Het is erop of eronder voor Zeelandia
Fors meer geld nodig
voor behoud festival en
theaterproductiehuis.
PZC Vrijdag 25 april 2008 li 7
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - De komende maan
den zijn cruciaal voor de toekomst
van Theaterproductiehuis Zeelan
dia en het Zeeland Nazomerfesti-
val. „Het is voor ons erop of eron
der", zegt directeur Ruud van Me-
ijel. „Als het Rijk ons niet steunt,
dan is het afgelopen hier."
Het is weer de tijd van de verde
ling van de cultuursubsidies voor
de komende vier jaar, zowel op
rijks- als provinciaal niveau. Zee
landia zet hoog in en vraagt van
beide partijen 900.000 euro per
jaar, ruimschoots een verdubbe
ling van de huidige bijdragen. De
totale begroting zou volgens de
plannen moeten groeien van 1,9
miljoen (2006) naar 2,9 miljoen eu
ro. „Het is een heel realistische be
groting", verzekeren Van Meijel en
artistiek leider Alex Mallems. „We
hebben een goed verhaal."
Het Nazomerfestival bestaat sinds
2001 en heeft sindsdien binnen en
buiten Zeeland een naam opge
bouwd, met jaarlijks vier eigen
theaterproducties op bijzondere lo
caties in de provincie en een uitge
breid programma op het Abdij
plein in Middelburg, dat als festi-
valhart dient. In 2006 groeide het
Nazomerfestival - op verzoek van
het landelijke Fonds voor Podium
kunsten - uit tot Zeelandia, dat
naast het festival per seizoen twee
voorstellingen produceert die
langs Zeeuwse dorpshuizen en
theaters reizen. Succesvolle produc
ties (zoals eind vorig jaar De dikke
Van Dale) gaan in reprise elders in
Nederland en Vlaanderen.
Over het artistieke niveau van Zee
landia - de enige producent van
professionele podiumkunsten in
Zuidwest-Nederland - en de bete
kenis ervan voor zowel de theater-
Plannen Nazomerfestival
inhoudelijk gezien staat Zeelan
dia geen ingrijpende koerswij
ziging voor ogen. Plannen voor
nieuwe producties op bijzonde
re Zeeuwse plekken zijn er im
mers nog volop. Een greep uit
de ideeën voor de periode
2009-2012:
De Storm van William Shakespe
are op de akkers bij Wilhelmi-
nadorp.
Het zittend meisje (over Charley
Toorop) in een Walcherse
duinpan.
Onder het melkwoud van Dylan
Thomas in de oesterputten
van Yerseke.
La Finta Giardinieira van Mozart
op de buitenplaats Overduin
bij Oostkapelle.
De vrouw van de zee van Henrik
ibsen op de gedempte haven
van Kattendijke.
Vluchtelingengesprekken van Ber-
tolt Brecht bij een oude
douanepost aan de Belgische
grens.
Penthesilea van Heinrich von
Kleist op het Schouwse strand
(met Zeeuwse paarden).
Hiroshima mon amour van Mar
guerite Duras aan de Oester-
dam.
De misantroop van Molière bij
het Van de Perrehuis in Mid
delburg.
Der fliegende Hollander in Terneuzen. Zeelandia wil zo'n grote productie jaarlijks tijdens het Nazomerfestival kunnen brengen.
foto Lex de Meester
wereld als de uitstraling van Zee
land, bestaat weinig discussie. „On
ze rapportcijfers zijn goed", zoals
Van Meijel en Mallems het formu
leren, waarbij ze meteen ook ver
wijzen naar de ruime aandacht die
het festival en nu ook de reizende
voorstellingen in de landelijke me
dia genereren.
Ondanks het inhoudelijke succes
blijkt Zeelandia uiterst kwetsbaar.
Meer dan de helft van het budget
moet jaarlijks opnieuw bij elkaar
worden gesprokkeld via onder
meer fondsen, sponsors en lokale
overheden: een arbeidsintensief
proces dat veel onzekerheid met
zich meebrengt. Zoals was aange
kondigd bleef in 2007 de steun van
de grote cultuurfondsen voor het
eerst achterwege, wat leidde tot
een tonnen lagere begroting en
daardoor kleinere producties tij
dens het festival. Het jaar werd
daardoor ook afgesloten met een
tekort van tachtigduizend euro, ter
wijl Zeelandia geen financiële re
serves heeft om dergelijke tegenval
lers op te vangen.
Ook in organisatorisch opzicht zit
het productiehuis krap. Er staan
slechts drie medewerkers op de
loonlijst: Van Meijel, een secreta
resse en een functionaris voor pro
motie en publiciteit, samen goed
voor 2,8 arbeidsplaats. De staf be
staat verder uit drie freelancers, on
der wie artistiek leider Mallems,
die samen één arbeidsplaats ver
vullen.
„We trekken nu echt een zware
wissel op mensen", zegt Van Me
ijel. „Dat kan niet zo doorgaan.
Daar wil ik geen verantwoordelijk
heid meer voor nemen." Hij wil
naar een professionele organisatie,
waarbij de artistiek leider en de
productieleider ook volledig in
dienst komen, aangevuld met een
administratieve kracht en een huis
meester in deeltijd. De formatie
zou daarmee worden uitgebreid
van 3,8 naar 5,7 arbeidsplaats, wat
afgezet tegen vergelijkbare organi
saties nog bescheiden is.
Daarnaast leeft de dringende wens
om, in plaats van één keer in de
vier jaar, elk jaar tijdens het festi
val een grote productie te brengen,
zoals in 2006 de opera Der jliegen-
'We trekken nu echt een
zware wissel op mensen.
Dat kan niet zo doorgaan'
de Hollander in Terneuzen. „Voor
ons voortbestaan is dat belangrijk.
Daarmee breng je toch een pu-
blieksstroom op gang die je met
een normale productie niet trekt",
zegt Van Meijel, die ook de econo
mische effecten memoreert. „De
opera zorgde voor honderden over
nachtingen in Terneuzen."
Alles bij elkaar (uitbreiding organi
satie, elk jaar grote productie, her
nemen succesvolle voorstellingen)
betekent het dat de begroting met
een miljoen moet groeien naar
bijna 2,9 miljoen euro op jaarbasis.
Zeelandia zet in op een gelijke ver
deling van de lasten tussen Rijk (9
ton), provincie (9 ton) en eigen in
zet. Nu steken Rijk en provincie
jaarlijks samen zo'n zeven ton in
Zeelandia. „Het geld gaat vooral in
het artistieke gedeelte zitten", be
nadrukt Mallems. „Produceren op
locatie kost nu eenmaal meer geld
dan het produceren in theater."
„Of wat we vragen wel realistisch
is? Voor Zeeland kan ik dat niet in
schatten", antwoordt Van Meijel.
„We hebben vooral gekeken naar
wat we zelf nodig achten. In die
zin is er ook wat achterstallig on
derhoud. Daarnaast hebben we ge
let op wat vergelijkbare productie
huizen in het land vragen. Daar zit
ten we heel gemiddeld in."
Wat de provincie gaat doen, zal
Alex Mallems (links) en Ruud van Meijel bij de varende voorstelling Titanic,
tijdens het Zeeland Nazomerfestival 2006. foto Lex de Meester
vooral afhangen van wat er op lan
delijk niveau gebeurt. Het rijkssys
teem voor vierjarige kunstsubsi
dies, waarin Zeelandia/Nazomer-
festival vier jaar geleden voor het
eerst werd opgenomen, is flink op
de schop gegaan. Het aantal te sub
sidiëren instellingen gaat fors om
laag. Alleen de 'basisinfrastructuur'
ontvangt nog rijksgeld. Voor wie
niet daarin wordt opgenomen, is
het nieuwe Nederlands Fonds
voor Podiumkunsten+ een alterna
tief
Nu al is duidelijk dat Zeelandia
niet voor dat fonds in aanmerking
komt. Of de Zeeuwse instelling tot
de basisinfrastructuur wordt toege
laten, is nog zeer de vraag. Er
wordt uitgegaan van twee te steu
nen theaterproductiehuizen in
Zuid-Nederland. Er zijn er drie:
Het Huis van Bourgondië in Maas
tricht, Productiehuis Brabant in
Den Bosch én Zeelandia. De eerste
twee hebben een langere staat van
dienst.
Half mei komt de landelijke Raad
voor Cultuur met zijn adviezen.
Van Meijel en Mallems putten
moed uit de naam en goodwill die
zij sinds 2001 hebben opgebouwd,
vertrouwen op de kwaliteit van
hun plannen en hopen erop dat
het Rijk geen 'blinde vlek' in Zuid-
west-Nederland wil laten ont
staan. Als er toch negatief wordt
beschikt, dan staat de provincie
voor een groot dilemma. De ne
gen ton die van die zijde wordt ver
langd, zou al verregaande keuzes
vergen bij de verdeling van de
Zeeuwse cultuurgelden.
Toch is er nauwelijks nog een weg
terug voor Zeelandia, beseffen
Ruud van Meijel en Alex Mallems.
Doorgaan op de huidige voet of
zelfs op een nog smallere basis, is
nauwelijks een optie. „Theoretisch
kan het dus zijn dat dit het laatste
jaar is."
