Lintjes
J
Weigeren
kan ook
Vrouwen rukken op
)e moet wel worden voorgedragen
1 4 Zaterdag 26 april 2008 PZC
Maarten Biesheuvel
(schrijver)
Ridder in Orde van Nederlandse Leeuw
Eugenie Herlaar
(oud-journaalpresentatrice)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Will Luikinga
(diskjockey)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Ruud Vreeman
(burgemeester Tilburg)
Officier in Orde van Oranje-Nassau
De meeste mensen zijn blij met
een lintje, maar nogal eens
wordt een onderscheiding
resoluut afgewezen. Vaak zijn
het schrijvers, zoals Rutger
Kopland, Remco Campert en
Hella Haasse of politici als de
Overijsselse PvdA-Statenleden
Gerard Relker, Jos Harmelink en
jan ter Schegget. Deze laatste
drie weigerden in 2007 een
koninklijke onderscheiding,
omdat ze vonden dat twaalf jaar
in een Statenfractie zitten geen
verdienste is, maar gewoon hun
werk.
Een bijzonder geval is dat
van Jan Leegwater. De oud
burgemeester van Scheemda en
Kloosterburen besloot een paar
dagen na zijn benoeming in 2007
het lintje weer in te leveren met
de mededeling dat hij zich
miskend, vernederd en beledigd
voelde. Hij vond dat hij minimaal
tot ridder of commandeur had
moeten worden benoemd en
paste er voor zich met de titel lid
af te laten schepen. Leegwater
kwam tot dit besluit na
gesprekken met vice-voorzitter
van het Nederlands Burge
meesterselftal Hans van der
Laan. Leegwater hoeft er niet op
te rekenen ooit nog voor een
lintje in aanmerking te komen.
Toch blijft hij erin geloven,
omdat Van der Laan hem beloofd
zou hebben dat hij alles op alles
zou zetten voor een hogere
onderscheiding.
FNV-voorzitter Lodewijk de Waal
weigerde bij zijn afscheid in
2005 een lintje, omdat hij de
koninklijke onderscheiding niet
door minister De Geus of
premier Balkenende opgespeld
wilde krijgen. De Waal had het
de afgelopen jaren regelmatig
aan de stok met De Geus en
Balkenende. Daarom wilde hij uit
hun handen geen lintje.
Sommigen krijgen de kans niet
om te weigeren. De
burgemeester van
Mijnsheerenland, de woonplaats
van Gerard Cox, wilde de
zanger/acteur vanwege zijn
veertigjarig jubileum laten
onderscheiden. Zijn voordracht
werd echter niet gehonoreerd,
omdat Cox in 1966 het liedje
'Arme Ouwe' maakte over
koningin Juliana.
Een procedure om schrijver/
beeldhouwer Jan Wolkers een
koninklijke onderscheiding te
geven, werd stopgezet omdat
verwacht werd dat hij die zou
weigeren. Wolkers weigerde
eerder al de Constantijn
Huygensprijs en de
P.C. Hooftprijs.
Ton Sijbrands
(dammer)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Danny de Munk
(zanger en acteur)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Lintjes komen niet uit de lucht vallen. Koninklijke
onderscheidingen worden alleen uitgereikt aan
mensen die daarvoor zijn voorgedragen. Wie zichzelf
een geschikte kandidaat vindt voor een lintje, zal een
kruiwagen moeten vinden. Toch zijn de meeste
gedecoreerden door de bank genomen 'ontzettend
verrast' als het hare majesteit heeft behaagd hem of
haar te onderscheiden. Er is dan iemand in de buurt
geweest die de opmerkelijke verdiensten een lintje
waard vond. Deze persoon moet zich bij het
gemeentehuis melden. Een ambtenaar bekijkt of de
aanvraag terecht is en of die aan alle criteria voldoet.
De burgemeester brengt vervolgens advies uit over
alle voorstellen. Als dit advies positief is, kan er ook
een suggestie worden gedaan voor de soort en hoogte
van onderscheiding. Vervolgens geeft de Commissaris
van de Koningin een oordeel. Die stuurt het voorstel
door naar het Kapittel voor de Civiele Orden. Dit
onafhankelijke college geeft een zwaarwegend advies
aan de betrokken minister. Wanneer de minister
positief beslist, wordt de onderscheiding bij koninklijk
besluit verleend. De meeste aanvragen (90 procent)
worden gehoneerd.
Traditiegetrouw worden vanuit het zuiden van het
land meer aanvragen gedaan voor lintjes, èn
gehonoreerd. Dat is cultureel bepaald, zegt een
woordvoerster van het Kapittel. „In het noorden zijn
ze toch wat nuchterder. Mensen hebben er minder
behoefte aan om in de schijnwerpers te staan. En
dragen dus ook minder mensen voor."
Marnix Kappers
(acteur)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Imca Marina
(zangeres)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Thérèse Boer
(sommelier)
Ridder in Orde van Oranje-Nassau
Het heeft lang geduurd, maar het aantal vrouwen dat een lintje krijgt is
groeiende. Jarenlang vormden zij een kwart van alle gedecoreerden (nog
langer geleden een nog veel kleiner percentage), maar inmiddels zijn ze de
33 procent genaderd. Van de 3548 lintjes die gisteren werden uitgereikt,
kwamen 1206 toe aan vrouwen. En dat moeten er nog meer worden. In
juni wordt een grote bijeenkomst gehouden, waarbij minister Guusje ter
Horst (Binnenlandse Zaken) zal pleiten voor meer lintjes voor vrouwen.
Ook het aantal allochtonen dat een lintje verdient, moet worden
opgeschroefd, vindt het Kapittel voor de Civiele Orden. Cijfers over
minderheden zijn er niet. „We mogen niet registreren op wel of niet
allochtoon. Maar aan de lijst met namen kun je zo zien dat hun aandeel
nog niet groot is. Daarom organiseren we veel bijeenkomsten voor
Surinamers, Antillianen, Turken en Marokkanen. Om hen er op te wijzen
dat ook zij iemand uit hun geledingen kunnen voordragen", aldus een
woordvoerster van het Kapittel.
Ton Herstel
(NCRV-topman)
Officier in Orde van Oranje-Nassau