Dag van de Persvrijheid
De Internationale Dag van de Persvrijheid, vandaag, is een initiatief van de Verenigde Naties. I
Commissie Dag van de Persvrijheid, met daarin onder andere de Nederlandse Vereniging v;
Persvrijheidlezing. Het thema is internet en persvrijheid, met bijzondere aandacht voor Chi
hoogleraar internetbeheer en -regulering aan de Universiteit van Oxford. Hayden Hewitt, med
de, dient hem van repliek.
1 2 Zaterdag 3 mei 2008 PZC
Internet is in veel landen verre van vrij. Wie bijvoorbeeld in
China zoekt naar informatie die de overheid niet zint, krijgt
lege pagina's te zien. Of verliest simpelweg de verbinding.
Voorzichtig groeit het verzet.
door Remko Tanis
ij oogt wei
nig opval
lend, de
25-jarige Lee
Xieheng,
schrijver
van een pro
grammaatje
dat de internetcensuur van de Chi
nese overheid ondermijnt.
In 2002 zat Lee Xieheng nog op de
universiteit en hoorde hij voor het
eerst dat de protesten van studen
ten op het Plein van de Hemelse
Vrede, in 1989, groot nieuws wa
ren geweest in de rest van de we
reld. En dat veel landen China nog
steeds bekritiseren, omdat het regi
me toen het leger afstuurde op on
gewapende studenten.
„Ik had daar nooit iets over gele
zen in de boeken hier", vertelt
Lee. „Toen ik informatie op inter
net zocht, vond ik ook niets. Ik
moest en zou te weten komen wat
er was gebeurd." Hij vond een ma
nier om de Chinese blokkades op
internet te omzeilen.
„Ik heb toen de hele avond zitten
surfen. Gelezen, foto's bekeken. Ik
heb zitten huilen. Ik was enorm te
leurgesteld in de overheid van
mijn land."
Xieheng behoort tot de kleine
groep Chinezen die zich bewust is
van de strakke censuur die Peking
niet alleen op kranten, tv en radio
uitoefent, maar ook op internet.
Met een ingenieus systeem, bijge
naamd de Great Firewall, filtert de
overheid het internetverkeer dat
het land in- en uitgaat en plaatst
zo als het ware een 'glazen stolp'
over China. Websites met informa
tie over gevoelige onderwerpen, of
het nu Tibet is of de vuile lucht bo
ven Peking, worden er nagenoeg
feilloos uitgepikt en bereiken de
gemiddelde Chinese internetter
nooit.
China streefde dit voorjaar de Vere
nigde Staten voorbij als land met
de meeste internetgebruikers ter
wereld: 225 miljoen Chinezen zijn
nu online. Van hen maken zich er
opvallend weinig druk over de cen
suur op internet - als ze er al van
weten - maar de groep groeit.
De Great Firewall werkt als volgt:
het internet komt op slechts drie
plekken China binnen. Vanuit zee
den
doen die
computers
er enkele dagen
over om nieuwe,
omstreden websites te
vinden en te blokkeren.
Op spannender momenten,
zoals bij het uitbreken van de on
rusten in Tibet, gaat de censor radi
caler te werk. Dan worden comple
te sites van het ene op het andere
moment ontoegankelijk gemaakt.
Ook sites waar nog niets omstre
dens op staat maar wel op zou
kunnen komen, worden dan ge
blokkeerd. Dit gebeurt vooral met
sites van grote westerse media, zo
als de BBC, of populaire videosites
als YouTube.
De tactiek van de censor wordt
steeds geraffineerder. De techniek
zou inmiddels zo ver zijn, dat het
mogelijk is de mate van censuur
op de ene plek groter te laten zijn
dan op de andere.
Daardoor is het internet in Peking
volledig vrij toegankelijk op plek
ken waar tijdens de Olympische
Spelen veel buitenlanders zijn, zo
als de duurdere hotels.
In augustus 2007 stapte de eerste
Chinees, advocaat Liu Xiaoyuan,
naar de rechter om tegen de over-
heidsblokkade van zijn website te
protesteren.
Hij had een artikel tegen corruptie
op zijn site gezet, dat in de ogen
van de censor te gevoelig was. Af
gelopen najaar ging Chen Yuhua
naar de rechter. Chens populaire si
te over huisdieren werd geblok
keerd, nadat hij had geprotesteerd
tegen een verbod van de stad Pe
king op honden die hoger zijn dan
35 centimeter.
Kinderboekenschrijver Pan Liang
heeft geen idee waarom hij zijn si
te over kinderboeken moet sluiten
en protesteert er inmiddels ook te
gen. Een ingenieur uit Shanghai
heeft telefoonbedrijf China Tele
com voor de rechter gesleept. Hij
is kwaad dat het bedrijf hem, toen
hij een abonnement afsloot, niet
heeft verteld dat een deel van het
internet geblokkeerd zou zijn. De
rechtszaken hebben nog niet tot
iets geleid, maar ze maken het slui
merende verzet tegen de censuur
wel zichtbaarder.
Het eenvoudige programma van
Lee Xieheng heet Gladder: een
'Great Ladder' om over de Great Fi
rewall die de overheid heeft opge
trokken te klimmen en vrij te kun
nen surfen op internet. Het vraagt
in China omstreden websites op
via computers in het buitenland
en stuurt ze dan via een omweg
alsnog naar de computer in China.
Gladder is inmiddels 200.000 keer
gedownload. Vergelijkbare pro
gramma's halen dezelfde aantal
len. Al met al neemt dus slechts
een fractie van China's 225 mil
joen internetters de moeite om on
der de censuur van de overheid uit
te komen.
lopen de kabels in de buurt van Pe
king, Shanghai en Guangzhou,
vlakbij Hong Kong, het land in.
Het enige dat de Chinese internet-
censoren hoeven te doen, is op die
drie plekken een virtuele muur te
zetten. Alle sites die in China wor
den opgevraagd, hopen zich op
voor die muur. De computers
van de censor bepalen welke
pagina's worden doorge
laten.
-In- normale -
tij-
