'Je moet er
bovenop zitten'
'Zie het als een etterende wond. Soms moet je hard knijpen tot de pus eruit komt'
Overlastveroorzakers
zijn goed aan te pakken,
maar ze hebben steeds
vaker een psychiatrisch
probleem.
Huisuitzettingen door woningcorporaties
Monique Peters, projectleider Veiligheid
PZC Zaterdag 5 april 2008 1 3
door Niek Opten en joep Trommelen
Bewoners die overlast ver
oorzaken, zijn effectief
aan te pakken, stelt ad
vocaat Bernard Tom-
low. „Maar gemeentebe
stuurders zijn vaak te laf om in te
grijpen. Ze vrezen dikwijls repre
sailles van de gezinnen", aldus de
Utrechtse advocaat, gespecialiseerd
in de aanpak van probleembewo
ners. Zo kunnen burgemeesters
met de Wet Victoria in de hand
overlastgevende panden sluiten.
„Maar dat gebeurt bijna niet."
Waar het volgens Tomlow alle
maal om draait, is goede samen
werking tussen alle betrokken or
ganisaties, van gemeente tot hulp
verlening. „En wég met de vrijblij
vendheid! Asocialen moet je aan
pakken! Ze moeten leren zich te
gedragen. Er zijn genoeg voorbeel
den in het land dat dat kan. En an
ders moeten ze het huis uit. Je
kunt het probleem van één per
soon niet blijven afwentelen op
een hele straat of buurt."
Slotervaart gaat probleemgezin
nen buiten het stadsdeel zetten,
vanwege een gezin dat moeilijk
was te handhaven. Het is een voor
beeld van hoe het niet moet, vindt
Tomlow. „Die situatie is schrij
nend. Daar hebben allerlei instan
ties rondom een gezin gefladderd,
zonder daadwerkelijk op te tre
den."
Buren die extreme overlast erva
ren kunnen naar de rechter stap
pen, 'want een verhuurder moet
zorgen voor rustig woongenot'.
Om te bewijzen dat een buur zich
misdraagt moet een dossier wor
den aangelegd met klachten. Die
kunnen omwonenden anoniem in
dienen als daarvoor een (wijk-)
agent garant staat. De leans is rela
tief groot dat de lastpakken daarna
worden bestraft. „Onder rechters
is een duidelijke beweging gaande:
ze kiezen steeds vaker voor de
slachtoffers, dus in ernstige geval
len voor uitzetting."
Volgens Wim Reedijk, woordvoer
der van de vereniging van woning
corporaties Aedes, hoeft het met
name bij mensen met een
huurachterstand niet zover te ko
men.
„De aantallen mensen met een
huurachterstand of die overlast
veroorzaken, nemen licht toe. Te
gelijk zie je dat het aantal ontrui
mingen licht afneemt. De conclu
sie is dat het actieve beleid van cor
poraties om huurschulden tegen
te gaan, blijkbaar werkt," zegt hij.
„Bij de huurachterstanden is het
essentieel dat corporaties snel rea
geren als mensen niet betalen. Als
je meteen aanmaant, kun je veel el
lende voorkomen. De meeste cor
poraties zijn bereid regelingen te
treffen voor mensen die niet kun
nen betalen. Maar dat werkt alleen
als je er heel snel bovenop zit. Het
voorkomen van uitzettingen krijgt
de laatste jaren steeds meer urgen
tie", weet Reedijk.
Als corporaties meldingen
van ernstige overlast door
huurders krijgen, proberen
ze eerst te praten met de veroorza
kers. Soms samen met maatschap
pelijk werkers. Reedijk: „Het gaat
vaak om mensen die de regie over
hun leven kwijt zijn, met een psy
chiatrische of verslavingsachter
grond."
Hun aantal neemt toe, is de erva
ring van Reedijk. „Deels komt dat
door veranderingen in de psychia-
triewetgeving. Mensen moeten
veel langer voor zichzelf zorgen ter
wijl ze dat soms niet kunnen."
Alhoewel niet louter een 'stads'
probleem, komt overlast volgens
Reedijk in steden vaker voor dan
op het platteland.
„In steden wonen meer mensen
met een psychiatrische of versla
vingsachtergrond. En in de stad
ontbreken vaak eigen netwerken
die zulke mensen op kunnen
vangen, het leven is er anonie
mer."
Van woonregelwoning tot 'skaeve huse'
Op lokaal niveau bestaan tal van initiatieven om overlast van bewoners aan te
oakken, legt Jeroen Singeienberg van Stuurgroep Experimenten Volkshuisves
ting uit (SEV). Een greep.
woonregelwoningen: bewoners stellen gezamenlijk gedragsregels op, de
corporaties houden de naleving ervan goed in de gaten.
buurtpreventieteams: groepen bewoners houden zelf hun wijk in de ga
ten en seinen corporaties in bij overtredingen.
meldpunt overlast: corporaties pakken met hulpverleners klachten aan.
'bemoeizorg': hulpverleners komen in actie na een seintje van politie, cor
poratie of buren.
'floormanagers': in wooncomplexen waar zich veel overlast voordoet
worden 'super-huismeesters' aangesteld. Zij mogen bewoners uitzetten.
tweede-kanscontract: lastpakken worden niet uitgezet als ze begeleiding
accepteren. Bij overtreding volgt alsnog uitzetting.
'skaeve huse': speciale woningen voor overlasthuurders die elke vorm
van bemoeienis afwijzen. Bij 'skaeve huse' (naar een Deens project dat 'ra
re huizen' betekent) gaat het om semi-permanente woningen waar ze nie
mand tot last zijn. De SEV begeleidt gemeenten als Tilburg, Arnhem en
Bergen op Zoom die dergelijke woonvormen in gebruik gaan nemen.
„Het gaat om een kleine groep; zo'n vier mensen per tienduizend bewo
ners", zegt Singeienberg. De ervaringen in Kampen en Maastricht, waar ze
al langer staan, zijn goed volgens Singeienberg. Hij is het niet eens met cri
tici die vinden dat deze 'hufterwoningen' stigmatiseren. „De mensen heb
ben zichzelf buiten de maatschappij geplaatst. Maar je moet altijd een rou
te openhouden naar terugkeer in de maatschappij."
I huurachterstand (min. 3 mnd)
ernstige overlast
H] illegale activiteiten zoals wietteelt
of onrechtmatige onderhuur
2004:23.432 vonnissen
waarbij de rechter
toestemming gaf
tot uitzetting
Totaal: 8620
huisuitzettingen
2005: 25.262 vonnissen
Totaal: 8134
huisuitzettingen
2006:18.750
vonnissen
Totaal:
huisuitzettingen
'/bron: Aedes
