Beter beslissen,
lekkerder leven
V
balans
PREVENTIE
We roken te veel, eten te veel,
zitten te veel, blowen te veel.
Het moet anders, dat weten we
best. Maar waarom is het dan
toch zo moeilijk om de daad bij
het woord te voegen?
'Beter keuzes maken leidt tot
plezieriger leven en uiteindelijk
een betere wereld.'
Woensdag 16 april 2008
Wij mensen zijn gewoontedieren. Dat is geen enkel
punt zolang het gaat om zoiets onschuldigs als stan
daard om elf uur 's avonds naar bed gaan, drie maal
daags stipt op tijd een rondje lopen met de hond of
alle zaterdagen soep met ballen eten.
Anders wordt het, wanneer minder gezonde gewoon
tes hun vaste plek krijgen in ons bestaan. Zo vast, dat
het haast onmogelijk lijkt er ooit nog mee te kunnen
stoppen. In onze consumptiemaatschappij, waarin
geld voor de meesten van ons geen grote rol speelt,
liggen de verleidingen overal voor het oprapen. Fast-
food, sigaretten, alcohol, wiet - hebben we er zin in,
dan gaan we het halen.
We willen genieten en vinden dat we dat genot ook
ruimschoots verdienen. En ook al weten we in ons ach
terhoofd wel dat roken, voor de buis hangen met een
grote zak chips en elk weekend zo stoned als een gar
naal doorzakken in de kroeg niet echt gezonde hob
by's zijn, toch kunnen we er maar moeilijk mee bre
ken. Tot ons lichaam op een dag nadrukkelijk laat we
ten dat de grens bereikt is. Doorgaans gaat er pas
dén een knop om.
Pijn versus plezier
Waarom vinden we het toch zo lastig om niet alleen
te weten wat we moeten doen, maar vervolgens ook
te doen wat we weten? Natuurlijk is het beter om
geen sigaretten meer te kopen en op te houden met
snacken. Maar voorlopig voelen we ons prettig, dus
we nemen er nog een, zonder te denken aan de gevol
gen op de langere termijn. Anders gezegd: wie dan
leeft, die dan zorgt.
Deze gedachtegang is terug te voeren op het zogehe
ten pijn-plezierprincipe: we willen het liefst op de kor
te termijn zoveel mogelijk plezier beleven, maar verlie
zen daarbij uit het oog dat dat op de lange duur wel
eens pijn zou kunnen veroorzaken. Kiezen we er daar
entegen voor om op de korte termijn een pijnlijke fa
se door te maken - 'Ik snak naar een driedubbele do
sis Leonidas, maar bedwing me en hou het bij één
bonbon' - dan ondervinden we op de langere termijn
minder nadelige gevolgen van ons gedrag. Het loont
de moeite om niet onmiddellijk toe te geven aan on
ze behoeften en nog eens na te denken voordat we
een beslissing nemen.
Bewustwording
Vast wel, zult u zeggen. Maar de verleidingen zijn
groot en het vlees is zwak. Ondanks goede voorne
mens bent u nog steeds te dik, die sigaretten bran
den in uw bureaula en u heeft wel een abonnement
op de sportschool, maar u komt er nooit.
En toch, er is hoop! Psychologe Janine Hanse van het
Bureau Toegepaste Sociale Wetenschappen (met ves
tigingen door heel Nederland) legt uit dat mensen
meestal geen duidelijk beeld hebben van hun onge
zonde gewoontes. „We hebben het hier over vaak
diep ingesleten gewoontes, waaraan we onbewust
•-/■-
toegeven. Zonder bewustwording van het hoe en
waarom ervan wordt het lastig iets te veranderen.
Mensen zijn dan vrij snel geneigd te gaan onderhan
delen met zichzelf. De slapste smoes - 'Morgen gaan
we lijnen!' - is al genoeg om weer te vervallen in het
oude patroon. Behalve die bewustwording moet er
echt een sterke wil zijn om te veranderen. 'Ik ga pro
beren te stoppen met roken' gaat niet werken. Zeg te
gen uzelf 'Ik stop ermee'. En: wees positief in uw be
nadering. De wens om niet dik te zijn zet geen zoden
aan de dijk. Maar visualiseert u zichzelf in dat leuke
badpak aan de Costa del Sol, dan geeft dat de juiste
stimulans om door te zetten. Er zijn goede methodes
beschikbaar voor wie wil breken met ongezonde ge
woontes. Eerlijk is eerlijk, de resultaten komen niet uit
de lucht vallen; het is hard werken. Maar waar een wil
is, is een weg."
Beslissingen, beslissingen...
Of we wel of niet in conflict komen met bepaalde ge
woontes hangt in belangrijke mate af van hoe we be-
lllustratie Susanne Boogers
slissingen nemen. Dat zegt psycholoog Rini Stoutjes-
dijk. Met zijn partner Ellen Dreijer, eveneens psycho
loog, schreef hij het boekje 's Effe denken..., een so
ciaal vaardigheidsprogramma voor kinderen, dat in
middels is vertaald in modules voor docenten. „De
kwaliteit van leven hangt af van de kwaliteit van de be
sluitvorming. Het is de kunst jezelf voorafgaand aan
een beslissing de juiste vragen te stellen. Hoe beter
de vraag, des te beter het antwoord. Veel mensen le
ven echter van de hak op de tak en hoppen van de
ene heftige ervaring naar de andere, zonder zich eens
af te vragen of het wel zo handig is wat ze doen. Vaak
maken ze keer op keer dezelfde fouten, omdat ze hun
beslissingen op de verkeerde manier blijven nemen.
Goed beslissen is te leren en daar kun je wat mij be
treft niet vroeg genoeg mee beginnen. Hier ligt dus
een taak voor ouders, maar ook voor scholen en bij
voorbeeld bedrijven. Beter keuzes maken leidt tot ple
zieriger leven en uiteindelijk een betere wereld."
Paula Koster
