Kindermisdaad
lillfsr
Kinderen belonen voor goed gedrag
jiii
■B a
10 I Donderdag 10 april 2008 PZC
Voor galg en rad
Een loopbaan in de onderwereld begint
vaak al op heel jonge leeftijd. Nu een zakje
chips jatten, is een gewapende roofoverval
later. Ingrijpen bij kinderen met wangedrag
onder de twaalf jaar kan veel problemen
voorkomen.
door John Jas
illustratie Chantal van Wessel
Meer dan 130.000 kinderen onder
de twaalf jaar maken zich jaar
lijks in Nederland schuldig aan
crimineel gedrag. Probleemge
drag of een gedragsstoornis
leidt bij hen bijvoorbeeld tot
stelen op school en in winkels,
fysieke en verbale agressie (ook tegen ouders) en be
kladding van panden. Hier is veel te weinig aandacht
voor, terwijl bekend is dat het merendeel van de zwa
re criminelen hun carrière in de kinderjaren is begon
nen met dit soort activiteiten.
Dit staat in een rapport waarvan minister Ernst
Hirsch Ballin (CDA - Justitie) vandaag de belangrijk
ste resultaten krijgt overhandigd op het congres 'Mis
dadigers van Morgen'. Prominente deskundigen uit
de psychologie en pedagogie hebben onderzoek ge
daan naar de kindermisdaad en komen tot de conclu
sie dat die weinig serieus wordt genomen. Er is veel
meer onderzoek nodig, want kindermisdaad komt de
samenleving later duur te staan.
„De aandacht voor criminele jeugd ligt nu verkeerd.
Het is te veel een justitieel verhaal", zegt Wim Slot,
bijzonder hoogleraar bij de afdeling Orthopedagogiek
aan de Vrije Universiteit Amsterdam en lid van de stu
diegroep. „Een kind dat na z'n twaalfde in een justitië
le inrichting komt, kost zo'n 360 euro per dag. Preven
tie onder de twaalf jaar is beter voor het kind en de
maatschappij, én is veel goedkoper."
De criminele handelingen van kinderen onder de
twaalf worden juridisch niet als wetsovertredingen ge
zien. De kleintjes worden meestal niet verantwoorde
lijk gehouden en systematische registratie van hun ge
drag blijft uit. Niet meer dan 4.000 a 5.000 van hen
komen jaarlijks in aanraking met de politie. Maar ana
lyse van de politiegegevens en peilingen onder de kin
deren zelf (bijvoorbeeld een steekproef met 800 kin
deren van 10 en 11 jaar) geven een alarmerend beeld.
Volgens de studie gaan 131.000 kinderen jaarlijks de
fout in, het inwonertal van een stad als Enschede.
De criminele '12-minners', zoals ze in het rapport wor
den genoemd, blijken een twee tot drie keer zo grote
kans te hebben als hun leeftijdsgenoten om zich te
ontwikkelen tot hardnekkige en gewelddadige delin
quenten. Kinderen die een patroon ontwikkelen van
ernstige criminaliteit, lopen volgens de studie een
groot risico daarin te blijven hangen. Hun sociale vaar
digheden blijven achter en ze slagen er vaak niet in
stabiele sociale relaties op te bouwen. 5 tot 7 procent
van alle Nederlandse kinderen kan volgens een voor
zichtige schatting hulp gebruiken bij gedragsstoornis
sen. Een deel van hen wordt anders zeker de misdadi
ger van morgen.
Het is mogelijk dat te voorkomen, vindt Wim Slot.
„Het probleem is dat de hulpverlening nu te ingewik
keld is georganiseerd. Zes ministeries, twaalf provin
cies, drie grootstedelijke regio's en 483 gemeenten
houden zich bezig met de aanpak van jeugdig geweld.
Maar er zijn te veel overlappende en overbodige in
spanningen en er is te weinig aandacht voor preventie
bij de jongsten."
Er zijn gemeenten met een eigen begeleidingspro
gramma, maar dat zijn vaak niet de geteste trajecten
waarvan de studiegroep weet dat ze werken. Voorbeel
den van effectieve programma's die ook in Nederland
zijn of worden ingevoerd zijn The Incredible Years,
Triple P, Parent Management Training (PMTO) en
SNAP.
In Nederland zijn geen betrouwbare cijfers, maar
in Amerika blijkt dat preventieve programma's
voor jonge probleemkinderen tot een netto be
sparing leiden die kan oplopen tot 31.200 dollar
(20.000 euro) per kind. Wordt het kind niet succesvol
begeleid, dan kan hij of zij als volwassen crimineel de
samenleving in tien jaar tijd gemiddeld ruim twee
miljoen dollar kosten (1,2 miljoen euro).
Ernstig criminele kinderen worden later - veel meer
dan andere kinderen - ook geconfronteerd met proble
men zoals depressiviteit. Ze beginnen op jongere leef
tijd met gebruik van alcohol en drugs en raken daar
vaker aan
verslaafd.
„Met de meerderheid van de probleemkinderen komt
het uiteindelijk wel goed", zegt Peter van der Laan,
hoogleraar Sociaal Pedagogische Hulpverlening aan
de Universiteit van Amsterdam en lid van de studie
groep.
„Toch gaat volgens ons tien tot 15 procent op latere
leeftijd de mist in. Het criminele circuit lonkt dan be
hoorlijk. We moeten dat hardop tegen elkaar zeggen
om meer onderzoek te krijgen naar 12-minners. Er
zijn veel meer betrouwbare cijfers nodig en meer mo
gelijkheden voor doortastende, preventieve begelei
ding die is toegesneden op het gezin."
Sinds tweeënhalf jaar kunnen kinderen met ernstige gedragsstoornissen in Nederland het Parent Management Trai
ning programma-Oregon (PMTO) volgen. Dit Amerikaanse programma is dertig jaar geleden ontwikkeld en het
wordt nog steeds verbeterd en aangepast. Het is naar Nederland gehaald door onderzoeksinstituut TNO. Onder
meer het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) stelde 2,2 miljoen euro beschikbaar voor de onder
zoeksfase die bijna is afgelopen. Instellingen en therapeuten die ermee werken zijn razend enthousiast.
De methodes van PMTO, speciaal voor 4 tot 12-jarigen, zijn al te zien geweest in tv-programma's als Schatjes en The
Nanny, maar het gebruik ervan in ons land is vrij nieuw. PMTO is buiten de VS ook een succes in landen als Denemar
ken, Noorwegen en Mexico, vooral bij het voorkomen dat kinderen doorstromen naar de 'grote' criminaliteit.
Het programma bestaat uit vijf onderdelen:
1. Kinderen belonen voor goed gedrag
2. Problemen samen oplossen
3. Adequaat toezicht op de kinderen
4. Grenzen stellen en discipline handhaven
5. Gezelligheid bieden en aandacht geven.
PMTO heeft een sterk gedragstherapeutisch karakter, en een permanent supervisie- en intervisienetwerk. Bij de behan
delingen wordt veelvuldig video gebruikt, zodat achteraf kan worden gecontroleerd of de therapeut de methode strikt
uitvoert. Die video's worden soms tot in de VS beoordeeld door PMTO-specialisten.
mmm
mÊ
MÊm
Émmm
-
..'Y.: HvA
Ml
C::lJ
