Misdaad
en Mariadevotie
Tl
Fortuyn als winnaar en marionet Hemels gesprek Theo en Ayaan
IMAS ROSS
P2C Donderdag 8 mei 2008 21
BOEKEN KORT
PIANOSTEMMER De romans
van de Zwitserse filosoof en
schrijver Pascal Mercier verschij
nen in Nederland in een merk
waardige volgorde. Na het suc
ces van Nachttrein naar Lissabon
- meer dan honderdduizend
exemplaren voor een in wezen
filosofische roman - werd zijn
debuut vertaald: Perlmann's zwij
gen. Nu is er De pianostemmer
uit 1998. Over een tweeling
broer en -zus die uit elkaar
groeien, maar weer op elkaar
zijn aangewezen wanneer hun
vader - een pianostemmer - be
trokken blijkt bij de moord op
een operazanger.
Pascal Mercier - De pianostemmer.
22,50 euro. Wereldbibliotheek.
BLUES De nieuwe roman van
Joost Niemöller, zijn eerste voor
De Bezige Bij, gaat over een pop
journalist wiens leven op z'n
vijftigste verjaardag de wending
neemt die zich al had aangekon
digd, maar die hij wenste te ne
geren. Deze Michiel Goedhart -
wat wil je ook met zo'n naam -
moet nodig eens wat mensen
van zich afschudden en zijn ei
gen leven onder handen ne
men. De titel Delta Blues ver
wijst ook naar de muziek die
ruim ter sprake komt: de delta
blues van Robert Johnson, die
het weer van Son House had,
beweert Niemöller.
Joost Niemöller - Delta blues. 18,90
euro. De Bezige Bij.
PIANIST Lars Saabye Christensen
is de Noorse schrijver van ro
mans als De halfbroer, Herman
en Het model. Uit 1995 stamt het
nu vertaalde De entertainer.
Over een pianist, Jonathan, die
zijn misère denkt te ontvluch
ten door een baantje als barpia-
nist te nemen in een hotel in
het hoge noorden van Noorwe
gen. Alwaar hij nog eens extra
uit zijn slaap wordt gehouden
door de middernachtzon. Zijn
pogingen anderen bij te staan
bij hun problemen hebben een
averechts effect.
Lars Saabye Christensen: De entertai
ner. 22,50 euro (geb.). De Geus.
In zijn nieuwe roman Troje brandt laat
de Italiaanse schrijver Sandro Veronesi
de levens van een krankzinnige
priester en een gedoemde crimineel
samenkomen in een intrigerende
ontknoping.
door Nico de Boer
Sandro Veronesi (1959) dankt zijn faam
als vooraanstaand Italiaanse schrijver
aan de romans In de ban van mijn vader
(2000) en Kalme chaos (2006), die ook
bij ons niet onopgemerkt zijn gebleven. Aan
zijn nieuwe boek Troje brandt werkte en schaaf
de hij ruim twintig jaar voordat hij het aan de
openbaarheid durfde prijs te geven.
De personages werden hem in die jaren steeds
dierbaarder, vertrouwt hij zijn lezers toe in het
korte voorwoord bij de roman. Maar dat weer
houdt Veronesi er niet van om hen één voor
één met genoegen naar de ondergang te schrij
ven. Wat dat aangaat doet Troje brandt ver
trouwd aan, want de Italiaan is als gewoonlijk
meedogenloos voor zijn karakters. Ze krijgen
het steeds weer voor hun kiezen. Het bestaan
is wreed en tragisch. Iedereen probeert er te
gen beter weten in het beste van te maken,
maar niemand ontspringt de dans. Als ze ein
delijk rust denken te hebben gevonden, breekt
opnieuw de hel los en begint alles van voren af
aan.
Troje brandt speelt ergens in de jaren zestig in
een verloren strook land, de Bouwput ge
noemd. De plek is gesitueerd in de buurt van
Prato, Toscane, de geboortestreek van Sandro
Veronesi. In de Bouwput woont het uitschot
van de samenleving op een kluitje: kleine cri
minelen en hoeren, schoffies en beroepspyro
manen; de titel is in dit verband veelzeggend.
In de nabijheid ervan bestiert op een heuvel de
charismatische priester Spartacus met zijn har
teloze nonnen een vondelingenhuis annex mis
siepost, zoals hij die ooit dreef in Eritrea.
Het boek vertelt twee parallel aan elkaar lopen
de verhalen die uiteindelijk met elkaar samen
vallen. In de eerste plaats is er dat van de von
deling Salvatore/Morgante en diens jonge
vriend Pampa die in het moeras van de crimi
naliteit ten onder gaan. En daarnaast dat van
vader Spartacus, die steeds verder wegzinkt in
zijn godsdienstwanen. De prediker - zijn naam
zegt het al - probeert op Spartaanse wijze 'het
ware geloof er bij zijn beminde gelovigen in te
Sandro Veronesi schaafde ruim twintig jaar aan zijn nieuwe roman voordat hij Troje brandt aan de
openbaarheid durfde prijs te geven. foto EPA
ranselen. Hij eist totale geloofsovergave van
zijn vondelingen en volgelingen, en 'hoewel hij
goed wist wat hij deed, wist hij ook dat veel
mensen nog niet in staat waren om hem te ac
cepteren, te zeer gewend om te oordelen in
plaats van zich aan een oordeel te onderwer
pen'.
De lotgevallen van Veronesi's personages zijn
onlosmakelijk verbonden met Italië en zijn cul
tuur. In dit geval de jaren zestig, toen de Apen-
nijnse laars zich gaandeweg probeerde los te
maken van de almachtige rooms-katholieke
kerk, die tot in elke vezel van de samenleving
was doorgedrongen. Het land deinde mee op
de golven van maatschappelijke vernieuwing
en consumentisme. Traditionele familieverban
den werden losser, al bleven die (evenals de
rk-kerk) onverminderd hun stempel op het da
gelijks leven drukken.
Ging het in veel van Veronesi's vorige romans
over vaders, in Troje brandt ontbreken ze vrij
wel. De enige vaderfiguur, maar dan wel één
met een onheilspellend charisma, is de bewie
rookte priester Spartacus. Zijn krankzinnige
Mariadevotie voert net als de helse zwerftocht
van de verdierlijkte kleine boef Pampa tot een
intrigerende apotheose.
Veronesi is een gedreven verteller die over een
tomeloze verbeeldingskracht beschikt. Zijn ver
haal waaiert alle kanten uit, is overdadig, maar
zeker in het begin te langdradig. Halverwege de
ze tragikomedie, waarin niets is wat het lijkt,
krijgt Veronesi meer vat op zijn personages. Er
komt meer structuur in het verhaal, al steekt
het in zijn geheel wat bleek af bij zijn bestsel
lers.
rri Sandro Veronesi - Troje brandt. Vertaling Rob Gerrit-
sen. Uitgeverij Prometheus, 247 pag. 18,95 euro.
ryi Tomas Ross - De mario-
net, Uitgeverij Cargo,
18,50 euro
door Mieske van Eek
1 omas Ross schreef
eerder De zesde mei
over de moord op
Pim Fortuyn, waarin
hij een theorie ontvouwde
over het waarom van de aan
slag. In zijn nieuwe thriller
De marionet fantaseert hij er
over wat er gebeurd zou kun
nen zijn als Fortuyn de aan
slag had overleefd. Want niet
de leider van de LPF wordt
doodgeschoten, maar zijn lijf
wacht. En dan weeft Ross
zijn intrigerende web rond
politici, persmuskieten en
spionnen, waarin hij politie
ke en maatschappelijke gevoe
ligheden feilloos blootlegt en
op de hak neemt. Na de aan
slag komt Fortuyns LPF met
43 zetels in de Tweede Ka
mer. Een succes, maar niet ge
noeg voor de absolute macht.
Niet lang daarna sluit For
tuyn een bizarre overeen
komst met WD-erelid en ras-
intigrant Hans Wiegel, die in
de onderhandelingen heel
wat uit het vuur heeft ge
sleept. Stuk voor stuk ver
raadt Fortuyn zijn idealen tot
niemand er meer iets van be
grijpt. Hoofdpersoon van De
marionet is de al wat oudere
fotograaf Lex de Rooy, die de
populaire politicus moet foto
graferen. De geboren mopper
kont en pechvogel mist op
het Mediapark net de foto
van zijn leven, omdat hij naar
een rouwplechtigheid moet.
Vervolgens zit hij steeds pre
cies in het vaarwater van een
geheimzinnige macht, die
aan de touwtjes van Fortuyn
trekt. Vaardig mengt Ross feit
en fictie, moedwil en misver
stand tot een meeslepend en
vooral ook geestig verhaal. Ra
ke typeringen en een sterke
ontknoping maken het boek
prachtig rond. Tomas Ross op
zijn best.
ED
Tanya Commandeur -
Wallada's gasten, Uitge
verij Sirene, 17,95 euro
door Sonja de Jong
Een aanslag op Ayaan
Hirsi Ali en een daar
opvolgend verblijf in
de hemel vormt de
kern Wallada's Gasten van Ta
nya Commandeur. 'Boven'
ziet Ayaan niet alleen Theo
van Gogh terug, maar ont
moet ze ook een fictief nicht
je Ayda, die verantwoordelijk
blijkt voor de aanslag. Drama
tisch en literair gezien heeft
het niet veel om het lijf Maar
in een tijd waarin iemand als
Wilders geen gelegenheid
voorbij laten gaan om het pu
bliek ervan te overtuigen dat
de islam een gevaarlijke, ge
welddadige godsdienst is,
doet de kalme toon van dit
boek weldadig aan. Op een
vlot leesbare, zo nu en dan
humoristische manier zet
Commandeur de verschillen
de opvattingen die onder
moslims heersen, naast el
kaar. De roman is een lang ge
sprek tussen de hoofdperso
nen en hun verschillende ma
nieren om tegen de islam aan
te kijken, ingebed in een flin
terdun verhaaltje. In de he
mel wordt de film van hun le
ven vertoond. Wat zij zien
vormt onderwerp van discus
sie met Hirsi Ali als prototype
voor de afvallige, Ayda in de
rol van fundamentalist en
Van Gogh die cynisch com
mentaar levert. Hoewel Com
mandeur duidelijk de kant
kiest van de gematigde islam,
weet zij ook begrip te wekken
voor die fundamentalisten
die zich aansluiten bij een ge
welddadige beweging. Ze giet
haar boek in een vorm die
makkelijk wegleest. Dit gaat
ten koste van de diepgang.
Met name het karakter van
Ayda komt niet goed uit de
verf Maar als tegenwicht te
gen de taal van islamhaters is
het een verademing.
