Nieuwe raadkaart
Dominee was wild van eend
leder het ziene
1 6 Zaterdag 5 april 2008 PZC
In de serie historische Zeeuwse dorpsgezichten opnieuw een ansicht
kaart uit de collectie van Hans Lindenbergh. De vraag luidt welk dorp
deze keer is afgebeeld. Oplossingen kunnen tot en met donderdag 10
april worden gezonden naar: Redactie PZC Buitengebied., postbus 31,
4460 AA, Goes; fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl. Onder de inzen
ders van een goede oplossing worden drie waardebonnen verdeeld.
Qroms uit Cats
door Willem Staat
Tientallen lezers herkenden
de raadkaart van vorige
week meteen. Zo ook Lau
Eikenhout uit Middelburg:
„Dat zag'k heliek: da's m'n heboor-
tedorp. Da's Kas."
Afgebeeld is de Voorstraat (nu
Dorpsstraat), met op het eind de
Nederlandse Hervormde Kerk.
Het iets meer dan vierhonderd zie
len tellende dorp is volgens de
Middelburger Kees Stevense voor
het eerst genoemd in 1208. Kats
werd volgens hem ook 'Subburch-
dyc' genoemd. Dat kwam doordat
het bedehuis een dochterkerk was
van die in West-Souburg.
Kats werd, zo schrijft D. E. Tolle
naar uit Temeuzen, in 1603 en
1650 getroffen door de pest. Boven
dien werd het dorp in 1334 en 1532
door het water verzwolgen Mede
door deze opeenstapeling van ram
pen bleef Kats klein. Wel staat het
nu bekend als kunstenaarsdorp.
Stevense meldt dat de kerk dateert
uit 1687. Voor die tijd trokken gelo
vigen naar een herenhuis in Co-
lijnsplaat waar diensten werden ge
houden. Tollenaar zegt dat het be
dehuis is opgetrokken in 16560.
„Het was deze kerk waarvan de
predikant ooit tijdens een preek
de dienstbode aan de hand van
het kijken op zijn horloge waar
schuwde dat ze de eend in de
oven moest gaan draaien, zodat de
ze niet zou aanbranden. Daarop
verliet ze de kerk, want een aange
brande eend als zondagmiddagpot
je was eeuwig zonde."
De kaart wordt meestal gedateerd
tussen 1900 en 1905, ruim een
eeuw geleden dus. Liefst zes lezers
weten veel te vertellen over de af
gebeelde personen. Een groot won
der is dat niet, want de kaart is op
genomen in het boekje 'Kortgene
in oude ansichten'. In het bij
schrift staat: „Rechts op het hek
zitten Jaap Rouzel en Piet Tazelaar.
Daarnaast Dirk Meulenberg en Jan
Verburg. Het kleine mannetje er
voor is Piet de Boo en de man met
horlogeketting op de buik is Kees
Louwerse. Aan de andere kant van
de straat staat Edouard Priester
met zijn jongste dochter Marie."
N. de Looff-Korteknie schrijft over
de afgebeelde gebouwen: „In het
eerste huis rechts woonde mijn
oom Piet, daarnaast kleermaker
Mullié. Dan smederij Kesteloo,
een paar huisjes verder bakker
Maas, daarnaast het café van Meu
lenberg (Het Wapen van Kats).
Aan de linkerkant (niet zichtbaar)
bakker De Graag, daarnaast woon
huis timmerman Schroevers
en slager Klaassen. Een eindje ver
der woonde ikzelf Mijn ouders
hadden een winkel met van alles
en nog wat. Overdag was mijn va
der fietsenmaker en 's avonds kap
per. Naast ons timmerman Re-
meëus, het gemeentehuis, enkele
woonhuizen en kruidenier Fie-
man. Er zat nog een snoepwinkel
tje tussen van Eikenhout."
De waarde bonnen gaan naar: Ni
co de Back uit Terneuzen, Chr.
Korstanje uit Goes en C. F. Ste
vense uit Middelburg.
<6
Vierroód wier ze, dat aerme meisje achter
de kassa van de supermart mee de klei
ne priezen. Ze wier naemelijk deu een
klant op een vréselijke manier 't jak uut-
gebosseld. Z'ao de waspoeier dubbel aangeslohe
en di kwam'n z'n eihen over beklaehe. De toch
rume winkel was naebie te klein en ie maekte ze
uut vö van aoles. De chef moest d'r bie komme
en mee mien 'genöte' d'r vee van 't spektakel. Ik
ao toch zö'n meedelieën mee 't kind. Ze zag t'r
zó weerloos uut. Je zou j'n aerm om d'r ene slae,
mè ik docht da'k dat beter nie kon doe!
Natuurlijk was 't eur fout. Neê, ze ao t'r nie om
gedae. Mè toch!
De 'gedupeerde' klant, die vó zö'n zes euro was
benaedeêld, wier pas wat rustiger, toen a de chef
geld trug gaf, a bleef n moppere op 'dat stomme
ding'. Ik kon 't nie laete om toch even, bie 't weg-
gaen, im te vraehen wat a t'n gedaen ao a ze noe
es vergete was z'n waspoeier te rekenen. Een gif
tige blik, vergezeld van een 'dat zou die trut d'r
eihen schuld weze' was mien deêl.
Jae, as me zelf tekort gedaen ore, dan is bie som
mige 't lontje kort. Mè een foutje in ons eihen
voordeel? Dan is 't toch even anders om uut te
haen van 'ieder z'n deêl'.
Pas docht ik wi an 't voorval in de winkel toen
a'k ook onverwachs en onverdiend een voordeêl-
tje ao. Mee nog vier andere ao ik, wat a ze in 01-
land noeme, een 'lichte lunch' gebruukt in Au-
sterlitz, een durpje in Utrecht. Brood, wat kro
ketten en waerme sucelaodemelk vó vuuf perso
nen. Ik mocht afrekene. Zonder d'r bie nae te
dienken betaelde ik twintig euro en oefde niks
mi trug omdat het €19,90 was....! M'n aandacht
wier naemelijk getrokke deu een speelsen ond,
die mee z'n zwaaiende staert een gevaer was vö
aoles wat er op de taefeltjes stoeng. Het rekenin
getje hieng zö de prullebak in...
Me waere a een ènde op weg trug nè Zeêland,
toen a 't eten ter sprake kwam. En wat het ge
kost ao! Toen besefte ik ineens dat het vee meer
dan twintig euro geweest moest ebbe. Me kwae-
me saemen in d'n auto d'r achter, da'k nie meer
dan d'n elt betaeld ao!
En toen zag ik inééns dat meisje in die winkel
wi vö m'n. Het was natuurlijk simpeler om ver
der 'de boel de boel' te laeten. Austerlitz is nie
de plekke wi a ik vee komme! Mè toch..! Ik ao
d'r hin vrede mee. Teder het ziene...?'
's Aevens ebbe ik tuus, mee ulpe van 'Google'
het telefonnummer gevonden van 't restaurant.
De volgende dag drek gebeld en gezeid dat me te
weinig betaeld aode. Verbazing an d'andere kant
van de lijn. Neê, z'aode hin kastekort, mè 't klop
te, m'aodenaebie twintig euro te weinig be
taeld. Wat een ongekende eerlijkheid. Ze konde
d'r nie over uut. Zunige Zeeuwen, die zöies
deeë...!
Een stuitje gelee moeste me wi in de buurte we
ze van Austerlitz. Ik bin even langs gehae. M'n
naeme en de rekeninge waere drek bekend, wan
dat soort 'schulden' waere echt een uutzonde-
ring. Mee een gratis komme koffie ebbe me ao
les afgerond. Jae, wie z'n schuld betaelt, verae-
rmt nie!
Op 't gezicht van het joenge vrouwtje wat afre
kende, las ik de wardering. En da ze in Zeêland
nog zö eerlijk bin, dao je zelfs je fiets nie op slot
oef te zetten in je schuurtje. As me noe mee z'n
aolen meeëlpe dat beeld in stand touwen, dan
krieg Zeêland nog wè es 'de waerme douche...'
