da Cunha
jaarlijks massaal op rattenjacht
gaat. Het ralletje - een zeer zeldza
me vogel - van Inaccessible Island.
De weelderige rotsspringers - schit
terend gevederde pinguïns - van
Nightingale Island.
De Nederlandse antropoloog en
schrijver Gerrit Jan Zwier heeft
het allemaal voorbij zien komen
tijdens een cruise, die hem van Us-
huaia aan de zuidpunt van Patago-
nië langs de onherbergzame en
vaak slecht 'belandbare' Zuid-At
lantische eilanden voerde. Maar
wellicht het meest exotische op
zijn reis was de speciale mensen
soort aan boord. Deze bleek er een
vreemde hobby op na te houden:
zoveel mogelijk landen, eilanden
en enclaves 'sparen' voor een ere
plaats op de lijst van hun exclusie
ve club excentriekelingen.
In Zwiers met vaart en verve en
veel onderkoelde humor geschre
ven boek Naar de rand van de
kaart is het, de ene na de andere
pagina, genieten van de uitzonder
lijke natuur die hij aantreft, en de
geschiedenis die hij opdist, van de
ze zuidelijkste en ijzigste kant van
de wereldbol.
Charles Darwin, de (on)handige
Zuidpoolvaarder Ernest Shackle-
Een literaire
kasteelroman. Gekker moet het
niet worden. Amalia, dochter
van een blanke stewardess en
een zwarte piloot, valt in de ar
men van een oudere rijke graaf.
De graaf geeft de grillige Amalia
in bijna alles haar zin. Als hij op
hun eerste huwelijksdag stikt in
een kreeft gaat Amalia op zoek
naar de zin van het leven. Het
verhaal krijgt steeds meer bizar
re en zwarte trekjes. Zeeduivel
voor Amalia is de vrucht van
schrijver Oscar van den Boog
aard en acteur Steven van Water-
meulen. Zij schreven eerder on
der het pseudoniem Emanuel
Lipp de roman Chincilla Song.
Pearl Sweetlife - Zeeduivel voor Ama
lia. De Geus, 22,50 euro
EILAND We fantaseren er alle
maal wel eens over: een eiland,
waar we ons onbelemmerd kun
nen overgeven aan de geneug
ten van het leven. Alice en haar
man Louis zijn uitgenodigd op
het eiland van een collega van
Louis. Alice ligt al in de armen
van de eilandbezitter nog voor
Louis geveld wordt door een ko
kosnoot. Na de begrafenis van
Louis gaan de remmen bij Alice
pas echt los. Ze raakt op drift en
ontmoet allerlei vreemde snui
ters. Maar wat wil Alice nu ei
genlijk? Het verlangen naar een
eiland is een hilarische roman
over de jacht op geluk.
Els Moors - Het verlangen naar een ei-
land. Nw Amsterdam, 16,50 euro
PARADIJS De hoofdpersoon van
Aards paradijs van Ross Raisin is
schapenhoeder, maar het de
buut van Raisin heeft weinig
van een herdersroman. Het is
een verontrustend boek over
een zonderlinge eenzaat Sam
Marsdyke. Hij is van school ge
stuurd en hoedt een kudde scha
pen op een afgelegen boerderij.
Als nieuwe buren een mooie
dochter meenemen, sluit hij
vriendschap met haar. Een
vriendschap die al snel doortrok
ken raakt van onheil.
[in Ross Raisin - Aards paradijs. Nieuw
Amsterdam, 16,50 euro
Het onherbergzame Patagonië op de zuidelijke punt van Argentinië ligt letterlijk aan de rand van de landkaart.
ton, Bruce Chatwin, schrijver van
het legendarische boek In Patago
nië, onze eigen insulafiel - eiland-
gek - Boudewijn Büch of ontdek
kingsreiziger James Cook, ze zijn
nooit ver weg in dit opwekkende
boek.
Absoluut hoogtepunt is in Zwiers
eigen woorden, en daar heeft hij
geen ongelijk in, de beschrijving
van de bizarre landing op het beij
zelde vulkaaneiland Bouvet, ver
noemd naar een Franse ontdek
kingsreiziger. In de woorden van
Büch, die er tot zijn grote verdriet
zelf nooit is geweest, het 'verdom
de ijspaleis'.
Op Bouvet gaan de leden van de
TCC, de Traveler's Century Club
ofwel 'het genootschap van bereis
de Roeien', helemaal uit hun bol.
De leden van de TCC moeten min
stens honderd landen hebben aan
gedaan, voor ze zich bij dit voorna
melijk uit Amerikanen bestaande
gezelschap mogen aansluiten.
Hun verzamelgekte - ze
sparen landen zoals een
ander postzegels in een
boek plakt - gaat zover,
dat ze hun 'score' bij iedere gele
genheid in gastenboeken achter
hun naam zetten. Aan boord is
een schatrijke advocaat uit Califor-
nië met nummer 302, een vrouw
met 305 en een alpinist met maar
liefst 313. Hij heeft volgens de offi
ciële landenlijst nog maar vier te
gaan.
Er is op de cruise van Zwier al zo
lang over de landing op Bouvet ge
sproken, dat ook de auteur zelf op
een gegeven moment niet aan de
Bouvetkoorts ontkomt. Een lan
ding op Bouvet is eigenlijk een
zeer hachelijke, om niet te zeggen
levensgevaarlijke onderneming en
dat zullen de cruisepassagiers ook
aan den lijve ondervinden.
Dat er geen doden zijn gevallen,
mag achteraf als een wonder wor
den beschouwd.
Naar de rand van de kaart is een
aanstekelijk boek, of het nu om de
natuurbeschrijvingen gaat of om
de waarnemingen van de medepas
sagiers van Zwier. Het is geen
boek om bij de leden van de TCC
aan te bevelen. En dat mag juist
voor alle overige lezers als aanbeve
ling gelden.
Cerrit Jan Zwier - Naar de rand
van de kaart. Uitgeverij Atlas. 191
pag. 18,50 euro.
door Mieske van Eek
Danielle Hermans - Het
tulpenvirus. Uitgeverij
Bruna. 301 pag. 19,95
nze ogenschijnlijk
brave tulp heeft
een kwalijk kant
je. De tulp is niet
alleen een oer-Hollands sym
bool en een succesvol export
product, maar ook een ge
doemde bloem, een uiting
van uit de hand gelopen heb
zucht en speculeerdrift. Dat
laatste slaat op de tulpenma
nie in de zeventiende eeuw,
maar ook in onze eenentwin
tigste eeuw was nog sprake
van een geruchtmakende tul-
penffaude, waarbij beleggers
het schip in gingen. Daniëlle
Hermans schreef geïnspireerd
door de tulpenmanie een
spannend boek over heb
zucht en moord. In haar de
buut fantaseert zij erover hoe
de windhandel uit de zeven
tiende eeuw, toen onverant
woord hoge bedragen werden
geboden op veilingen van tul
penbollen, doorwerkt tot in
onze tijd. Hermans begint
haar roman met de moord op
de bekende herbergier en tul
penhandelaar Wouter Win-
ckel in 1636 in Alkmaar. De
tulpen die hij bezit, worden
deels ontvreemd en deels ge
veild. Er worden krankzinni
ge bedragen voor de bollen
betaald. Na de Alkmaarse vei
ling stort de handel in. Eén
bol, de kostbaarste en zeld
zaamste, is niet geveild en
sinds de dood van Winkel
zoek. In de eenentwintigste
eeuw wordt opnieuw een
man vermoord, die iets te ma
ken heeft met tulpen. De
neef van deze Frank Schoeller
en zijn vrienden proberen te
achterhalen waarom. Her
mans schrijft vlot en met ken
nis van zaken over de tulpen
handel vroeger en nu. Alleen
blijven haar personages een
beetje vlak en zijn ze niet alle
maal even geloofwaardig.
Carsten Jensen -
Wij, de verdronkenen.
Vertaling Kor de Vries
Mouria, 25 euro
684 pagina's
door Mieske van Eek
De dikke roman Wij,
de verdronkenen
van de Deense
schrijver Carsten
Jensen beslaat bijna honderd
jaar uit de geschiedenis van
de Deense havenstad Marstal.
Het verhaal speelt tussen
1848 en 1945 en gaat over
mensen, zee en oorlog. En
dan vooral over de manier
waarop mannen zich verhou
den tot de zee en tot de oor
log. Waar de zee hun moed
juist bovenhaalt, doen ze het
letterlijk in hun broek van
angst in het krijgsgewoel. Op
het kerkhof liggen vooral
vrouwen. Wie zee kiest, heeft
vaak geen graf nodig. De zee
zeifis een onverzadigbaar
graf In de negentiende eeuw
omdat de schepen zo onbe
trouwbaar zijn en in de twin
tigste eeuw door twee oorlo
gen. Jensen laat de moeder
van een zeeman in een niet
verzonden brief aan haar
schrijven: 'Trap een man de
grond in en kijk dan wat hij
onder je laars doet. Vecht hij
om weer omhoog te komen?
Schreeuwt hij over de on
rechtvaardigheid die hem
wordt aangedaan? Nee, hij
ligt daar maar, trots op alle
schoppen die hij kan verdu
ren. Zijn mannelijkheid zit in
zijn onnozele volharding'. De
roman is een relaas over het
verdragen van pijn, verlies, ge
mis en ontberingen. Een
groot deel van Wij de ver
dronkenen gaat over de poging
van de briefschrijfster om
Marstal en vooral haar zoon
te bevrijden van de zee. Een
ongelijke strijd, want de zee
oefent ondanks alles een enor
me aantrekkingskracht uit op
jongens en mannen. Wij de
verdronkenen is een meesle
pend en aangrijpend verslag
van de strijd om het bestaan.
