Teleurstelling
over vertrek
werk Toorop
Cultuur
Tulpomania in Schoondijke
Zone Six laat zichzelf ook verrassen
door wat er op het podium gebeurt
Restitutiecommissie
schept duidelijkheid in
langslepende kwestie.
Galerie in voormalig
gemeentehuis opent
met zeven exposanten.
Duitse rockband met
drummer uit Vlissingen
treedt op in De Piek.
Zeeuwse première van
hiphopfilm in De Spot
Champagne Charlie
met Hans Theessink
Aram van der Meulen
in café 't Schuttershof
The Kings of Cool
presenteren album
PZC Vrijdag 18 april 2008 35
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het aanstaande af
scheid van een topstuk bezorgt di
recteur Valentijn Byvanck van het
Zeeuws Museum gemengde gevoe
lens. „We zijn teleurgesteld dat we
dit schilderij kwijt raken, maar we
hadden daar rekening mee gehou
den." Wel is bepaald dat het mu
seum de komende tien jaar het eer
ste recht op aankoop krijgt en fi
nancieel wordt gecompenseerd.
„Het is volgens mij de eerste keer
dat dat gebeurt. Ook fijn is dat is
bevestigd dat het museum destijds
te goeder trouw heeft gehandeld."
Het Zeeuws Museum moet het lu-
ministische schilderij Gebed voor
de maaltijd (1907) van Jan Toorop
afstaan aan de erfgenamen van
Ernst en Gertrud Flersheim. Het
joodse echtpaar uit Frankfurt am
Main kocht het werk vermoedelijk
in 1909. Nadat zij eind jaren dertig
hadden moeten vluchten voor de
nazi's, werd onder meer hun
kunstcollectie geconfisqueerd.
Het museum kocht het schilderij
in 1981 van een handelaar voor
150.000 gulden (68.200 euro). In
1999 claimden de New Yorkse ban
kier Walter Eberstadt en zijn zus,
kleinkinderen van de Flersheims,
het schilderij. Pogingen om tot
een oplossing te komen, liepen uit
eindelijk op niets uit. Begin 2006
werd de kwestie voorgelegd aan de
Restitutiecommissie, die claims op
'oorlogskunst' beoordeelt.
Het Zeeuws Museum moet schil-
derij van Toorop teruggeven aan
de erfgenamen. De advocaat van
de familie betreurt het dat de
kwestie zo lang heeft geduurd.
Het bindend advies van de com
missie, dat gisteren bekend werd,
is niet verrassend. Vorige maand
besliste zij al over de andere Toor-
op-claim van Eberstadt: die op De
Theems bij London Bridge (1885)
van Museum Boijmans van Beu-
ningen in Rotterdam. Dat werk
moet ook worden geretourneerd,
tegen betaling van het (geïndexeer
de) aankoopbedrag. In Rotterdam
gaat het om ruim 30.000 euro, in
Middelburg om 121.500 euro.
Het advies maakt duidelijk dat ook
als een museum te goeder trouw
handelt en de verjaringstermijn is
verstreken, de oorspronkelijk recht
hebbenden aanspraak kunnen ma
ken op roofkunst. Die uitspraak
kan gevolgen hebben voor andere
musea, zegt Byvanck. „Het is niet
ondenkbaar dat er meer zijn."
Na de heropening van het mu
seum, vorig jaar juni, was Gebed
voor de maaltijd geruime tijd in
een afzonderlijke zaal te zien. Nu
maakt het deel uit van de schilde
rijenzaal. Hoe de overdracht zal
verlopen en wanneer dat is, durft
Byvanck niet te voorspellen.
Paul Russell, advocaat van de Eber-
stadts, noemt het 'wrang' dat de
zaak zolang heeft gesleept. Hij
wijst erop dat bij aankoop in 1981
de dubieuze herkomst van het
schilderij achterop was te vinden
en dat de Commissie Museale Ge
dragslijn in 2000 ook heeft aange
geven dat de herkomst 'elementen
bevat die duiden op discutabele
verhandeling'. „Voor de goede ver
staander is het dan helder, maar
het museum heeft zich sindsdien
puur juridisch hardvochtig opge
steld. Het is betreurenswaardig dat
het zo lang heeft moeten duren en
dat de Restitutiecommissie eraan
te pas moest komen. Het zou het
museum daarom sieren als het het
schilderij nu gracieus teruggeeft."
door Anita Tournois
SCHOONDIJKE - De robuuste pila
ren bij de ingang van het voormali
ge gemeentehuis van Schoondijke,
indertijd onder architectuur ge
bouwd, zijn voorzien van rode
spandoeken. Aan de buitenmuren
hangen vier verticale doeken met
tulpen. In de hal vormt een respec
tabel aantal groene flessen met
tulp een warm en kleurrijk wel
kom.
De voorbereidingen voor morgen
zijn in volle gang. Dan wordt na
melijk, in wat nu al acht jaar het
woonpand is van eigenaresse Ma
ry Boon, een nieuwe galerie geo
pend met de toepasselijke naam
La Mairie (Frans voor gemeente
huis). In de eerste tentoonstelling
Zie d'Art geven zeven kunstenaars
acte de présence.
Het thema tulp vervult een belang
rijke rol. Naast versieringselement
komt deze terug in de diverse disci
plines. Voor de vensters op de eer
ste verdieping staat een rij oranje
tulpen in glasfitsion van Justa van
Hermon, die ook sieraden van glas
exposeert. Door Els Heuts is de
tulp vereeuwigd in een van haar
bloemenschilderijen.
Mariël Harkema maakte het ont
werp met tulp voor flyers en uitno
diging. Enkele van haar grafische
werken met tulpen zijn verwerkt
tot visuals, een specifiek procédé
waarbij voorstellingen bij hoge
temperatuur ingebrand worden
'In de hal vormen groene
flessen met tulp een warm
en kleurrijk welkom'
op aluminium en daarna op MDF
worden geplakt. Op deze manier
verwerkt Mary Boon Design al ja
ren beeldmateriaal met een high
tech uitstraling. „Dit procédé biedt
legio mogelijkheden. Alles wat ge
digitaliseerd kan worden kan die
nen als basis. Zo kan men bijvoor
beeld oude foto's verwerken of
landkaarten en bouwtekeningen,
reclamemateriaal, maar ook eigen
ontwerpen als schilderijen en teke
ningen."
Naast de tulp komen andere the
ma's aan de orde. In een boven
zaal exposeert het kunstenaarsecht
paar Tineke en Ben van den
Boom. Op het laatste moment heb
ben ze zich bij de groep gevoegd.
De flinke beelden van Ben zijn ver
vaardigd in aluminiumcement. Ti
neke toont kleurrijke portretten in
acryl en boeiende keramiek.
In vitrines staan grappige tassen
en theemutsjes van sterk vervilte
wol, verkregen door eigen procé
dé, gemaakt door Liliane Holle
voet, die ook schildert en ont
werpt. Net als de zeven exposan
ten is ook de Schoondijkse bevol
king enthousiast en werkt graag
mee. Zo zijn de spandoeken spon
taan gemaakt door de familie Van
Hee en zijn er nog tal van mede
werkers die de nieuwe galerie een
warm hart toedragen.
Galerie La Mairie, Dorpsplein 9,
Schoondijke. Opening: morgen,
14.00 uur. Expositie Zie d'Art t/m
18 mei. Openingstijden: di., do,, za.
en zo., 13.00-17.00 uur.
door Gijs Kamphuis
VLISSINGEN - Dat Vlissingen een
muzikant uit de internationale sce
ne van de experimentele psychede
lische spacerock herbergt, is vast
niet bij iedereen bekend. Het gaat
om Walter Jahn, de drummer van
de Duitse formatie Zone Six. Mor
gen speelt hij met zijn band in De
Piek. Een thuiswedstrijd dus.
Jahn woont al een aantal jarren in
de havenstad en kwam vanwege
de liefde in Zeeland wonen. Hij
kijkt ernaar uit om eindelijk eens
in zijn woonplaats te spelen. Het
leukste vindt hij dat vrienden en
bekenden nu ook de kans hebben
hem eens aan het werk te zien.
De hoek waarin de groep ope
reert, is klein. In Nederland is er
slechts een handjevol liefhebbers,
die vaak hun vertier in Duitsland
moeten zoeken, waar het genre
wel populair is. Hoe bekend de act
onder hen is, weet Jahn niet pre
cies. Hij weet wel dat cd's van de
band wereldwijd door liefhebbers
aangeschaft worden.
Om een beeld te krijgen van wat
Zone Six precies doet, verwijst Ja
hn graag naar het verleden, vooral
naar het hippietijdperk. Het Duit
se viertal experimenteert graag op
de manier zoals Pink Floyd en
Hawkwind dat eind jaren zestig de
den. „Maar we proberen wel nieu
we moderne elementen in onze
muziek te steken."
Het draait bij Zone Six allemaal
om improvisatie. Repeteren doet
de band dan ook nooit. Alle num
mers zijn instrumentaal en wor
den ter plekke gemaakt. De band
gaat met niets het podium op. Het
is ook voor de muzikanten altijd
weer een verrassing wat er tijdens
een show gaat gebeuren. Jahn
vindt dat de kracht van zijn band.
„We zijn goed op elkaar inge
speeld en voelen elkaar goed aan."
Voor het optreden van morgen
krijgt de band eenmalig verster
king van een saxofonist en een flui
tist, die de improvisatierock een
extra impuls geven.
De band doet twee optredens in
Nederland. Vanavond staan ze op
het Roadburn-festival in Tilburg.
Ook stonerrockband Hypnos 69,
die in De Piek het voorprogramma
verzorgt, staat er.
Voor Jahn heeft het optreden in
Vlissingen hogere prioriteit. Al
was het maar omdat hij dan op de
fiets kan komen. „Maar dat doe ik
niet. Het fietst zo lastig met een
drumstel op je bagagedrager."
Zone Six en Hypnos 69, morgen in
De Piek in Vlissingen, 21.00 uur.
MIDDELBURG - In het Middelburgse
cultuurcentrum De Spot is mor
genavond de Zeeuwse première
van de hiphopfilm Fatcap Express
van de Rotterdamse regisseur, sce
narioschrijver, rapper en voorma
lig graffiti-artiest Danny 'Kas' Stol-
ker. Enkele scènes zijn in Zeeland
opgenomen. Na de film, die om
20.00 uur begint, zijn er optredens
van Nul Elf Acht, Riske de Rat, Op-
timus en Vindictiv.
MIDDELBURG - De Zeeuwse band
Champagne Charlie deelt zondag -
net als vorig jaar en in 2004 - het
podium met de in Oostenrijk wo
nende bluesgigant Hans Thees
sink. Op het programma staat een
mix van muziekstijlen uit het die
pe zuiden van de Verenigde Sta
ten. Het concert in het Spiegelthea-
ter in Middelburg begint om 15.00
uur.
MIDDELBURG - Voormalig soapster
Aram van der Meulen treedt zon
dag met zijn rockband Aram op in
café 't Schuttershof in Middelburg.
Het concert begint om 17.00 uur.
Van der Meulen verliet een jaar ge
leden de soapserie Onderweg naar
morgen om zich te wijden aan de
muziek. Het Zeeuwse concert zou
eerst in januari plaatsvinden, maar
moest worden uitgesteld vanwege
een blessure van de drummer.
ZIERIKZEE - De regionale band The
Kings of Cool presenteert zondag
(17.00 uur) in café De Biet in Zie-
rikzee haar cd Blue Grooves. Het in
2006 opgenomen album telt 12
nummers: zowel eigen werk als en
kele covers. The Kings of Cool spe
len swingende muziek met invloe
den uit blues, jazz, big band en
soul. Hammond-orgel en saxo
foon kleuren het geluid.
Vijf van de zeven exposanten met tulp voor La Mairie.
foto Camile Schelstraete
