spectrum 2
om erger
De tijd
dat
lacherig
werd
Ingrijpen
Ik dacht: beetje chillen,
het komt allemaal wel
PZC
Zaterdag 5 april 2008
schoolbanken te krijgen." Sommi
ge spijbelaars hebben nu eenmaal
een vonnis nodig, stelt Lont, om
dat ze vrijwillig niet kiezen voor de
zorg die ze nodig hebben. Als ze
zich niet houden aan de aanwijzin
gen van de begeleiding, wordt dat
teruggerapporteerd aan de Officier
van Justitie en dan kan zelfs deten
tie volgen. Dat is de stok achter de
deur.
In 2006 werd, volgens het actie
plan-Lont, in Zeeland praktijkerva
ring opgedaan met het 'ver-
zuim-pv'. In 2007 werd duidelijk
dat de aanpak werkt. Maar het kan
een proces-verbaal wordt opgemaakt. Dan
valt er een tijdje later een officiële uitnodi
ging in de bus: of ouders en kind zich op
die en die datum willen melden voor ver
hoor. Leerling en ouders worden dan offici
eel verdacht van overtreding van de leer
plichtwet."
Tijdens het verhoor krijgen ouders en kind
vragen over het verzuim. Op hun beurt
krijgen ouders en kind de kans te zeggen
wat zij van de situatie vinden.
Het Openbaar Ministerie en de Raad voor
de Kinderbescherming besluiten daarna of
de zaak daadwerkelijk 'voor de rechter'
komt of niet. Zo ja, dan begint het werk
van de raadsonderzoeker van de Kinderbe
scherming, die moet adviseren over een
passende straf. „Schoolverzuim", zegt
raadsonderzoeker Cor 't Gilde, „is een
symptoom. Vaak gaat het om problemen
in het gezin, opvoedingsmoeilijkheden,
een verstoorde relatie tussen ouders en kin
deren. En het speelt zich zeker niet alleen
aan de onderkant van de maatschappij af,
of vooral bij werkende ouders."
Aan de raadsonderzoeker de taak om te
achterhalen wat er nu precies aan de hand
is. Hij gaat op huisbezoek, interviewt
ouders en kind en stelt een rapport op
waarin hij het Openbaar Ministerie advi
seert over een passende straf
Enkele malen per maand houdt Jeugdoffi-
cier van Justitie Marleen Overmeer in Zee
land een speciale 'spijbel-ziting'; daar treft
zij leerling, ouders, leerplichtambtenaar en
de Raad voor de Kinderbescherming. Ieder
een krijgt de kans zijn mening te geven
over de zaak. Daarna velt de kantonrechter
- in dit geval de kinderrechter met de pet
van de kantonrechter op - een oordeel.
Als jongeren tussen de 12 en 23
jaar van school gaan zonder di
ploma, vallen zij onder de
RMC-wetgeving. RMC staat
voor Regionale Meld- en Coördinatiefunc
tie Voortijdig Schoolverlaten. In Zeeland
zijn er drie RMC's: voor de Oosterschelde-
regio, de regio Walcheren en voor
Zeeuws-Vlaanderen.
Het werkterrein van de RMC's is wat rui
mer dan dat van de leerplichtambtenaren:
als de problemen groot zijn - en dat is bij
veelvuldig verzuim vaak zo - wordt vaak
een RMC ingeschakeld. Oók als de jongere
nog op school zit. Daarom wordt nauw sa
mengewerkt met leerplichtambtenaren.
Na een melding wordt ook hier eerst ach-
In 2007 is voor het eerst een
spijbelaar daadwerkelijk ach
ter de tralies gekomen. Een te
ken aan de wand. De dagen
dat over schoolverzuim lacherig ge
daan werd, zijn over.
Toen Dirk Lont twee jaar geleden
in Zeeland begon, als beleidsadvi-
seur van de Raad voor de Kinderbe
scherming, viel hem direct al op
dat spijbelaars zelden een pro-
ces-verbaal (pv) kregen.
„Er werd wel heel veel begeleid, be
middeld en gezorgd, maar het pro-
ces-verbaal bleef onbenut als mid
del om de spijbelaars terug in de
In 2006 werden er in Zeeland 75
processen-verbaal uitgeschreven voor
schoolverzuim. In 2007 waren het er 103. Ook
het aantal meldingen van voortijdig
schoolverlaten groeit. Langzamerhand wordt
zichtbaar hoe groot het probleem eigenlijk is.
door Ondine van der Vleuten
Elke Zeeuwse gemeente heeft één
of meer leerplichtambtenaren in
dienst. Astrid Rentmeester (Schou-
wen-Duiveland) „We zitten niet
in de bosjes om te controleren, maar on
derhouden contacten met scholen over
scholieren waarover ongerustheid is. Het
gaat dan om zogenoemd signaalverzuim:
verzuim waar iets achter zit. Problemen
thuis, in de persoonlijke sfeer."
De ongeschreven regel is dat scholen zelf
verantwoordelijk zijn voor licht- of luxe-
verzuim: ouders die hun kind buiten de va
kanties om op reis meenemen bijvoor
beeld. Voor luxeverzuim worden wel pro
cessen-verbaal (pv's) uitgeschreven, maar
er komt geen gang naar de rechter.
Als Rentmeester of haar collega Agnes
Ebens van Walcheren een telefoontje
krijgt over problematisch verzuim, zoekt
ze eerst even uit wat er nu precies aan de
hand is. Ebens: „Meestal is er een voorge
schiedenis en krijg je direct al veel voorin
formatie. Daarna maak je een afspraak,
met de ouders erbij. Tijdens dat gesprek
horen ze vaak voor het eerst dat het spijbe
len serieuze gevolgen kan hebben. Je
noemt ook het proces-verbaal, maar eerst
ga je het anders proberen. Je maakt afspra
ken en legt die vast in een dossier. Na ver
loop van tijd zie je elkaar weer en streept
af welke afspraken nagekomen zijn."
Op dat moment is misschien al hulpverle
ning in gang gezet, op vrijwillige basis.
Meestal Bureau Jeugdzorg. Emergis kan
ook, in geval van psychische problematiek.
„Zelfs schuldhulpverlening, in een geval
waarin de ouders diep in de problemen
bleken te zitten."
In het gunstigste geval zien de partijen el
kaar daarna nooit meer, maar vaak her
haalt het schoolverzuim zich. Rentmees
ter: „In het slechtste geval meld je dat er
Renick lltes (r) vond elke keer dat hij te laat
stoep. „Dat werkte."
was, begeleider Remco van den Berge van het RMC op zijn
foto Lex de Meester
Toen Renick lltes drie jaar geleden naar Nederland kwam, had hij zijn diplo
ma vmbo al op zak. „Op Curasao was ik een goede leerling, maar hier liep
het niet zo lekker. Ik kon in Vlissingen instromen in het derde jaar mbo
Bouwtechniek, op scholengemeenschap Scheldemond. Dat jaar kwam ik vaak te
laat, of ik bleef helemaal weg. Waarom? Ik denk toch wel een beetje moeite met
aanpassen, 's Ochtends vond ik het zo koud, dan wilde ilc alleen maar in bed blijven
liggen. Ik had ook wel moeite met de taal. En misschien dacht ik ook wel een beetje
puberaal, zo van: beetje chillen, het komt allemaal wel." Na een aantal waarschu
wingen stuurde de school Remco van den Berge van het RMC Walcheren op zijn
dak. „Die vertelde dat ik het toch wel serieus moest nemen. Hij legde uit dat ik leer
plicht had, dat ik een proces-verbaal kon krijgen. Dat zette me even stil. Elke keer
dat je op tijd konrt, spaar je jezelf 50 euro boete uit, zei hij. Ook vertelde hij dat ik
door moest leren tot ik een startkwalificatie had, wat betekent dat ik minimaal ni
veau twee mbo moet halen. Elke keer als ilc te laat kwam, stond hij weer aan de
deur en elke keer vertelde hij hetzelfde. Dat werkte wel." Renick werkt nu vier da
gen in de week in een meubelmakerij en de vijfde dag
gaat hij naar het meubileringscollege in Rotterdam.
„Dit is wat ik wil. En ik ga het halen."
