een ander zorgen?
PZC Woensdag 14 mei 2008 19
sers in Australië bleek dat wie zich
dagelijks een glaasje wijn in
schonk, langer en met meer ple
zier leefde dan leeftijdgenoten die
geen druppel aanraakten.
Zou het te maken hebben met de
verbazingwekkende werking van
resveratrol dat, zoals Amerikaanse
onderzoekers in Nature meldden,
het biochemisch systeem van het
lichaam laat geloven dat het wei
nig calorieën binnenkrijgt? Een
permanent calorieëntekort gaat ge
paard met een langer leven, zo is
al vaak in dierexperimenten geble
ken.
Of komt het doordat matig ge
bruik van rode wijn hart- en vaat
ziekten zou voorkomen, zoals on
derzoekers geregeld laten zien? An
deren beweren dat niet rode wijn,
maar de alcohol erin de doorslag
gevende factor is. Of je nu matig
wijn, bier of jenever drinkt, het
maakt niet uit. Zou kunnen. Het
wetenschappelijke webblad PLoS
berekende januari dit jaar dat wie
niet rookt, voldoende beweegt, ge
noeg fruit en groente eet en matig
alcohol consumeert liefst veertien
jaar langer leeft dan wie deze leef
stijl niet eerbiedigt. Helaas is on
duidelijk welke rol wijn hierbij
speelt. Hoogleraar Dana King (Me
dical University of South Caroli
na) publiceerde in maart in The
American Journal of Medicine
over mensen die pas op middelba
re leeftijd zijn begonnen met (ma
tig) drinken. „Nieuwe drinkers
van wijn profiteerden meer van
hun nieuwe gewoonte (68 procent
minder hart- en vaatkwalen) dan
nieuwe gebruikers van andere alco
holische dranken (21 procent min
der hart- en vaatziekten)", schrijft
ze in een e-mail.
Hoe dan ook, de Londense hoogle
raar Roger Corder stelde eind 2006
in Nature vast dat niet resveratrol
maar een ander rodewijnstofje,
procyanidine genaamd, verant
woordelijk is voor een goede con
ditie van hart en vaten. Deze sub
stantie is vooral te vinden in tanni-
nerijke rode wijnen uit Zuid
west-Frankrijk en Sardinië waar
traditionele wijnmakers de ge
kneusde druiven langdurig laten
gisten samen met procyanidine-
houdende steeltjes, pitjes en schil
letjes. Corder eindigt zijn beschou
wing in Nature met een juich
kreet, op een onderkoelde, Britse
wijze gebracht: „Toevallig blijkt de
bevolking in deze streken een lan
ger leven te hebben dan elders."
Nog een voordeel: rode wijn kan
bij vrouwen dementie voorko
men. In het aprilnummer van de
American Journal of Epidemio
logy doen Zweedse wetenschap
pers verslag van hun onderzoek
onder oudere Zweedse vrouwen
die 32 jaar werden gevolgd. Van de
vrouwen die dementie kregen, ble
ken de wijndrinkende dames de
minste averij in hun brein op te lo
pen. „Misschien zijn er andere ver
klaringen, maar het verband dat
we vonden was bijzonder sterk",
vertelde onderzoeksleider Lauren
Lissner in een perscommuniqué.
WANT EEN GLAS
BESCHERMT TEGEN
KANKER
„Ik drink elke avond een glas rode
wijn omdat ik me zorgen maak
over prostaatkanker. Deze ziekte
komt in mijn familie nogal veel
voor", liet onderzoeker Coral La-
martiniere van de University of
Alabama in een persverklaring we
ten. Hij had uitgevogeld dat mui
zen die het extract resveratrol (uit
rode wijn) in hun voer kregen aan
zienlijk minder ernstige prostaattu
moren ontwikkelden dan de mui
zen die dit niet kregen. Bovendien
stopte of vertraagde de groei van
de minder akelige versies van deze
gezwellen.
Helaas: om hetzelfde beschermen
de effect als bij de muisjes te berei
ken zou Coral Lamartiniere een
fles rode wijn per dag achterover
moeten slaan. Wat teveel van het
goede is. Je kunt wel nog meer res
veratrol binnenkrijgen door het
nuttigen van pinda's, allerlei bes
sen en rode druivensap.
Onderzoekers zijn de laatste jaren
druk doende de heilzame werking
van het rodewijnextract te analyse
ren. Korte opsomming: in laborato
riumstudies bleek het goedje korte
metten te maken met blaaskanker-
cellen, alvleesklierkankercellen, leu-
kemiecellen, darmkankercellen en
zo meer. Maar gunstige onder
foto Don Ryan GPD
zoeksresultaten uit een reageerbuis
je of bij proefdieren zeggen vol
strekt niets over eventuele heilza
me effecten bij mensen. Niette
min lijkt resveratrol veelbelovend.
Twee weken geleden meldde de
Britse pillengigant GlaxoSmithKli-
ne het Amerikaanse Sirtris voor
720 miljoen dollar te willen over
nemen. Sirtis heeft al zijn kaarten
gezet op resveratrol en een middel
ontwikkeld dat het rodewijnex
tract imiteert, doch duizend maal
krachtiger is. Het zou bij ouder
domsziekten kunnen helpen, zo
als diabetes, aftakeling van spie
ren, afbraak van breincellen en
ook kanker.
EN JE LEEFT LANGER...
Resveratrol, het wonderstofje in ro
de wijn, verlengt het leven van
gist, fruitvliegjes en wormen. Mis
schien ook dat van mensen. In een
studie (verschenen in Journal of
the American Geriatrics Society)
onder 12.432 vrouwelijke 70-plus-
boek over beleid waarin we onder
meer pleiten voor lesbrieven voor
de groepen acht van de basis
school. Je kunt mensen niet jong
genoeg voorlichten."
En als het helemaal niet lukt om
meer mensen voor de zorg warm
te maken? „Dan zullen we men
sen uit het buitenland moeten ha
len. Polen, Roemenië, de Filippij
nen. Of heel sterk kiezen voor taak-
differentiatie: meer lager opgeleide
mensen inzetten voor simpele kar
weitjes als schoonmaken."
rri Wie zorgt er straks voor mij? Hans
Hoogerheide en Ad de Jongh, Uitge
verij Kavanah, 14,50 euro.
voorbeeld. Hij kreeg als kind nooit
een kus of knuffel, maar kan zijn
energie en zijn liefde voor mensen
helemaal in zijn beroep als verzor
gende kwijt. „Cliënten voelen dat
ik het niet voor het geld doe."
Joop is - net als de meeste andere
geportretteerden - enthousiast,
maar ook kritisch. Hij vindt dat de
registratie- en verantwoordingscul
tuur in de zorg te ver is doorge
schoten. „Er komen steeds meer
dagen waaarop ik onvoldoende
naar bewoners heb kunnen luiste
ren. Dat is onbevredigend en be
gint steeds meer te wringen."
Juist vanwege deze kritische no
ten wilde een aantal geïnter
viewden alleen anoniem zijn
verhaal doen. De auteurs gingen
daarin mee 'uit respect voor de pri
vacy', zegt De Jongh. „Natuurlijk
zou het krachtiger zijn geweest
wel namen te noemen en foto's te
plaatsen. Maar een aantal was
bang voor consequenties. Verzor
genden gaan niet makkelijk de
straat op, daar zijn ze te betrokken
voor. En ons gaat het er vooral om
de inhoud van het beroep te laten
zien."
Niet alleen jongeren hebben daar
geen realistisch beeld van, ook be
leidsmakers weten niet echt wat er
leeft in de sector. „Zij vinden dat
er geen probleem is. Als alle zorg-
handelingen tot op de minuut ver
antwoord worden, is het goed.
Maar een papieren werkelijkheid
klopt altijd. En anders maak je
hem kloppend, da's niet zo moei
lijk. Alleen komt die werkelijkheid
niet overeen met de praktische er
varing van verzorgenden. Zij vin
den dat bureaucratie ten koste gaat
van intermenselijk contact."
Mocht Wie zorgt er straks voor mij?
de beleidsmakers niet bereiken,
dan wellicht toch het volgende
boek van De Jongh en Hoogerhei
de. „Volgend jaar komt er een
Buitenlucht maakt
ouderen opgewekter
Het risico op een depressie (bij
ouderen) is gemakkelijk te verklei
nen door regelmatig naar buiten te
gaan en daarbij de huid bloot te
stellen aan (zon)licht. Een zonne
bad vergroot de aanmaak van vita
mine D in de huid. Een depressie
bij ouderen blijkt namelijk vaak sa
men te gaan met een verlaagde
hoeveelheid vitamine D in het
lichaam. Dat schrijft onderzoeker
W. Hoogendijk (VUmc, Amster
dam) in het vakblad Archives of
General Psychiatry. Hij analyseer
de daarvoor de gegevens van 1.282
ouderen.
Meertaligheid houdt
geest later scherper
Mensen die meer dan één taal
spreken, hebben op latere leeftijd
minder kans op een achteruitgang
van hun geestelijke vermogens
dan mensen die slechts één taal be
heersen. Hierbij geldt dat hoe
meer talen iemand beheerst, des
te kleiner de kans is op (versnelde)
geestelijke achteruitgang. Dit stelt
G. Kavé (Universiteit Tel Aviv) op
grond van gegevens van 814 oude
re personen. Het beschermende ef
fect van meertaligheid kan niet
verklaard worden uit een hogere
opleiding, aldus Kavé.
Lapje met virussen is
effectief tegen tumor
Tumoren kunnen effectief en pa
tiëntvriendelijk bestreden worden
door ze te bedekken met een stuk
je huid dat doordrenkt is met on
schuldige virussen die een 'gene
zend' molecuul (interleukine-12)
maken. Doordat het molecuul di
rect in de buurt van de tumor
wordt aangemaakt, ontstaan er
geen of minder schadelijke bijwer
kingen. Dit meldt M. Dempsey
(Stanford University) in het vak
blad Plastic and Reconstructive
Surgery op grond van geslaagde
proeven bij ratten.
Gezondheid ex-roker na
vijfjaar al veel beter
Het verhoogde risico op sterfte als
gevolg van hart- en vaatziekten of
kanker door roken neemt in de
eerste vijf jaar na het stoppen met
roken al sterk af Na twintig jaar is
er nauwelijks meer een verhoogd
risico aanwezig. Dit concludeert S.
Kenfield (Harvard School of Pu
blic Health, Boston) in het me
disch tijdschrift )AMA op grond
van gegevens van ruim 100.000
vrouwen. De informatie wordt
sinds 1980 verzameld in het kader
van de groots opgezette Nurses
Health Study.
Hart niet beter af met
dagelijks b-vitamines
Dagelijks B-vitamines (folium
zuur, vitamine B6 en vitamine
B12) slikken, beschermt niet tegen
een hartinfarct of beroerte. Dit
concludeert C. Albert in het me
disch tijdschrift JAMA op grond
van gegevens van een kleine 5.500
vrouwen met een verhoogde kans
op een hartinfarct of beroerte die
ruim zeven jaar deze vitamines in
namen. Wel verlaagde het vitami-
negebruik de hoeveelheid homo
cysteine in het bloed, een stof die
verband houdt met een hoger risi
co op hart- en vaataandoeningen.
