'Commercie
bedreigt
vrijheid op
internet
)e dag wordt sinds 2003 ook in Nederland gevierd, onder de hoede van het Persmuseum. De
n Journalisten en de Nederlandse Dagblad Pers, houdt vandaag in Maastricht de jaarlijkse
ia, waar het slecht is gesteld met de vrijheid op het internet. Spreker is Jonathan Zittrain,
^oprichter van LiveLeak, de Britse videowebsite die het filmpje van Geert Wilders publiceer-
'Als ik jou nu allerlei lelijke dingen over China ga mailenkan de Chinese overheid
dat met één druk op de knop achterhalen Thomas Bruning van journalistenvakbond NVJ
PZC Zaterdag 3 mei 2008 1 3
Persvrijheid in de wereld 2007
De autoriteiten laten program
meurs als Lee en hun websites
nog ongemoeid. „Het enige wat ik
wil, is de waarheid weten", zegt
Lee. „Dat is toch niet vreemd?
Maar in de ogen van de overheid
is dat gevaarlijk. Als Chinezen vrij
zouden kunnen surfen en er zo
achter zouden komen wat er echt
gebeurt in dit land, zouden ze in
opstand komen."
Spectrum pagina 7: 'Vrijheid spreekt
niet vanzelf
Secretaris NVJ wil dat
internetbedrijven
dissidenten helpen.
door Joep Trommelen
Volgens Thomas Bruning, al
gemeen secretaris van de
Nederlandse Vereniging
van Journalisten, is persvrijheid in
het internettijdperk niet langer
iets wat door staten wordt be
paald. „In toenemende mate bepa
len internetbedrijven de ruimte."
Het meest schrijnende voorbeeld
daarvan is voor Bruning het verlin
ken door Yahoo van de dissidente
journalist Shi Tao aan de Chinese
geheime politie. Tao had onder val
se naam e-mails uitgewisseld met
een Chinese groep dissidenten in
het buitenland. Met zijn door Ya
hoo vrijgegeven e-mailgegevens
kon de politie hem arresteren en
kreeg hij tien jaar celstraf
Volgens Bruning biedt het inter
net aan de ene kant ongekende
mogelijkheden, ook voor persvrij
heid. „Aan de andere kant is het
heel gemakkelijk om persoonlijke
gegevens van gebruikers te achter
halen. Als ik jou nu allerlei lelijke
dingen over China ga mailen, kan
de Chinese overheid dat met één
druk op de knop achterhalen en
kom ik straks China niet meer in.
Je ziet gelukkig ook dat een bedrijf
als Google de privacy van internet
gebruikers wel wil beschermen.
Dat zorgt ervoor dat Google geloof
waardig blijft. Maar commerciële
belangen kunnen zo groot zijn,
dat bedrijven meegaan in de regels
die een staat stelt. Dat is een inge
wikkelde afweging, ik wil dat ook
niet meteen veroordelen."
Jonathan Zittrain, hoogleraar inter-
netbeheer en -regulering aan de
universiteit van Oxford, houdt van
middag in Centre Ceramique in
Maastricht de Persvrijheidlezing
2008 die als thema heeft: internet
en persvrijheid.
Professor Zittrain zal een lans bre
ken voor 'uitwisselingssites' als
YouTube, MySpace en FaceBook,
verwacht Bruning. Via zulke kana
len kunnen nieuws en meningen
buiten de censuur om wereldwijd
worden uitgewisseld, zonder dat
de 'daders' gevaar lopen.
Bruning: „Zittrain zal er in zijn le
zing voor pleiten dat internetbe
drijven in uitwisselingssites inves
teren. Dat is in hun eigen belang.
Want als ze zo een naam opbou
wen als betrouwbaar en behulp
zaam, profiteren ze daar later van
als strenge regimes bijdraaien."
Vijanden van internet
De internationale organisatie Ver
slaggevers zonder Grenzen stelt elk
aar een lijst op met de 'vijanden van
liet internet'.
In 2007 waren dit, naast China f|f
Birma, de staat blokkeert veel
nieuwswebsites en berichtendien
sten als Hotmail en Yahoo! Tijdens
de opstand van monniken in 2007
werd een maand lang het grootste
deel van de dag heel internet ge
blokkeerd en werden cybercafés
gesloten.
Wit-Rusland, eigenaren van cy-
J bercafés moeten gebruikers die
naar 'gevoelige sites' surfen aange
ven bij de politie. Tijdens verkiezin
gen in 2006 verdwenen plots web
sites die kritisch waren over de pre
sident. Nieuwssites worden streng
gecontroleerd.
Cuba, de telecom-minister van
Cuba noemde het internet in 2007
'een werktuig voor wereldwijde uit-
j roeiing'. Er zijn twee systemen:
een nationaal netwerk, voor
e-mail, dat wordt gecontroleerd,
i en een internationaal netwerk,
voor internet. Voor internet moet
een voor Cubanen vaak te hoog be
drag worden betaald en dan nog
zijn lang niet alle sites bereikbaar.
j3 Egypte, bloggers die kritisch
zijn over de regering of de islam lo
pen grote kans opgepakt te wor
den. In 2007 gebeurde dit meerde
re keren. Een van hen werd veroor
deeld tot 22 jaar cel.
£j§ Ethiopië, cybercafés moeten
hun klanten registreren. De rege
ring houdt websites in de gaten.
Zo blokkeerde ze in 2006 sites van
de oppositie en populaire blogs
'vanwege technische problemen'.
Uit onderzoek in het buitenland
bleek dat alle sites het onderwerp
mensenrechten behandelden.
Iran, websites moeten zich
sinds dit jaar registreren bij de
overheid. Er is een orgaan dat op
treedt tegen 'valse berichten' op
het net. Kritische websites, zoals
van een krant, zijn gesloten. Flickr,
een site om foto's te delen, en
filmjessite YouTube zijn onbereik
baar vanwege mogelijke 'immorele
inhoud'.
Noord-Korea, er zijn slechts
twee websites die eindigen op .kp,
beide van de overheid. Het inter
net is eerder een intranet, met en
kel toegang tot sites die door de
regering zijn uitgezocht. Veel gaan
over 'de grote leider' Kim Jung II.
U Saoedi-Arabië, het land spreekt
niet, zoals bijvoorbeeld Tunesië,
over 'technische problemen', maar
is open over het blokkeren van si
tes, bijvoorbeeld omdat ze een 'im
morele' inhoud hebben. Sites over
de situatie van vrouwen worden
ook strikt gefilterd. Vrouwen heb
ben in Saoedie-Arabië weinig rech
ten en gebruikten het net om hun
mening te laten horen.
Q Syrië, de toegang tot internet is
sinds 2005 veel makkelijker gewor
den. De overheid blokkeert sites
als Facebook, YouTube en Amazon,
met als reden de angst voor de in
filtratie door Israëlische geheim
agenten. Van de honderd sites die
in 2007 werden geblokkeerd, gin
gen er bijna dertig over Koerden.
Tunesië, de controle is streng.
Journalisten en leden van de oppo
sitie verliezen hun verbinding van
wege 'technische redenen' of moe
ten het doen met een heel trage
verbinding waardoor websites be
zoeken erg lastig wordt. Bloggers
geven het op of besluiten tot zelf
censuur.
i j Turkmenistan, inwoners van
het afgesloten land kregen hun in
formatie tot voor kort via satellie
ten, maar de president verbood
die begin dit jaar. Internet is alleen
beschikbaar voor de enkeling en
voor toeristen. De inhoud wordt
gefilterd.
EJ Uzbekistan, meer inwoners
hebben toegang tot internet dan
een mobiele telefoon. De sites die
ze kunnen bekijken zijn echter be
perkt. Pagina's over mensenrech
ten of onafhankelijke nieuwssites
worden geblokkeerd. Websites die
kritisch zijn over het regime gaan
ook 'uit de lucht'.
f&| Vietnam, een van de meest re
pressieve landen in Azië. Er is een
cyberpolitie die websites contro
leert op 'subversieve inhoud' en cy
bercafés in de gaten houdt.
Meedoen aan een discussie op
internet over democratie is ge
noeg om in de gevangenis te belan
den.
Zimbabwe, weinig Zimbabwa-
nen hebben toegang tot internet.
De regering heeft het controleren
ervan daarom niet als prioriteit. Te
gelijkertijd is kritische artikelen
plaatsen gevaarlijk en worden sites
en vooral e-mail wel in de gaten ge
houden.
Van de 195 landen en regio's in de wereld kent 32% 43% van de wereldbevolking) geen persvrijheid.
v persvrijheid (74 landen)
beperkte persvrijheid (58 landen)
geen persvrijheid (63 landen)
percentage landen
met of zonder
persvrijheid
percentage van de
wereldbevolking
met of zonder
persvrijheid
r
infographic: JD, CN bron: Freedom House
