marktmeester van Europa
T
t
t u
t
m
12 I Vrijdag 18 april 2008 PZC
Gedreven
Ze mag dan al 3,5 jaar in de Bel
gische hoofdstad verblijven,
het Brusselse gebruik om tus
sen de middag uitgebreid te
lunchen, is aan eurocommis
saris Neelie Kroes nog altijd
niet besteed. „Hier trekken ze
daar zo twee uur voor uit. Voor mij is dat een
ideaal moment om dossiers te lezen." Kroes
werkt wel - zoals veel Belgen gewend zijn -
door tot in de late avond. „Wanneer ik naar
huis ga, ben ik aan het einde van mijn
Latijn."
Neelie Kroes (66), eurocommissaris voor Mede
dinging, behoort tot de machtigste bestuurders
van Europa. „Invloedrijk vind ik beter, macht
klinkt zo negatief', relativeert ze. „Mededin
ging is de belangrijkste post in de commissie,
en dat zeg ik niet omdat ik er toevallig zit. On
ze concurrentiekracht bepaalt of Europa mee
kan met economische grootmachten, of we ge
noeg banen kunnen scheppen voor onze 500
miljoen inwoners en of we onze welvaart kun
nen behouden voor toekomstige generaties."
Als enige van de 27 eurocommissarissen kan
Kroes buiten de lidstaten om besluiten nemen
of invallen gelasten bij bedrijven die de concur
rentieregels aan hun laars lappen. „Ik vergelijk
het met een scheidsrechter. Als één partij zich
niet aan de spelregels houdt, krijgt de tegen
stander geen eerlijke kans en wordt het pu
bliek bestolen."
Bijna 6 miljard euro, voor dat fenomenale be
drag slingerde Kroes bedrijven op de bon sinds
haar aantreden in 2004. „Er wordt wel eens ge
dacht dat ik daar een kick van krijg, maar mijn
mooiste dag komt als ik geen boetes hoef op te
leggen omdat bedrijven geen illegale prijsaf
spraken meer maken of stiekem onderling de
markt verdelen. Dat is als geloven in engelen.
Dus pak ik sjoemelaars keihard aan. Niet om
dat ik dat leuk vind, maar omdat het nodig is."
Het tekent de gedrevenheid van Kroes in haar
tweede leven als eurocommissaris. Sinds haar
ministerschap en haar voorzitterschap van
Nyenrode is ze idealistischer geworden, vindt
ze. „Ik ben ouder en wijzer, heb geleerd van
mijn successen maar vooral ook van mijn fou
ten. Dan komt vanzelf de vraag: wat vind ik
nou écht belangrijk? Ik wil tegen de volgende
generatie kunnen zeggen dat ik er alles aan ge
daan heb om Europa klaar te stomen voor de
toekomst. Ik heb nooit gedacht dat het wel een
tandje lager kon."
Met tomeloze energie strijdt
eurocommissaris Neelie Kroes tegen
bedrijven die de concurrentieregels
aan hun laars lappen. Het maakt
'Nikkelen Neelie' tot een van de
machtigste en meest geprezen
bestuurders in Brussel. De prijs
daarvoor is hoog. „Een sociaal leven?
Dat heb ik niet."
door Jasper van de Kerkhof
foto Phil Nijhuis
Misschien verklaart die geestdrift waarom
Kroes de klok rond werkt, terwijl veel leeftijd
genoten al jaren van pensioen genieten. „Daar
ben ik helemaal niet mee bezig. De drang om
mijn steentje bij te dragen, neemt toe."
Dus ze wil na het najaar van 2009, als de ter
mijn van de huidige commissie erop zit, nog
eens vijfjaar door als belangrijkste eurocom
missaris? „Het werk is nog niet af en het is be
langrijk dat Nederland deze zware post houdt."
Die post heeft Kroes naar eigen zeggen mede
te danken aan de 'quotaregeling'. „Commissie
voorzitter Barosso wilde per se zeven of acht
vrouwen in zijn team hebben. De regering
schoof mij daarop naar voren als kandidaat
voor Mededinging. Dat was heel slim onder
handeld. Ik hoor vrouwen zeggen dat ze geen
voorkeursbehandeling willen, maar dat interes
seert me niets. Als Nederland daarmee een
zware post binnenhaalt, is dat een buitenkans
die je moet grijpen."
Eerder pleitte Kroes voor een gedragscode voor
bedrijven om meer vrouwen aan de top te krij
gen. Vrouwen, betoogt ze, moeten doordachte
keuzes maken als het gaat om opleiding, gezin
en buitenshuis werken. „We worden steeds
ouder en blijven langer gezond. Volgende gene
raties moeten - ik zeg mógen - werken tot hun
zeventigste. Dat is nog een hele tijd sinds het
moment dat de kinderen uitvliegen. Ik ben
moeder, je zult mij niet horen zeggen dat vrou
wen niet voor kinderen mogen kiezen. Waar
het om gaat, is dat je een overwogen beslissing
neemt, want de gevolgen kunnen bepalend
zijn voor de rest van je leven. Het is moeilijk
op latere leeftijd carrière te maken als je lang
uit het arbeidsproces was."
De vraag doemt op of de gelouterde politica
Kroes niet nog een wapenfeit aan haar indruk
wekkende cv wil toevoegen: de eerste vrouw
als minister-president. Ze hoeft er geen secon
de over na te denken. „Ik heb niet de ambitie
om in de nationale politiek terug te keren."
Natuurlijk hoopt ze het nog mee te maken,
een vrouwelijke premier, 'al lijk je daar in Ne
derland het eeuwige leven voor nodig te heb
ben'. „Het is toch gek dat de helft van de we
reldburgers niet wordt ingezet op plekken waar
voor ze geschikt zijn. Dat kunnen we ons hele
maal niet permitteren."
Kroes komt nog weinig in Nederland. Natuur
lijk volgt ze wat het vaderland bezighoudt, zo
als het vertrek van haar hartsvriendin Ayaan
Hirsi Ali ('We bellen elkaar over belangrijke za
ken en de grootste onbenulligheden') en het
Koranfilmpje van Geert Wilders. „Dat vond ik
een heel speciale manier om een probleem aan
de orde te stellen", oordeelt ze cynisch. „Terro
risme is een grote zorg, maar we moeten niet
generaliseren. De dreiging komt van een zeer
kleine groep moslims."
De perikelen in het voorheen zo kalme Neder
land - zoals de moord op cineast Van Gogh -
trekken ook de aandacht van haar collega's. „In
de commissie krijg ik vragen over wat er bij
ons gebeurt. Soms kan ik het niet uitleggen. Zo
als toen er stemmen opgingen om een pedofie
lenpartij op te richten. 'Wat is dat voor een idi
oot land?', zeiden ze. Over de grens overheerst
het beeld dat we open en tolerant zijn. Dat zijn
we ook, nog steeds, en daar ben ik trots op.
Juist omdat het niet van Nederland wordt ver
wacht, komen dit soort uitwassen harder aan."
Kroes mag het dan tot zwaargewicht in de Eu
ropese politiek hebben geschopt, privé ging
haar leven allerminst over rozen. Ze trouwde
twee keer. Beide keren liep het mis. „Toch kijk
ik niet met wrok terug. Als een huwelijk slaagt,
is dat fantastisch, maar het is ook een godswon
der. Ik kijk met goede gevoelens terug op mijn
huwelijken, maar op een gegeven moment was
het boek gewoon uit."
Een nieuwe sprong in het diepe ziet Kroes niet
zitten. „Dat zou dan een penvriend of tegen
woordig eerder een sms-relatie moeten zijn. Ik
heb er eenvoudig de tijd niet voor en ga te veel
op in mijn werk om een partner te missen."
Ze draait er niet omheen: een sociaal leven
heeft eurocommissaris Kroes niet. „Dat is mijn
keuze, niemand hoort me daarover klagen. Dit
is een fantastische en verantwoordelijke baan.
En dat sociale leven... ach, een ander keertje."
1941 1965
'81 '82
'89 1991
1997 2000 '01 '02 '03
1965
Studeert af
(economie) en
trouwt met
marine-officier
Wouter Jan Smit
1971-1977
Lid Tweede Kamer
voor de WD, is
woordvoerder onderwijs
en houdt zich bezig met
goederenvervoer
1982-1989 Minister van
Verkeer en Waterstaat in
de kabinetten-Lubbers I
en II.
Laat de PTT-hoofddirectie
naar Groningen verhuizen
en verzelfstandigt de PTT
!- >V v;.:."
1989-1991
Adviseur van
de eurocommissaris
voor Transport
1991-2000
President van
onderwijsinstelling
Nyenrode
1991 Scheiding Smit,
huwelijk Bram Peper
Geboren 19 juli 1941
in Rotterdam, oudste
van drie kinderen.
Vader is eigenaar
transportbedrijf
1965-1971 1977-1981 1997 Parlementair onderzoek naar rol inTCR-affaire:
Wetenschappelijk Staatssecretaris Als minister verleende Kroes het bedrijf Tank Cleaning
medewerker van Verkeer in Rotterdam staatssteun, hoewel ze wist of had kunnen
Erasmus Universiteit kabinet-Van Agt I weten dat het bedrijf het niet zo nauw nam met
milieuregels
2000 Bonnetjesaffaire:
Echtgenoot Bram Peper
treedt af als minister omdat
hij als burgemeester van
Rotterdam te ruim gedecla
reerd zou hebben. Nader
onderzoek pleit hem vrij
I
2000-2004
Tal van commissariaten
en adviesfuncties
2003 Scheiding Bram Peper
