spectrum 2
Oorlogsherinneringen van
Voor alle kinderen
die van school naar huis gingen
en daarna nooit meer werden
gezien...
PZC
Zaterdag 12 april 2008
Hoed en stropdas die Ronald Sweering cadeau kreeg van de
Canadese soldaat Stan Burkett. 'Mister Stan' was de eerste
bevrijder met wie Ronny kennismaakte. Ze hebben nog
steeds contact.
Volgende week opent in De Drukkerij in Middelburg de
tentoonstelling Waargebeurd, Toen Nu. Zij is opgebouwd rond
het boek Het Verlaten Hotel, waarin Mirjam Elias de oorlogservaringen
van haar man Ronald Sweering beschrijft. „Je denkt misschien dat de
Tweede Wereldoorlog heel ver van kinderen afstaat, maar dat is een
misverstand."
tekst Willem van Dam fotografie Mechteld Jansen
Ze schreef het boek 'voor alle
kinderen die van school naar
huis gingen en daarna nooit
meer werden gezien'.
Vijfjaar geleden verscheen
Het Verlaten Hotel, een boek waarin Mir
jam Elias het verhaal vertelt van een klein
jongetje, dat in de Tweede Wereldoorlog
veel van zijn vriendjes en vriendinnetjes
zag verdwijnen. Ronny Sweering heet dat
jongetje, hij is inmiddels de zeventig gepas
seerd en ruim twintig jaar met Mirjam
Elias getrouwd. Samen werkten ze zeven
jaar aan het boek. „We hebben vier keer
op punt gestaan om ermee te nokken, om
dat het te heftig werd; omdat Ronald
steeds meer weer opnieuw zijn jeugdjaren
beleefde."
Rond Het Verlaten Hotel, dat vooral ge
schreven is voor kinderen in de leeftijd
van tien tot dertien jaar, hebben ze een
project opgezet; honderden basisscholen
zijn ze langs geweest om kinderen te ver
tellen over wat haat en geweld, vooroorde
len en propaganda teweeg kunnen
brengen.
Donderdag begint in de Drukkerij in Mid
delburg een tentoonstelling, waarin Het
Verlaten Hotel een centrale rol speelt. Daar
na gaan Ronald Sweering (fotograaf) en
Mirjam Elias (schrijfster en journaliste) op
toernee langs een groot aantal Zeeuwse
scholen om het verhaal te doen van een
kleine Amsterdamse jongen, voor wie De
Bevrijding geen échte bevrijding was, om
dat hij zich nooit helemaal kon losmaken
van zijn oorlogsherinneringen.
Het hotel stond bij het Frederiksplein, op
de hoek van het Westeinde en de Nicolaas
Witsenkade, pal tegenover waar nu de Ne
derlandse Bank is gevestigd. Een gerenom
meerd hotel was het, met chique zalen,
fraai gesmukte plafonds en prachtige beeld
houwwerken. Er klonk muziek van The
Andrew Sisters, beroemde biljarters speel
den er hun wedstrijden, kunstenaars,
schrijvers, geslaagde zakenlieden - ieder
een die er in Amsterdam ook maar iets toe
deed, ontmoette elkaar in hotel Atlantic.
Daar, in dat hotel, genoot Ronny Sweering
('een jongen met blauwe droomogen en
blond krulhaar') een handjevol onbezorg
de kinderjaren. Tot de Bezetter kwam.
Aan de lunchtafels verschenen SS-officie-
ren en NSB,ers. Ronny keek angstig toe
hoe de ruiten van het hotel werden inge
gooid nadat zijn vader had geweigerd een
bordje 'Verboden voor Joden' op te han
gen, hij zag niet begrijpend grote groepen
mensen met koffers naar het Centaal Sta
tion lopen.
Waar waren zijn vriendjes Eddy, Max,
Saartje, Annie en Sal gebleven?
Waarom droeg zijn buurmeisje Hanny
zo'n gele ster op haar jas?
Waarom moest Hetty van de hoedenwin
kel midden in de nacht in een roze nachtja
pon in een vrachtwagen stappen?
Zes jaar oud was Ronny toen zijn veilige
wereld veranderde in een wereld vol vra
gen.
Waarom werden hij en zijn joodse klasge
nootjes plots van elkaar gescheiden door
een grote muur?
Waarom werd zijn tante Annie met zoveel
minachting door zijn ouders en grootou
ders bekeken toen ze met Duitse officieren
aan de arm door Amsterdam zwalkte?
Waarom werden die mannen in het Wete
ringplantsoen doodgeschoten?
Waarom deed zijn vader vaak zo geheim
zinnig?
En vooral: wat is er gebeurd met zijn
vriendje Willy die verscholen zat in een
Dit gebouw was vroeger
de Wilhelmina Catherinaschool.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond er
ineens een muur middenin de school.
De helft van de leerlingen werd verbannen
naar de achterkant omdat ze joods waren.
Slechts enkele kinderen overleefden
de massamoord.
'Jullie namen Het voor ons op.
Als ze ons vernederden in
het concentratiekamp dacht ik: de
voorkantkinderen vonden wél dat
we gewoon bij elkaar hoorden. Jullie
trokken je niets aan van die muur.
Uil Het Vertalen Hotel, Mirjam Elias
Leerlingen van de ASVO De Kleine Reas
25 februari 200S de dag van de Februaristaking zestig jaar na de bevrijding
Plaquette op de voormalige Wilhelmina Catherinaschool, het schooltje van Ronny Sweering.
Mirj'am Elias
Mirjam Elias (1950, Den Haag)
studeerde aan de toneelschool
in Amsterdam en aan de Uni
versiteit van Amsterdam (ge
schiedenis).
Haar eerste kinderboek, De
Griezel van de Groene Kust,
publiceerde zij in 1999. In
2003 verscheen Het Verlaten
Hotel.
Ze werkt als freelance-journalis
te voor de VPRO en de NOS
en schreef ook diverse boeken
voor volwassenen, zoals Voor
zover plaats aan de perstafel
(over vrouwen in de media),
en Onder Dienders (over de
arbeidsverhoudingen binnen
de politie).
Samen met haar man maakte
ze voor diverse kranten en bla
den reportages.