Cultuur
Filosofie heeft ivoren toren verlaten
Kunst geïnspireerd door zee en land
32 I Woensdag 23 april 2008 PZC
Vier Zeeuwse wijsgeren
willen met discussie
tot nadenken stemmen.
Voorjaarsexpositie met
veel druktechnieken in
Galerie 45 Westdorpe.
Pianomarathon moet
worden uitgesteld
Witte kleding gezocht
voor kunstwerk Veere
Zeeuwse thriller in
het Duits verschenen
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - In de Randstad is
het al een gebruikelijk fenomeen:
het filosofisch café. In Zeeland be
gint het nu ook voet aan de grond
te krijgen. In elk geval in Middel
burg, want daar wordt morgen -
als onderdeel van de Maand van
de Filosofie - voor het tweede jaar
een filosofisch café gehouden. Vier
Zeeuwse wijsgeren schuiven aan:
Phiny de Groot, Dick van Biemen,
Harmen Eijzenga en Tonie van
den Buuse.
De filosofie heeft de afgelopen ja
ren sterk aan belang gewonnen. Fi
losofen zijn, zoals Van Biemen en
Van den Buuse het formuleren,
'uit hun ivoren toren afgedaald'.
„Een belangrijk feit is dat mensen
in hun zoektocht naar antwoor
den op levensvragen vaak niet
meer terecht kunnen bij de geijkte
'Als filosoof wil je proberen
door te stoten naar de
bodem van de vraagstelling'
kaders van vroeger", zegt Van Bie
men. „Ze zijn meer dan ooit aange
wezen op eigen denkwijzen. Daar
om gaan ze te rade bij een auteur,
een spreker, een filosoof, in elk ge
val iemand die een bepaald aan
bod heeft."
„Ieder mens filosofeert, heeft be
hoefte aan een bepaalde mate van
Dick van Biemen en Tonie van den Buuse: „leder mens filosofeert, heeft behoefte aan bezinning." foto Ruben Oreel
bezinning", vult Van den Buuse
aan. Hij constateert helaas een toe
nemend nihilisme, de opvatting
dat het bestaan geen diepere bete
kenis, doel of waarheid heeft. „Er
is een soort verharding opgetreden
in de samenleving die tot naden
ken stemt. We zijn onze ankers
kwijt, alles staat ter discussie, alles
is relatief." Filosofen kunnen daar
tegenwicht aan bieden, aldus Van
Biemen. „Als filosoof wil je probe
ren door te stoten naar de bodem
van de vraagstelling. Je tracht dage
lijkse problemen te relateren aan
diepere lagen in de werkelijkheid
en op zoek te gaan naar lange-ter-
mijnantwoorden."
Vorig jaar, toen het filosofisch café
voor het eerst in Middelburg werd
gehouden, was de afstudeerscrip
tie van Van den Buuse over Karl
Jaspers de aanleiding. Dat werd
een stevige discussie. „Ik kreeg er
flink van langs", herinnert Van
den Buuse zich. „We hadden een
leuke interactie met het publiek",
vindt Van Biemen. „Je zit alleen
met de beperking van de tijd. We
hebben maar anderhalf uur. Dan
ben je net warmgedraaid."
Morgen gaat het debat over Beeld
vorming en polarisatie in Neder
land: wat mogen we geloven? Direc
te aanleiding is Fitna, de film van
Geert Wilders. De discussie zal
niet zozeer gaan over de inhoud
van de film, maar vooral over de
wijze waarop het denken van men
sen wordt gestuurd, in de eerste
plaats door de massamedia. „Het
gaat ons om het hele proces rond
die film, de beeldvorming, hoe be
wust een bepaalde werkelijkheid
wordt gecreëerd", zegt Van den
Buuse.
„Je moet jezelf afvragen: hoe word
je je bewust van wat er met je ge
beurt? Dat geldt in het algemeen.
De media bombarderen ons met
informatie, met beelden, in een be
paalde sfeer en met een bepaalde
snelheid. Het is goed om eens na
te denken over wat er allemaal op
je afkomt en hoe je daarmee om
gaat." Uiteindelijk beland je op
wijsgerig terrein, aldus Van Bie
men. „Het leidt tot de werkelijk
heids- en de waarheidsvraag."
De Zeeuwse filosofen willen het
initiatief verder uitbouwen en ook
samenwerkingsverbanden zoeken.
Het mooiste is als de filosofen zich
echt tussen het publiek begeven.
Van Biemen: „De ideale situatie is
een filosofisch café waarin de filo
sofie echt is en het café echt, een
soort bruine ambiance."
Filosofisch Café, morgen in De Druk-
kerij in Middelburg, 19.00 uur.
door Anita Tournois
westdorpe - Druk, de titel van de
voorjaarstentoonstelling in Galerie
45 in Westdorpe, blijkt voor meer
dere uitleg vatbaar. „In samen
spraak met de kunstenaressen is
voor dit thema gekozen", zei gale
riehoudster Anne Mannaerts.
„Veel van het geëxposeerde werk
is vervaardigd met druktechnie
ken. Maar druk staat ook voor het
feit dat iedereen het tegenwoordig
druk heeft of onder druk staat."
Dat laatste geldt zeker ook voor de
presentatie van een nieuwe exposi
tie.
Twee van de kunstenaressen die
hun werk presenteren in Druk zijn
Jorien Brugmans uit Terneuzen en
Betsy de Jonge uit Heinkenszand,
maar geboren in Terneuzen. Op
kunstzinnig vlak hebben zij elkaar
gevonden en vullen elkaar aan.
Naast solowerk exposeren ze objec
ten van beider hand.
Voor het wandobject in drie delen
van keramiste Betsy de Jonge is ge
bruik gemaakt van de lino-platen,
die Jorien Brugmans toepaste in
haar Zeeuwse portretten. Gedich
tenstrofes van Brugmans zijn ge
drukt in enkele keramische scha
len. Zij legt haar verwondering, ge
voelens en herinneringen niet al
leen vast als beeldend kunstenaar
maar ook in teksten en poëzie, zo
als in de poëziebundel De kleine
leegte.
In het werk van deze kunstenares
- met een duidelijk eigen hand
schrift - wordt al wat overbodig is
weggelaten. Toch is er veel te zien
in de werken, waarin contouren
de beeldtaal bepalen. „Ik hou van
strakke lijnen en vormen. Ze stel
len me in staat de wereld terug te
brengen naar een voor mij aan
vaardbare en begrijpelijke essen
tie", verklaart ze haar sobere ma
nier van vormgeven.
In de expositie zien we dat linosne
de een favoriete grafische techniek
is. Maar ook in gouache en acryl-
schilderijen en enkele fraaie hout
sneden weet Brugmans keer op
keer te verbazen met originele, ra
ke ontwerpen. Misschien dat het
'omgekeerd werken' van batik - de
techniek die ze in aanvang als ex-
'Strakke lijnen en vormen
brengen de wereld terug tot
een aanvaardbare essentie'
pressievorm toepaste - een goede
basis vormde en het schijnbaar 'ge
mak' verklaart waarmee ze haar
grafische werken opbouwt.
Werk van Betsy de Jonge in Galerie 45.
foto Camile Schelstraete
Het verwerken van kleur en vlak,
licht en schaduw, vorm en rest-
vorm resulteert in boeiende com
posities. Mooi voorbeeld van een
recent werk is Stad aan water, een
vijfluik dat een ode is aan Terneu
zen met deze in plexiglas verwerk
te tekst onder aan het werk: Mijn
stad - aan - water is van alle tijden
slechts de mens, ik wij zijn het die ko
men en gaan.
Maar de hele provincie Zeeland,
zowel de zee als het land, vormt
een voortdurende bron van inspi
ratie, ook voor Betsy de Jonge. De
ze kunstenares is momenteel gefas
cineerd door de 'Zeeuwse knop'
die op een speelse manier als
vorm regelmatig terugkeert in ob
jecten zoals sieraden. De expositie
toont haar veelzijdigheid als kera
miste.
In de vitrines liggen speelse sier
spelden (zilver verwerkt met goud
en titanium) ontworpen door
edelsmid Lucie de Blécourt uit
Sint Jacobiparochie. Zij laat zich
voor haar ontwerpen vooral inspi
reren door de natuur. Dieren, die
ze observeert in en rond haar min
aan de Waddenzee, vervullen de
hoofdrol in de themaserie Mon Jar-
din. Als bevestigingsspeld liggen ze
gedrapeerd op bijpassende unieke
shawls van haar hand in vervilte
wol, ook al afkomstig van een
dier: het merinosschaap.
IJl Tentoonstelling Druk, t/m 4 mei in
Galerie 45, Singel 45, Westdorpe.
Openingstijden: donderdag t/m zon
dag. 13.00-17.00 uur. Bovendien op
afspraak.
MIDDELBURG - De Pianomarathon
die vrijdag in de Zeeuwse Concert
zaal in Middelburg zou worden ge
houden, gaat niet door. Een van
de drie pianisten, Vitaly Pisarenko,
won vorige week het Franz Liszt
Pianoconcours. Die zege schept
veel verplichtingen, waardoor hij
enkele eerder geboekte optredens
heeft moeten schrappen. De mara
thon, mét Pisarenko, is nu verscho
ven naar volgend seizoen.
VEERE - Voor de omvangrijke expo
sitie Spiegels voor de ziel, die vanaf
16 mei in de Grote Kerk in Veere
wordt gehouden, is de organisatie
op zoek naar witte, tweedehands
kleding. Deze wordt gebruikt voor
een grote installatie van kunste
naar Adriaan Rees. Kleding kan
worden afgegeven bij de kerk, van
maandag tot en met vrijdag tussen
ïo.oo en 14.00 uur.
GOES - De literaire thriller Zeeuws
meisje (2006) van Vicky Hartman
is verschenen in een Duitse verta
ling, getiteld Mord in Zeeland. Het
in Zeeland gesitueerde boek is uit
gebracht door Lübbe Verlag. Dat
gaf eerder al de Duitse versie van
Hartmans De dode van Domburg
(2005) uit. Zeeuws meisje is het
tweede deel in de Rechercheur
Minnaar-reeks van Hartman.