Buitengebied Zeeland veelstromenland nu een 'je weet wel'-hengst Manus is PZC Zaterdag 26 april 2008 41 Protestantse kerk dienst met voorlezer op Zuid-Beveland. Let op het verschil in de kappen die de vrou wen dragen. collectie Zeeuws Archief In Zeeland bestaan waar schijnlijk meer religieuze stromingen dan molens. Nog steeds komen er bij. Vooral in reformatorische kringen treden regelmatig af scheidingen op. De expositie Veelstromenland in het Zeeuws Archief te Middel burg laat door de eeuwen heen de verscheidenheid van het godsdienstige leven zien. door Rinus Antonisse Ze deden er voordat de Reformatie in 1574 een feit werd, niet moeilijk over. Aanhangers van de hervormings ideeën, de protestanten, werden door de katholieke machthebbers meedogenloos ver volgd, gemarteld en gedood. Bijvoorbeeld schoenmaker en wederdoper Joost Joosten, die na folteringen in 1560 te Veere op de brandsta pel belandde. En Jan de Grave uit Hulst, die in 1565 aan de wurgpaal stierfin een hut van brandend stro op de Grote Markt van Hulst. Ter lering werden er nog prenten van gemaakt ook. Ze zijn te vinden op de tentoonstelling Veelstromenland, over kerken en godsdiensten in Zeeland. Aanleiding is het Jaar van het Reli gieus Erfgoed. Samensteller Anneke van Waar den-Koets is er in geslaagd bijna twintig eeu wen Zeeuwse religie in een kleine maar zeer toegankelijke presentatie samen te vatten. Be ginnend bij de inheemse godin Nehalennia, eindigend bij de doleantie in 1886. Jongste ontwikkelingen, zoals de oprukkende islam in ons land, komen niet aan bod. Er is ge bruik gemaakt van zaken uit het Zeeuws Ar chief Niet alleen papieren stukken, maar ook films, foto's, geluidsopnamen en religieuze voorwerpen, deels in bruikleen van het Zeeuws Museum (houten collectebus, Nehalen- niasteen), de rooms-katholieke parochie Wal cheren (beeld van monnik Willibrord) en de Ja- cobskerk te Vlissingen (een harmonium met daarop collectebus voor de Vrije Universiteit). Bewust is Van Waarden begonnen bij de in heemse vruchtbaarheidsgodin Nehalennia (om streeks het jaar 200), door de Romeinen niet verboden, maar in hun eigen godsdienst opge nomen. Dat was uiteraard voordat de christelij ke kerk in 380 de officiële staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk werd. Wanneer het christen dom in Zeeland bekend werd, is onbekend. Vol gens de overlevering was eind 7e eeuw Willi brord actief die mogelijk net als andere evange liserende monniken kerken stichtte. In Aardenburg staat de oudste kerk van Zeeuws-Vlaanderen, de Sint Baafs uit 959. In Midden-Zeeland vond kerkstichting plaats van uit de Middelburgse Westmonsterkerk (in 1575 gesloopt). Het ging om de katholieke gods dienst en in heel de provincie verrezen kloos ters. De meeste invloed ging uit van de abdij in Middelburg. De Reformatie maakte een eind aan het katholicisme, dat tot begin 19e eeuw een verboden godsdienst werd. Van de stromingen die in de kerkhervorming te onderscheiden zijn, verwierf het strengere calvinisme in Zeeland een belangrijke plaats. Vele scheuringen volgden en Zeeuwse predi kanten speelden daarin nogal eens een grote rol. Namen als Koelman, De Labadie en Smyte- gelt leven voort. De nadruk ligt op de ontwik kelingen bij katholieken en protestanten, maar er is ook aandacht voor enkele andere geloven: de Schotse kerk in Veere, de joden, de Luthera nen en de doopsgezinden. Er is een uitgebreide catalogus door Van Waarden samengesteld en een handzame toelichting (beide ook op www.zeeuwsarchief.nl). Voor kinderen is een kijk- en luisterwijzer beschikbaar en vanaf eind mei is er een pelgrimstocht langs kloosters en kerken in Middelburg te wandelen. Veelstromenland, kerken en godsdiensten in Zee land. Zeeuws Archief, Middelburg, van 28 april tot 10 januari 2009. Maandag tot en met vrijdag en elke eerste zaterdag van de maand 09.00-1y.00 uur. Toegang gratis. De maatschap Poppe-Dekker heeft een landbouwbedrijf, paardenpension en mini- camping De Kreekrug bij Grijpskerke. We volgen beide families wekelijks tijdens het kampeerseizoen. door Melita Lanting Het is maar goed dat Ma nus geen idee heeft wat hem te wachten staat, want dan was hij vast niet meegelopen. Manus is een Zeeuws trekpaard van een jaar. Een pittig ding dat vooral de nei ging tot opstandig gedrag ver toont bij de heer des huizes. Dat is ook de reden dat Manus zijn mannelijkheid gaat verliezen, want van castratie worden paar den een stuk rustiger. Na een paar prikken treedt de narcose razendsnel in en Manus stort letterlijk ter aarde terwijl hij een enorme scheet laat. Dierenartsen Ken Buth en Inge borg Buitink werken razendsnel, want een paard kan niet al te lang onder narcose blijven. Een been wordt vastgesjord zodat de edele delen bloot komen te lig gen en Ken ontsmet de boel. „Ik kan de ballen niet vinden", zegt hij terwijl hij in het kruis van het beest tast. „Kom op Manus, denk eens aan de vrouwtjes", spoort zijn baas het paard aan. Het lijkt te helpen want Ken heeft de ballen te pak ken. „Ben je straks een 'je weet wel'-paard", zegt de baas met een brede lach tegen het keihard snurkende dier. Geroutineerd worden de ballen verwijderd. Omdat Manus nu toch onder narcose is, worden ook de hoe ven bekapt en krijgt hij de nood zakelijke inentingen. Na een half uur wordt Manus weer wakker. Nog even staat hij wat wankel op de benen en kijkt nieuwsgie rig naar zijn achterlijf „Ja jon gen, daar ben je wat lichter ge worden." Dan begint Manus weer te grazen alsof er niets ge beurd is. Dit is de laatste aflevering van de serie spreekuur. Na bijna zes maanden meekijken over de schouders van de dierenartsen en de assistenten nemen we af scheid van de dierenartsenprak tijk Schouwen-Duiveland. Het is een halfjaar geweest waar in bijzondere dingen zijn ge beurd, zoals midden in de nacht op zoek naar een boerderij om een kalfje geboren te zien wor den. Of die keer op de Vroon- gronden, bij een ondergaande zon en in de winterkou probe ren om kalfjes te vangen. Ontroerende momenten waren er ook, zoals het lammetje dat dood in de moederbuik zat en er in stukken uit moest. Of poes Poelie die op z'n laatste pootjes liep en moest inslapen. De meeste dieren waarmee u kennis heeft kunnen maken, zijn inmiddels weer gezond. Een en kel dier leeft niet meer. Vanaf volgende week kunt u ken nis maken met de wereld van de ringrijderij. Kamperen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 43