Voedselcrisis raakt Afrika
Het nieuwe gezicht van de honger
'Politie Z-Afrika
moet schieten'
Sterk gestegen prijzen
leiden tot rellen en leed
in het armste continent.
Stijgende vraag naar
biobrandstoffen nekt
teelt voedselgewassen.
Minister wil geen
waarschuwingsschoten
maar actie van agenten.
PZC Vrijdag 11 april 2008 9
door onze correspondent
llona Eveleens
NAIROBI - Het armste continent,
Afrika, wordt al volop geraakt
door de sterk gestegen prijzen van
voedsel en voedingsgrondstoffen
op de wereldmarkt. Er zijn on
langs doden en gewonden geval
len bij voedselrellen in Kameroen,
Burkina Faso, Ivoorkust, Senegal
en Egypte.
Het maakt regeringen instabiel en
zorgt voor steeds meer maatschap
pelijke onrust in landen waar de
leefomstandigheden toch al mise
rabel zijn, zegt David Zounmenou
van het instituut voor veiligheids
studies in Zuid-Afrika.
In Kameroen hebben de hoge
voedselprijzen het politieke kli
maat verhit. President Paul Biya
wil de grondwet veranderen, zo
dat hij nog langer aan de macht
kan zijn dan de 25 jaar die hij er al
op heeft zitten. De bevolking was
daar boos over en nu krijgt hij ook
de schuld van de gestegen voedsel
prijzen.
In Egypte zijn er dagelijks rellen
bij winkels, omdat brood op de
bon is. Een gezin krijgt slechts
tien platte, ronde broden per dag
(de helft van wat ze minimaal no
dig hebben), en dat terwijl Egypte-
naren dagelijks enorme hoeveelhe
den ervan verorberen. Het land
verbouwt onvoldoende graan en
Zakken meel in een voedseldistributiecentrum.
foto Hatem Moussa/CPD
de import ervan is een dure ge
schiedenis. Bovenop de toch al ge
stegen wereldprijs komen extra
brandstofkosten voor het vervoer
naar Egypte en in het land zelf
Wat brood is voor Egyptenaren, is
rijst voor West-Afrikanen. Zij eten
het bij elke maaltijd. Het warme
en vochtige klimaat van grote de
len van West-Afrika leent zich uit
stekend voor rijstproductie. Toch
wordt er onvoldoende verbouwd
om aan de vraag te voldoen. Geïm
porteerde rijst is voor velen onbe
taalbaar, omdat ongeveer de helft
van de bevolking moet rondko
men van een euro per dag. „Elke
cent die ik meer moet betalen, is
een cent te veel", merkt een moe
der in Ivoorkust op.
Afrikaanse overheden proberen de
pijn te verzachten door het schrap-
W* De sterk gestegen prijzen van
voedsel en voedingsgrondstoffen
op de wereldmarkt treffen voor
al landen in Afrika. De al slechte
situatie daar verergert zich.
pen van invoerrechten of subsidies
voor basisvoedsel. Lang houden re
geringen dat niet vol. Bijna alle
overheden in Afrika kampen met
grote financiële tekorten.
Ook prijzen van in Afrika ver
bouwde gewassen stijgen snel. Het
vervoer naar markten wordt duur
der door de gestegen brandstof
prijs. Boeren krijgen echter min
der voor hun producten. Tussen
handelaren die voor vervoer zor
gen en geconfronteerd zijn met ho
ge brandstofprijzen, betalen hen
minder, omdat zij anders de pro
ducten niet kwijtraken.
Regeringen zijn doodsbang dat
boeren, als zij de kans krijgen, mas
saal overstappen op de productie
voor biobrandstof. Vooralsnog
loopt Afrika achter op dit gebied.
In Mozambique en Tanzania zijn
pas onlangs enkele proefprojecten
begonnen en het ontbreekt aan in
stallaties die de gewassen tot
brandstof verwerken.
De hoge voedselprijzen hebben
ook een negatief effect op de voed
selhulp. Het Wereldvoedselpro
gramma (WFP) kan met het geld
van donoren minder etenswaren
kopen. De VN-organisatie voedt
miljoenen in Afrika, getroffen
door oorlog of een natuurramp.
„Het aantal hongerige mensen op
het continent zal alleen maar toe
nemen omdat voedsel onbetaal
baar voor hen wordt", meent een
medewerker van WFP. „Maar wij
worden nu al gedwongen de etens-
porties te verkleinen door gebrek
aan fondsen."
door Carel Coseling
DEN HAAG - Bij voedselrellen in
Haïti zijn deze week vier doden ge
vallen. Het is het zoveelste bericht
over voedselrellen, veroorzaakt
door de stijgende prijzen van le
vensmiddelen. Honger heeft een
nieuw gezicht gekregen, dankzij
de effecten van de klimaatverande
ring.
Josette Sheeran, directeur van het
VN-voedselprogramma WFP,
kijkt niet eens meer op van de on
lusten in Haïti. „Wat we daar mee
maken, zien wij in talloze regio's
waar wij werken." Sheeran luidde
enkele maanden geleden de nood
klok.
Stijgende prijzen voor voedings
middelen brachten de voedselhulp
aan negentig miljoen mensen in
gevaar. Er was snel 300 miljoen eu
ro extra nodig.
Uit een rapport van de Wereld
bank blijkt dat de prijzen van
maïs, graan, rijst, suiker en sojabo
nen sinds 2004 gemiddeld met
bijna 90 procent zijn gestegen. Tot
2007 bedroeg de prijsstijging ruim
10 procent per jaar, sindsdien is
het drastisch omhooggegaan: vorig
jaar ging het om 48,5 procent. In
de eerste drie maanden van dit
jaar steeg de graanprijs met 20 pro
cent, van rijst zelfs met 60 pro
cent.
De aanleiding voor de prijsstijging
is met name de klimaatverande
ring. Die heeft gezorgd voor droog
te (in Australië), overstromingen
(in Argentinië) en slechtere oog
sten in de Verenigde Staten en Eu
ropa.
De klimaatverandering heeft ook
op een andere wijze invloed. In
een poging de uitstoot van kooldi
oxide-gassen - medeveroorzaker
van de opwarming van de aarde -
terug te dringen, zetten regeringen
in op de productie van biobrand
stoffen gemaakt uit landbouwge
wassen.
De vraag naar biobrandstoffen is
zo hoog - mede door zorgen over
de stijgende olieprijzen en de be
schikbaarheid van olie -, dat boe
ren goud geld kunnen verdienen
door hun productie daarop te rich
ten. Dat gaat ten koste van de teelt
'Rellen vandaag betekenen
dat je morgen een
oplossing moet hebben'
van gewassen voor de voedselpro
ductie.
Het aanbod van voedselgewassen
loopt dus terug, terwijl de vraag
door toename van de wereldbevol
king en stijgende welvaart in dicht
bevolkte ontwikkelingslanden als
China en India, stijgt. Als de voor
raden dan ook nog krap zijn, is de
snelle prijsstijging verklaard.
Volgens deskundigen zal het nog
zeker tot 2010 duren voordat vraag
en aanbod een nieuw evenwicht
hebben gevonden. Ondertussen
nemen landen zelf maatregelen; ze
beperken de export van voedselge
wassen. Daarmee helpen ze de ei
gen bevolking, maar vergroten zij
het probleem elders.
Er zijn ook landen die met subsi
dies gaan werken om voedsel voor
de kwetsbaarste groepen betaal
baar te houden. Of ze schrappen
invoerheffingen om de import van
bijvoorbeeld graan of rijst te stimu
leren. In beide gevallen kost het de
overheid geld. Geld dat vooral ar
mere landen niet hebben.
De president van de Wereldbank,
Robert Zoellick, pleit nu voor een
wereldwijd actieprogramma. De
bank zelf wil de zwaarst getroffen
landen met geld helpen om de nu
ontstane problemen op te lossen.
Daarnaast pleit Zoellick voor meer
investeringen in de landbouw. Ten
behoeve van Afrika wordt het bud
get van de Wereldbank daartoe
verdubbeld tot 470 miljoen euro
in 2009.
Zoellick wil daarnaast een interna
tionaal debat beginnen waarbij
energiezekerheid, klimaatverande
ring en voedselvoorziening met el
kaar in verband worden gebracht
en niet tegen elkaar worden uitge
speeld. Zo kunnen biobrandstof
fen ook gemaakt worden uit afval,
aldus Zoellick, waardoor land
bouwgrond weer gebruikt kan
worden voor het telen van voedsel
gewassen.
Het actieprogramma van de We
reldbank kost echter tijd en die is
er niet meer. „Voedselrellen van
daag betekenen dat je morgen een
oplossing moet hebben", stelt Jo
hn Powell, rechterhand van
Sheeran bij WFP. Van de andere
kant waarschuwt ook hij voor
overhaaste en ondoordachte ac
ties.
Bij de Verenigde Naties zit de
schrik er goed in. John Holmes,
plaatsvervangend secretaris-gene
raal humanitaire zaken, waar
schuwt voor laksheid. „De effec
JOHANNESBURG - Zuid-Afrikaanse
politieagenten moeten schieten
om te doden en stoppen met slap
pe excuses waarom zij hun wapen
niet gebruiken tegen criminelen.
Dat heeft plaatsvervangend minis
ter van Veiligheid, Susan Shaban-
gu, gisteren in niet mis te verstane
bewoordingen duidelijk gemaakt
tijdens een openbare bijeenkomst
in Pretoria.
„Jullie moeten de schoften doden
als ze jullie of jullie gemeenschap
bedreigen. U moet zich geen zor
gen maken om de regeltjes. Dat is
mijn verantwoordelijkheid. Uw
verantwoordelijk is te dienen en te
beschermen. Ik wil geen waarschu
wingsschoten. U heeft één schot
en dat moet dodelijk zijn", aldus
de bewindsvrouw.
„Ik accepteer geen jammerlijke ex
cuses dat u niet in staat bent de
misdaad tegen te gaan. U heeft wa
pens gekregen, gebruik ze." Plaats
vervangend minister Shabangu
kreeg een staande ovatie van de
aanwezigen.
Anderen reageerden minder en
thousiast. De voorzitter van de
Zuid-Afrikaanse mensenrechten
commissie liet weten geschokt te
zijn.
De oppositie heeft het onmiddellij
ke aftreden van de bewindsvrouw
geëist.
ten van de voedselcrisis op de
mondiale veiligheid moeten niet
worden onderschat. Voedselrellen
vinden al in de hele wereld
plaats." Sheeran: „Honger krijgt
een nieuw gezicht. Zelfs als er
voedsel op de plank in de winkels
ligt, zijn er steeds meer mensen
die dat zich niet kunnen veroorlo
ven."
Bij de VN-organisatie voor voedsel
en landbouw, FAO, zien ze geen
snelle verbetering. Abdolreza Ab-
bassian, FAO-econoom: „Tenzij de
overheid ingrijpt, kan de consu
ment alleen maar de eigen con
sumptie beperken. Het is een hard
vooruitzicht, maar meer zit er niet
in."
Probleemgebieden
De landen waar zich al voed
selrellen voordeden, zijn: Ar
gentinië, Bangladesh, Burkina
Faso, China, Egypte, Guinea,
Haïti, India, Indonesië, Ivoor
kust, Jemen, Kameroen, Marok
ko, Mauretanië, Mexico, Mo
zambique, Namibië, Oezbe
kistan, Pakistan, Peru, Senegal,
Zimbabwe.
t- Landen die maatregelen heb
ben genomen om de voedsel
voorziening veilig te stellen,
zijn: Afghanistan, Angola, Bang
ladesh, Brazilië, Burkina Faso,
Cambodja, China, Ethiopië,
Egypte, Filippijnen, Honduras,
India, Indonesië, Jemen, Ka-
zachstan, Kenia, Madagaskar,
Marokko, Mexico, Mozambi
que, Oekraïne, Rusland, Sri Lan
ka, Tunesië, Vietnam, Zuid-Afri-
ka.
Primera
Anthony Burger
Korte Delft 7. Middelburg
Tel. 0118 -633 574
Primera Vlissingen
Walstraat 189,
Vlissingen
Tel. 0118 - 440 037
Primera van 't Westende
Vrijlandstraat 87,
Middelburg
Tel. 0118-613 680
Primera
Oost - Souburg
Kanaalstraat 4
Tel. 0118 -461 270
Tabakspeciaalzaak
De Pupekop
Appelmarkt 27, Zierikzee
Tel. 0111 -415 063
Tabac Gifts
Krijger Tabak
Kreukel markt 1Goes
Tel. 0113-214 607
Tabac Gifts
Vuik
Havenstraat 38, Terneuzen
Tel. 0115-616 570
mé
Carpentier
Tabaksspeciaalzaak
Petra en Nellie
Eenhoornplantsoen 7, Oostburg
Tel. 0117 -452 830
