9 spectrum
Misdaad
grootste zorg
'D
PZC
Zaterdag 5 april 2008
"w" "w" et arrogante Westen betwijfelt of
1 I w'' ^et WK voet'3al in 2010 kun-
nen organiseren. We zullen ze
eens een poepje laten ruiken",
JL. JL snuift een Zuid-Afrikaanse voet
balfan terwijl hij de wedstrijd tussen Orlando Pira
tes en Kaiser Chiefs op televisie volgt. Een
Zuid-Afrikaans treffen, gelijk aan een wedstrijd tus
sen Ajax en Feyenoord.
Andere mannen die het verjaardagsfeestje op het
terras hebben ingeruild voor een plek voor de tv,
beamen het mompelend. „Waarschijnlijk wordt de
laatste hijskraan pas de nacht voor het begin van
het kampioenschap weggehaald, maar we gaan het
maken. Al moet ik een paar vrije dagen nemen om
mee te helpen", merkt een andere toeschouwer op.
Zuid-Afrikanen beginnen moe te worden van het
doemdenken over 2010. Ze zijn ervan overtuigd dat
ze van het WK één groot voetbalfestijn kunnen ma
ken. „Voetbal is hier nog altijd een gezellige sport
en geen slagveld, zoals in Europa. Het Westen kan
in dat opzicht nog veel van ons leren", meent één
van de mannen voor de tv in de woonkamer in Jo
hannesburg.
Een ander, geleund tegen een groene poef, zegt op
statige toon: „We zullen de eer hoog houden voor
het hele continent. Het kampioenschap vindt welis
waar hier plaats, maar het is van heel Afrika."
Niet alleen voetballiefhebbers zijn in de ban van
2010. Het getal is overal te zien. Op uithangborden,
op T-shirts, op babykleren. Zelfs gerechten zijn er
naar vernoemd. Elk bedrijf, elk merk wil ermee ge
associeerd worden. Het land is in de aanloop naar
2010 één grote bouwput. Het wegennet wordt uit
gebreid. Tussen de binnenstad van Johannesburg
en het Oliver Tambo-vliegveld komt een snelle
treinverbinding. Bestaande voetbalstadions wor
den vergroot. Modernisering van vliegvelden vindt
plaats. Zuid-Afrika, een internationale toeristenbe
stemming met veel hotels, ziet er nog meer verrij
zen.
De internationale voetbalfederatie FIFA houdt een
oogje in het zeil en heeft een paar keer haar be
zorgdheid geuit. „Er rinkelen geen alarmbellen. We
liggen nog steeds op schema", verklaart FIFA-secre-
taris-generaal Jerome Valcke.
Wel zijn de kosten de pan uitgerezen. De regering
had het voetbalfestijn begroot op ruim 2 miljard eu
ro. Inmiddels is al 400 miljoen extra nodig door stij
gende prijzen van staal en cement. Om alles op tijd
af te krijgen, wordt in drieploegendiensten ge
werkt, wat ook extra kosten meebrengt.
„We moeten meer sponsors zoeken, geen al te
groot probleem voor zo'n mediaspektakel", vertelt
Qondisa Ngwenya, adjunct-directeur van de Octa-
gon-groep die de relatie onderhoudt tussen FIFA,
de Zuid-Afrikaanse regering en sponsors. „Ik weet
zeker dat het een goed, levendig kampioenschap
wordt, dat reflecteert aan de kleur, de geur en de
cultuur van het continent."
De twijfel in het Westen over de mogelijkheid van
een goed georganiseerd voetbalfeest houdt niet al
leen verband met het tempo van de bouwactivitei
ten. Ook de hoge criminaliteit baart zorgen. Er wor
den miljoenen bezoekers verwacht. „In 2010 zijn er
ruim 60.000 meer politiemensen op de been, maar
we verwachten ook een toestroom van misdadi
gers uit naburige landen die hun slag willen slaan",
legt een politiecommissaris uit. „Gelukkig hebben
we ruimschoots de tijd ons voor te bereiden. Overi
gens maakte de hoge criminaliteit van ons uiterst
alerte agenten."
Zelfs de gezondheidszorg in Zuid-Afrika speelt een
rol bij het WK. Van de bevolking is 12 procent
hiv-positief en daarmee is Zuid-Afrika één van de
ergst getroffen landen ter wereld. „Mannen, alleen
van huis, die slapen met 14- of 15-jarigen, maken
het grootste deel uit van het sekstoerisme wereld
wijd", merkt Jennifer Seif van de organisatie 'Eerlij
ke handel in toerisme' op. „Zuid-Afrika behoort tot
de vijf landen op het continent waar kinderprosti
tutie hoog is, mede door de armoede. We vrezen
dat 2010 het nog erger maakt, omdat aanbod en
vraag sterk gaan stijgen."
De politie in Zuid-Afrika trekt alle registers
open om met het oog op het WK voetbal in
2010 de misdaad terug te dringen. Recente
cijfers tonen aan dat sommige vormen van
criminaliteit afnemen, terwijl andere juist
toenemen.
e inbrekers kwamen met een vracht
wagen voorrijden, sloten mijn doch
ter en haar kindermeisje op in de bad
kamer en haalden het hele huis leeg.
De buren dachten dat ik verhuisde.
Toen ik van mijn werk terugkwam, vond ik een leeg
huis, een doodsbang kind en een geknevelde oppas."
Het relaas van Ellen Madlala, ambtenaar bij een ministe
rie in de hoofdstad Pretoria, is geen opmerkelijk ver
haal. Veel andere Zuid-Afrikanen deden een soortgelij
ke ervaring op. Ruim 95.000 inbraken vonden er alleen
al tussen maart en september vorig jaar plaats in
Zuid-Afrika. Een stijging van 7 procent in vergelijking
met dezelfde periode in 2006. Sindsdien dalen de mis
daadcijfers, maar Zuid-Afrika blijft het land waar per
uur gemiddeld drie mensen worden vermoord en veer
tien verkrachtingen plaatsvinden. Dat zijn nog slechts
de officiële cijfers. Het werkelijke aantal verkrachtingen
ligt vele malen hoger omdat de meeste slachtoffers
geen aangifte doen.
Het politieapparaat heeft een strategie ontwikkeld om
de criminaliteit terug te dringen in de aanloop naar het
WK voetbal in 2010. Om van het sportieve evenement
een succes te maken, zijn buitenlandse bezoekers hard
nodig. Organisatoren vrezen dat de misdaadreputatie
van Zuid-Afrika potentiële voetbalfans afschrikt.
„Toch heb ik er groot vertrouwen in dat de politie vol
doende mankracht en materieel heeft om het evene
ment in goede banen te leiden", meent (ohan Burger,
de criminaliteitsspecialist van het onafhankelijke Insti
tuut voor Strategische Studies (ISS) in Pretoria. „In de
laatste vier jaar zijn er 30.000 politiemensen bij geko
men en tussen nu en 2010 worden er nog eens 30.000
gerekruteerd. Als het WK plaatsvindt, moet Zuid-Afri
ka 192.000 agenten tellen."
Hij refereert aan 2002, het jaar waarin de misdaad hoog
tij vierde in Zuid-Afrika en het WK cricket in het land
werd gehouden. „Het is natuurlijk niet helemaal te ver
gelijken met wat er op stapel staat in 2010, maar er deed
zich toen geen enkel incident voor. Terwijl het land ge
bukt ging onder de hoogste misdaadcijfers ooit."
In Zuid-Afrika zijn huizen omgeven door hoge muren
met prikkeldraad en glasscherven. Er zijn vernuftige
alarminstallaties en gewapende bewakers. Langs de we
gen waarschuwen borden voor overvallen. Vooral het
zogeheten 'smash and grab' is populair onder bandie
ten. Ze slaan de ruit in van een voor een stoplicht wach
tende auto en graaien wat ze te pakken kunnen krijgen
uit de wagen.
De meeste slachtoffers van moorden, verkrachtingen
en inbraken wonen in de sloppenwijken. „De aanpak
van de misdaad ligt niet alleen bij de politie, maar ook
bij de regering", meent Johan Burger. „Je kunt een mil
joen politiemensen op de straat brengen, maar het
helpt niet als de sociale factoren niet onder controle
zijn. De armoede, de werkloosheid en de groeiende
kloof tussen arm en rijk spelen een net zo belangrijke
rol."
Niet ver van een krottenwijk bij Pretoria rijdt een splin
ternieuwe Maserati over één van de brede lanen, geflan
keerd door jacarandabomen met hun paarse bloesem.
Achter het stuur zit een zwarte Zuid-Afrikaan van nog
geen 25 jaar. De zwarte bevolking liep grote economi
sche en sociale achterstand op door het apartheidsregi
me. Opeenvolgende regeringen probeerden sinds 1994
een inhaalslag te maken. Een deel van de zwarte bevol
king, zoals de man in de Maserati, is het gelukt uit het
dal van de armoede te klauteren.
Er zijn nog miljoenen mensen die niet weten hoe ze de
volgende maaltijd op tafel moeten krijgen. „We hebben
niet alleen een politiestrategie nodig zoals die voor 2010
om de misdaad aan te pakken, maar een allesomvat
tend nationaal plan", meent oud-politieman Johan Bur
ger. „Alle overheidsorganen moeten daarin een rol spe
len. Pas dan kan een vuist worden gemaakt tegen crimi
naliteit."
Inspectie tijdens de bouw van het Royal Bafokeng-stadion in Rustenburg.
foto CPD/AP
