woneii34
3
2
ST
Slapen tussen wal en schip
Stoeptegels
Wat vroeger een muurtje
heettedraagt nu een
modieus etmeteco-muur
PZC
Zaterdag 10 mei 2008
womemi@wegeinier.jTil
I 024-3650509
o
s
z
z;
De hit van de nieuwe eeuw is de gebroken stoepte
gel. Zoals de tuinarchitecte Mien Ruys als 'Biel-
zen-Mien' bekend stond - overigens zeer tegen
haar zin - zo zal Wiert Nieuman als 'Stoeptegel-Wiert' de ge
schiedenis ingaan.
Of Wiert Nieuman nu werkelijk de eerste was die van oude,
stukgeslagen stoeptegels de prachtigste rotsformaties heeft
gebouwd, doet er niet toe. Feit is dat zijn bouwsels op Fort
Hoofddijk, onderdeel van de Botanische Tuin van de Univer
siteit van Utrecht, aan de huidige stoeptegelrage ten grond
slag liggen. Vooral zijn bolvormige, met allerlei rotsplanten
begroeide constructies spreken tot de verbeelding.
Wie in een Vinex-wijk rondkijkt, ziet dat de gerecyclede
stoeptegel furore maakt. Zitkuilen, keer- en stapelmuurtjes
worden van grijze en rode stoeptegels gebouwd. Onbescha
digde tegels blijken taboe te zijn. De tegel moet gebroken
zijn en met het breukvlak in het zicht worden gestapeld.
De grappige omstandigheid doet zich voor dat de dikke be
tonnen stoeptegel nogal stevig is, zodat er heel wat breek
werk aan het bouwen van een muurtje te pas komt. Ook is
er een tekort aan oude stoeptegels onstaan, zodat tegenwoor
dig ook ongebruikte tegels met grof geweld doormidden
worden geslagen.
Niet alleen de stoeptegel kan in de tuin worden verwerkt In
principe kan alles wat van klei of beton is gemaakt, worden
gestapeld. De wijndrinker kan lege flessen in zijn tuin ver
werken. Muurtjes van dakpannen zijn decoratief,
maar in dit geval is het mooier de dakpan niet door
midden te slaan. Ook metselsteen is ruw genoeg.
Het is dan ook niet nodig hem te breken.
Wat vroeger gewoon een muurtje heette, draagt nu
vaak een modieus etiket 'eco-muur', 'vlindermuur'
of'biomuur'. Dat betekent niets, maar geeft wel aan
dat de eigenaar met zijn geknutsel niet alleen een ke
ring of een afscheiding wil maken, maar tegelijk een
goed tehuis wil bouwen voor planten en dieren.
Spinnen, mieren, pissebedden, duizendpoten, metselbijen
en allerlei andere kruipende en wriemelende schepselen le
ven in en op een verweerde muur. Luxe muren, met een am
bitieuze spouw, worden zelfs bewoond door wezels, herme-
lijntjes, winterkoninkjes en vleermuizen.
Planten met toepasselijke namen als muurbloem, muurpe
per, muurleeuwebek en steenbreek groeien in de voegen. En
hoe gammeler, ruwer en verweerder de muur, hoe meer le
ven. Dat maakt de eco-muur niet bepaald geschikt als mans
hoge afscheiding tussen uw tuin en die van de buren, want
veel buren zullen zo'n muur als een bouwval beschouwen,
te meer daar het geheim van een goede eco-muur schuilt in
metselen met slechte specie en slordig voegen.
Bovendien is een voorwaarde voor een rijk planten- en die
renleven dat de muur nooit uitdroogt. Een echte eco-muur
zal dus bijna altijd een keermuur zijn die permanent voch
tig gehouden wordt door achterliggende grond. Tot onge
veer een halve meter hoogte kan een muurtje worden gesta
peld. Daarna wordt de druk van de achterliggende grond zo
groot, dat metselen noodzakelijk is. Bij stapelen is het voor
de stabiliteit van uw muurtje ook van belang dat het licht
achterover leunt.
Stapelmuurtjes raken snel begroeid. Desgewenst kunt u dat
proces versnellen door plantjes in kieren en spleten te du
wen. In een vochtig muurtje zaaien varens zich vanzelf, om
dat de lucht in de zomer vol is met hun microscopisch fijne
sporen. Maar het zijn vaker ongewenste planten die zich in
uw bouwwerk zaaien. Zoals brandnetels, kweekgras en bo
men als essen en esdoorns. Bij het uittrekken van een zaai
ling-esdoorn loopt u kans dat de halve muur meekomt.
Stapelbol
van
gebroken
stoep- -- ï*s
tegels,
foto GPD
Ventilatie is het
toverwoord in
beddenland. Want
die 0,35 liter vocht
die we 's nachts
kwijtraken, moet
toch ergens naar toe.
door Paul Ceerts
Slapen is persoonlijk.
Daar zijn alle bedden
producenten het over
eens. De een zweert
bij een harde matras,
de ander bij een exem
plaar waarin het lekker wegzak
ken is. Mensen met rugklachten
stellen weer heel andere eisen aan
het bed waarop ze slapen.
Een matras van natuurrubber, po
lyether latex of paardenhaar. Ze
hebben allemaal hun eigen fans.
Begrijpelijk, vindt Björn Karl-
ström van de Zweedse beddenpro
ducent Hastens. „Omdat de keus
afhankelijk is van waar je naar op
zoek bent."
Om daar achter te komen, is het
volgens hem slim om zoveel mo
gelijk systemen uit te proberen.
Toch ligt de nadruk in het offen
sief dat producenten momenteel
voeren niet op comfort. Dankzij
een campagne van de Nederland
se fabrikant Auping is ventilatie
het steekwoord.
Volgens Auping verliest een slaper
's nachts 0,35 liter vocht. Jaarlijks
komt dat neer op 120 liter. Dat is
heel veel, zo blijkt uit de televisie
commercial, waarin een matras
doordrenkt wordt met een plens
water van 1.200 liter.
Al dat vocht moet er ook weer uit.
Daarom is het belangrijk om het
bed overdag goed te luchten, zo
dat het water kan verdampen.
„We richten ons nadrukkelijk op
ventilatie, omdat mensen er zelf
niet spontaan aan denken", ver
klaart Marjan Reitsma van Au
ping de campagne. „Toch blijkt uit
onderzoek dat 94 procent van de
Nederlanders het belangrijk
vindt. Niet alleen voor het bed
zelf, ook voor lijf en leden."
Een goede verdamping hangt niet
alleen samen met luchten, maar
ook met de ventilerende eigen
schappen van het systeem. Daar
over bestaat discussie. Reitsma be
nadrukt dat de spiraalbodems van
Auping heel geschikt zijn. „Zo
zijn we 120 jaar geleden begon
nen: toen kregen we van een zie
kenhuis de opdracht om een ven
tilerende bodem te ontwikkelen."
Voor deze bodem is een speciaal
AVS (Actieve Ventilatie en Sup
port) matras ontwikkeld. De bo
venkant is gemaakt van talalay la
tex, dat een open structuur heeft.
Die moet ervoor zorgen dat vocht
de vrije loop heeft, zodat de venti
latie optimaal is. Onder deze laag
bevindt zich een zone waarin de
veren verwerkt zijn. Deze vormt
volgens Reitsma geen belemme
ring voor de ventilatie.
Martijn de Veij van TexelWool
heeft zo zijn twijfels over met na
me de toplaag. Kunststof en vocht
gaan volgens hem niet samen. Hij
zweert bij natuurlijke materialen.
Het bedrijf bracht daarom on
langs een zogenoemde futon (dek-
Slaapbanken zijn dé oplos
sing voor kleinbehuisden.
Een meubel om op te zit
ten en in een oogwenk te
verbouwen tot bed. Meestal voor
logés, die na een nacht geradbraakt
opstaan. Maar de slaapbank heeft
intussen de nodige ontwikkelin
gen doorgemaakt. Er zijn genoeg
hippe exemplaren te vinden die
nog goed liggen ook.
Hét boegbeeld van de bedbanken
is de BR02.7 van Spectrum. Eind ja
ren vijftig ontworpen door Martin
Visser, maar nog altijd een topper.
„De bank is nog steeds in produc
tie en ons meest verkochte item",
zegt Cindy Verhoeven van Spec
trum. Het voordeel van Vissers
bank is het tijdloze ontwerp. De
strakke vormgeving refereert welis
waar aan de jaren vijftig en zestig,
maar verveelt nooit. De bank is bo
vendien praktisch: wordt het zitge
deelte een stukje naar voren ge
schoven, dan ontstaat een eenper
soons slaapplek. „Het ontwerp
wordt over heel de wereld ver
kocht, van Tokio tot New York.
Met name aan mensen met een ap
partement. Het kleinere woonop-
pervlak zal een reden zijn deze
bank aan te schaffen, maar hij
wordt vooral gekocht door mensen
die iets hebben met design."
Ook het Deense Innovation is spe
cialist op het gebied van gecombi
neerd zit- en slaapcomfort. Hun de-
signbanken zijn geïnspireerd op
Bauhaus en zijn als zitmeubel erg
geschikt om in te hangen. Boven
dien zijn ze eenvoudig in gebruik:
in een paar seconden klik je de rug
leuning in bed- of loungepositie.
Is door ruimtegebrek een bedbank
dé oplossing, dan komt ook Ikea in
zicht. Het Zweedse bedrijf heeft
een aantal exemplaren in de collec
tie die helemaal van deze tijd zijn.
„Bij modellen Beddinge, PS Lyckse-
le of Elctorp kun je zelf het soort
matras en dus het comfort bepa
len", zegt Pieter de Raad van Ikea.
De collectie bestaat uit drie types.
Bij het ene systeem ligt het matras
direct op de grond, bij het zoge
naamde klikklaksysteem en de uit-
klapbanken niet.
Al heeft het slapen op een bed
bank iets van een compromis,
doorslapen is tegenwoordig goed
mogelijk. Ook rugklachten beho
ren tot het verleden, volgens Ruud
van den IJssel van het Haags Bed-
denbedrijf omdat de systemen ver
eenvoudigd zijn.
Slaapbank BR02.7 is te koop vanaf
2.100 euro, de banken van Innova
tion vanaf 700 euro, die van Ikea al
vanaf 40 euro tot' circa 1.400 euro.
www.ikea.nl
www.spectrumdesign.nl
www.haagsbeddenbedrijf.nl
www.inno.dk
