19 spectrum
Reduceren van C02-uitstoot kan op veel
manieren. Wonen is er een van. Tot nog
toe gebeurde dat alleen nog op
particulier initiatief, maar de Zeeuwse
Milieufederatie heeft de blauwdrukken
klaar voor klimaatneutrale wijken.
WONINGTYPE
Passiefhuizen
PZC
Zaterdag 19 april 2008
Klimaatneutrale StVCltCTl
1
A
Dit stukje
lede mogelijk gemaakt door energiëlabel
door Mieke van der Jagt illustratie Job van Celder
In een passiefhuis wordt zomer
en winter zonder separaat ver
warmingssysteem een behaaglij
ke temperatuur bereikt. De
energiebehoefte voor ruimte
verwarming is minder dan
15kWh/m2 per jaar en de totale
energiebehoefte voor warmwa
terbereiding, ventilatie en huis-
houdstroom is niet meer dan
120 kWh/m2 per jaar.
Energie, warmte en koelte wor
den geproduceerd door zonne
cellen en warmtepompen, al
dan niet in gezamenlijkheid aan
gelegd en geëxploiteerd.
Passiefhuizen zijn een eerste
stap op weg naar de
2000-Watt-maatschappij: het
streven het totale energiever
bruik per persoon per jaar terug
te brengen van 6.000 naar
2.000 Watt. De totale uitstoot
per persoon per jaar moet terug
tot een ton COr Dit veronder
stelt voorzieningen die slechts
voor een kwart door fossiele
energiedragers worden afge
dekt. De besparing moet begin
nen bij het wonen.
onnen CO2 jaagt een gemiddeld
gezin per jaar de atmosfeer in.
Gewoon door te leven. Door te
stoken, te wassen, boodschap
pen te doen, rond te rijden in au
to's en afval te produceren.
Reductie kan op veel manieren, maar een ijze
ren motivatie is daarbij onontbeerlijk. Het
helpt je de jaarlijkse C02-productie voor te
stellen als een zwarte vaste massa, ongeveer
zo groot als je huis. Da's even schrikken, maar
met kleine aanpassingen in de leefstijl valt er
een hoop te winnen.
Het moeilijkste is het wonen. Je wilt niet in
de kou zitten, je moet toch wassen en op enig
comfort hebben we allemaal recht. De oplos
sing zit eraan te komen: klimaatneutraal wo
nen, oftewel passief bouwen: het passiefhuis.
De Zeeuwse Milieufederatie (ZMF) heeft de
blauwdrukken klaar voor C02-vriendelijke
straten in Grijpskerke en in Heinkenszand. Sa
men met de Architecten Alliantie en de Inge
nieurs Alliantie uit Goes is de federatie erin
geslaagd de projecten aan de man te brengen.
Niet zo verwonderlijk, want de rijtjeshuizen
gaan minder dan 250.000 euro kosten en de
bewoners hoeven er eigenlijk niet in te sto
ken.
Bijzonder aan de initiatieven in Grijpskerke
en Heinkenszand is dat het om hele straten
gaat. Want C02-vriendelijke huizen zijn er al
in Nederland. Architect Erik Franke bouwde
zichzelf zo'n huis aan de monumentale Kaai
in Veere. Het ziet eruit als een monumenten-
pand, maar in werkelijkheid is het een replica
die heel anders in elkaar zit dan de panden
van de buren.
De buitenste schil van een C02-vriendelijk
huis is heel belangrijk. Dikke, zwaar geïsoleer
de muren, driedubbel glas en geen enkel gaat
je waardoor het kan tochten. Frisse lucht is er
volop: het komt via een ventilatiesysteem dat
de lucht ondergronds verwarmt of juist koelt.
Zonnecellen zorgen voor energie en gas komt
er helemaal niet in. Bij Franke is het altijd 21
graden en hij hoeft nooit bij te verwarmen.
Metingen hebben aangetoond dat de lucht uit
zonderlijk gezond en schoon is.
Terwijl de milieufederatie nog een beetje met
de klimaatneutrale plannetjes moest leuren,
verraste de kleinste gemeente van Zeeland,
Noord-Beveland, met een plan voor een kli-
maatvriendelijk wijkje. Geen grote bouw-
stroom, want Noord-Beveland heeft maar een
dikke 7.000 inwoners. Maar in Wissenkerke,
op het voormalige sportveld, kunnen 34 hui
zen worden gebouwd, die minstens zo ener
giezuinig zijn als het minimum dat voor 2020
is vastgelegd. Wie verder gaat dan dat mini
mum, kan rekenen op zo'n 10.000 euro subsi
die.
Het was de gemeente al eerder opgevallen dat
het potje ter stimulering van duurzaam bou
wen vol bleef. Projectontwikkelaars en parti
culieren blijken niet alleen wat betreft de
vormgeving weinig geneigd tot pionieren.
Boerderettes, villaatjes, twee-onder-een-kap-
pers en rijtjeshuizen worden uitgerust met
een hr-ketel, stevige isolatie en dat is dat. Een
wat actievere opstelling, zo overwoog de ge
meente, kan geen kwaad. Bovendien bleek
het sportveld een buitenkansje.
De lap grond waar W Wissenkerke een halve
eeuw op voetbalde, heeft nog nooit iets an
ders te verduren gehad dan graszaad en wat
krijtstrepen. Maagdelijker grond bestaat er
niet en ook archeologisch valt er niets te ver
wachten. De ideale plek voor warmtepompen
en een goede positionering ten opzichte van
zon en wind. De grond is al van de gemeente
en de planologische procedure is in gang ge
zet. Met een beetje goede wil kunnen de kli
maatneutrale huizen er over ruim een jaar al
staan. En alle pioniers op het gebied van duur
zaam bouwen, dezelfde spelers als in Grijps
kerke, Heinkenszand en Veere, hebben zich al
gemeld.
Naast klimaatvriendelijk bouwen, wil
Noord-Beveland nog ander pionierswerk
doen op het sportveld: oudedagbestendige se
niorenhuizen neerzetten. Geen aangepaste be
jaardenwoninkjes met veel domotica, maar in
de opzet al goed doordachte huizen waarin je
niet alleen oud, maar ook uit de voeten kunt
als je ziek en hulpbehoevend wordt.
WissekerkenaarSamsom denkt daarover
met de gemeente mee. Niet dat hijzelf nu zo
graag wil bouwen op het sportveld, maar hij
sluit dat op zijn 73e ook niet uit. „Als je voor
ouderen bouwt, moet je rekening houden
met verlies aan zicht, gehoor en mobiliteit.
Dat gebeurt echt zelden. Klein en gelijkvloers
met brede deuren, zonder drempels: dat vin
den de meeste ontwerpers wel genoeg. Daar
aan kun je zien dat ze zelf nog niet oud zijn."
Samen met een bevriende aannemer heeft
Samsom een plannetje gemaakt voor zes pa
tiobungalows die op de derde leeftijd zijn toe
gesneden. Ze zijn gelijkvloers, maar verre van
klein. Veel ramen geven licht van zoveel mo
gelijk kanten en in de toepassing van de mate
rialen is rekening gehouden met akoestische
eigenschappen.
Het sportveld in Wissenkerke wordt dus in
meer opzichten een laboratorium. Het ver
schilt in zoverre van de klimaatstraten in
Grijpskerke en Heinkenszand, dat er door par
ticulieren kan worden gebouwd en dat pro
jectontwikkelaars van duurzame huize moe
ten komen om mee te mogen doen. Tot nu
toe zijn er in Nederland alleen door particulie
ren klimaatvriendelijke huizen gebouwd, veel
al met bemoeienis van Erik Franke. Het con
sortium rond de ZMF, waaraan ook woning
bouwverenigingen aanhaken, moet een voor
beeld worden voor de ontwikkelaars. Het wil
aantonen dat duurzaamheid een kwaliteit is,
die zichzelf kan verkopen.
