'En toch beweegt zij'
'In de VS zitten ze niet lijdzaam af te wachten tot Galileo hun GPS-systeem overvleugelt'
Stilte over 'privacy' bij Galileo
Jeroen Glazener, Galileo-manager bij het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart
PZC
2008 I 1 1
Impressie van de Ciove-B satelliet
satellietnavigatie verschaffen.
satelliet ervan de ruimte in.
overvleugelt. Nee, daar wordt hard
gewerkt aan GPS 3. Het is een
haasje-over-effect: wie komt het
eerst met een verbeterd systeem.
En wij hebben al een stuk van on
ze voorsprong ingeleverd door de
vertragingen bij de financiering."
De zeer grote nauwkeurigheid van
Galileo - volgens Glazenier heeft
GPS een nauwkeurigheid van 20
meter, Galileo straks van vijf me
ter - kan nog worden verfijnd met
behulp van grondstations. De mo
gelijkheden van Galileo op het ge
bied van navigatie, verkeersgelei
ding en reddingswerk zullen dan
ook eindeloos veel groter zijn dan
met het huidige GPS.
Mede zo belangrijk is
dat achter Galileo
straks een echte
rechtspersoon staat
die kwaliteitsgaranties afgeeft en
aansprakelijk gesteld kan worden
voor fouten, vertelt Van Baal van
ESA. Dat geeft werken met Galileo
een juridische basis, waar gebruik
van GPS op eigen risico gebeurt.
Een goed voorbeeld daarvan is de
vliegtuignavigatie en luchtverkeer
sleiding. „Nu zijn bakens nog de
kern daarvan en heeft satelliet
plaatsbepaling slechts een onder
steunende functie. Met de gegaran
deerde kwaliteit van Galileo kun
nen vliegtuigen volledig op satellie
ten gaan navigeren, wat kortere
routes mogelijk maakt en veel
brandstof bespaart." Satellieten ne
men dan voor het luchtverkeer de
plaats in die vuurtorens vroeger
hadden voor schepen op zee.
Voorlopig zit Galileo echter nog in
de fase van het testen van klok
ken, antennes en signaalgenerato
ren. De bevindingen met de Gio-
ve-A, die sinds december 2005 in
de ruimte zweeft, zijn 'uitmun
tend', vertelt Van Baal.
De satellieten zijn uitgedacht, ont
wikkeld en getest in het ESA ruim
telaboratorium in Noordwijk. Al
leen de bouw vond elders plaats
door een consortium van bedrij
ven. In maart verhuisde de Gio-
ve-B van Noordwijk naar Baiko-
noer.
Met de exploitatie van het opera
tionele Galileo heeft Noordwijk
weinig meer van doen. Volgens
van Baal betekent dat niet dat het
ruimtevaartontwikkelingscentrum
na 2013 ook stopt op dit terrein.
„Wij zijn dan alweer aan het na
denken over Galileo II."
Het Galileo-project is vernoemd naar de Italiaanse natuurkundige, astronoom en wiskundige
Galileo Galilei (1564 -1642). Hij publiceerde in 1610 zijn telescoopwaarnemingen van de maan,
de sterrenhemel, de melkweg en de manen van Jupiter in zijn Sterrenbode. Met zijn theorie over
een Copernicaans stelsel, waarin de zon het middelpunt is waaromheen de planeten draaien, kwam hij
in conflict met de Rooms-Katholieke Kerk.
In oktober 1632 moest Galilei verschijnen voor de kerkelijke rechtbank in Rome. Hij werd gedwongen
afstand te nemen van zijn ontdekkingen en veroordeeld tot huisarrest, van 1633 tot zijn dood in 1642.
Naar verluidt, zou hij na het vernemen van het vonnis de woorden 'Eppur si muove' (en toch beweegt zij -
namelijk de aarde om de zon) hebben geroepen. Het zogeheten heliocentrisch wereldbeeld werd door
Johannes Kepler en Isaac Newton verder aannemelijk gemaakt.
In het zogenoemde 'Groenboek' dat de Europese Commissie in 2006 over
Galileo opstelde, onderschrijft zij dat 'privacy' een belangrijke zorg is bij
satellietnavigatietechnologie. 'Het vermogen om de positie van mensen
en goederen te lokaliseren en traceren heeft implicatie voor
privacy kwesties'.
Dit speelt bijvoorbeeld omdat bij de diensten van Galileo een 'publiek
gereguleerde dienst' is opgenomen, strikt voorbehouden aan overheden.
Ook wordt bij de toepassingen van Galileo regelmatig wetshandhaving
genoemd; om maar niet te spreken over de belangrijke rol die Galileo gaat
vervullen bij het 'rekeningrijden', waarbij de Nederlandse overheid van
elke auto gaat bijhouden waar die zich op elk tijdstip bevindt.
Toch blijft het bij alle kritiek op Galileo juist op dit terrein erg stil.
Mogelijk is dat omdat Galileo zelf de privacy niet kan schenden. Het
zendt alleen signalen uit, waarmee de ontvanger kan bepalen waar hij is.
Pas als die gegevens vervolgens worden doorgestuurd, kan de privacy in
het geding komen.
