'Het leek alsof hij heel
kwaad was van binnen'
'Mijn vrouw en ik
hadden een schuldgevoel'
'Je doet samen met
ouders de behandeling'
Preventie onder de twaalf jaar is beter voor het kind en de maatschappij, én is veel
goedkoper' Wim Slot, bijzonder hoogleraar Orthopedagogiek
PZC Donderdae 10 aDril 2008 11
eigen kamer, scheldt haar ouders uit en
heeft ze wel eens geschopt. Af en toe
besluit ze als het donker is stiekem alleen
de straat op te gaan."
„Het is goed dat Marilou nu behandeld
wordt, in plaats van te wachten tot ze
vijftien is. Dat is te laat. Ik zie het wel
eens bij gezinnen waar een oudere broer
of zus van een kind dat ik behandel het
verkeerde pad op is gegaan. Dan is het
veel moeilijker om er iets aan te doen."
„Wat ik belangrijk vind, is dat PMTO de
ouders houvast biedt. Je doet samen met
hen de behandeling. Dat helpt tegen het
gevoel dat ze de controle kwijt zijn, zoals
de ouders van Marilou dat voelden toen
ze onhandelbaar werd. Dat kan de situatie
verergeren. We werken aan
emotieregulatie bij kind én ouders om dit
te ondervangen."
Marilou is 11 jaar. Tot zo'n twee jaar
geleden was ze een makkelijk kind. Toen
veranderde iets in haar. Vooral haar
ouders moesten het ontgelden. Er
ontstonden allerlei conflicten. Nu wordt
ze via haar ouders, zoals gebruikelijk is
bij PMTO, behandeld door Linda Lorier.
Zij is therapeute van De Bascule in
Amsterdam, een van de eerste
instellingen die PMTO aanbood.
Lorier: „Marilou zegt wel eens dingen als
'ik haat jullie' tegen haar ouders. Dat kom
je ook wel tegen bij kinderen zonder
gedragsprobleem. Bij haar gaat het
verder. Ze wil echt niet meewerken aan
de opvoeding."
„Ze eigent zich met grote regelmaat
zonder te vragen eten toe uit de koelkast,
sleept voortdurend spullen uit kamers
van andere gezinsleden mee naar haar
„Ik weet bijna zeker dat hij zonder hulp
later de fout in gaat. Zijn
gedragsproblemen zijn vrij ernstig. Hij
heeft ook ADHD. We hebben nu een
professionele trainster, een therapeute
met wie we eens in de week overleggen.
Zij helpt ons de grenzen te stellen
waaraan Dirk zich moet houden. Doet hij
dat niet, dan krijgt hij een time out en
moet hij een paar minuten op een
afgezonderd plekje gaan zitten. Voor hij
dan weer bij ons mag komen, moet hij
beloven dat hij de fout niet meer zal
maken. Bijvoorbeeld te ver weglopen als
hij buiten mag spelen. Hij moet op de
stoep blijven, hoewel dat heel moeilijk
voor hem is. Zijn gedrag is nu met vijftig
procent verbeterd. Het is een enorme
vooruitgang."
Anne van Esch is sinds vierenhalf jaar de
pleegmoeder van Dirk (5). Net voor hij
naar de basisschool zou gaan, veranderde
zijn gedrag van de ene dag op de andere
dag. „Mijn man en ik zijn nog steeds
verbaasd over hoe plotseling dat ging,
zonder enige aanleiding. Dirk was een
lief, rustig en vrolijk kereltje. Dat was in
één keer weg. Het leek alsof hij heel
kwaad was van binnen. Hij ging brutaal
praten, schoot met zijn vingers op je,
alsof hij een pistool had. En dan zeggen
'kijk eens hoe sterk ik ben'. Hij was pas
drieënhalf."
„Op school werd zijn gedrag alleen maar
erger. Hij ging ook schelden. Luisteren
deed Dirk bijna niet meer. Ik zei iets
tegen hem en dan deed hij alsof hij het
niet had gehoord."
Erik is twaalf jaar. Hij heeft vanaf zijn opmaken van zijn bed, maar ook voor het
vijfde gedragsproblemen. „Het is erin aan tafel blijven zitten. Hij mag één dag
geslopen", vertelt vader Paul Schouten. verzaken, maar op alle andere dagen
„Wij hadden het als ouders zelf eerst niet moet hij een minimum aantal punten
in de gaten. We hoorden het van zijn halen. Eén keer in de week worden de
school. Erik liep vast. Hij werd punten opgeteld en op een 'bonuskaart'
ongehoorzaam, onhandelbaar en ook gezet. We spreken van tevoren af hoeveel
gewelddadig. Cing dingen stukslaan. We bonuskaarten nodig zijn voor een cadeau,
hadden echt geen idee waarom." Zo stimuleren we goed gedrag. En verder
„Erik reageerde niet meer op verzoeken. moeten we heel duidelijke grenzen
Cing schuttingtaai gebruiken als hij stellen en de consequenties noemen als
schold. Het was een trieste periode. Mijn hij dingen weigert te doen, zoals op tijd
vrouw en ik hadden last van een naar bed gaan."
schuldgevoel. Wat hadden we niet goed „We merken dat hij soms nog in de fout
gedaan? Later is vastgesteld dat Erik een gaat. Iets uit een winkel meeneemt
gestoorde ontwikkeling van zijn geweten zonder te betalen of vuurwerk afsteekt,
heeft. Het gevoel van schaamte ontbrak." Toch gaat het goed met hem. Hij heeft
„Hij heeft anderhalf jaar op een centrum nog een aantal behandelingen te gaan. Of
gezeten voor kinder- en jeugdpsychiatrie. hij crimineel zou worden zonder
Nu zit hij op een speciale school voor begeleiding? Dat kan ik niet met
kinderen met gedragsproblemen. En we zekerheid zeggen, maar hij zou zeker
worden als ouders begeleid in het kandidaat zijn."
PMTO-programma. Dat is één uur in de
week, maar we hebben wel elke dag De namen van ouders en kinderen zijn
huiswerk. Iedere dag krijgt Erik punten veranderd om hun privacy te
voor goed gedrag. Bijvoorbeeld voor het beschermen.
