'Potjes- en pannetjeschemie'
Kernafval
Oliewater
Huishoudelijk afval
Slib
Ab Harpe, E.ON
PZC Donderdag 3 april 2008 13
Zout- en kleilagen kunnen kernafval bergen. Ze zijn stabiel, grondwater
stroomt er traag en als er een tunnel in wordt geboord en er ontstaan
scheurtjes, dan is de grond voldoende elastisch om die zelf te dichten.
In tegenstelling tot het buitenland wordt in Nederland nog geen kernafval
ondergronds opgeslagen. Er is nog te weinig hoogradioactief afval om
ondergrondse opslag rendabel te maken. Ook moet het afval eerst
afkoelen, iets dat dertig tot zeventig jaar duurt.AI het kernafval wordt
bovengronds opgeslagen in Vlissingen-Oost, het hoogradioactieve
materiaal in een speciaal gebouw met muren van 1,70 meter dik. Mocht
het tot ondergrondse opslag in zoutlagen komen, dan is een diepte van
achthonderd meter voldoende. Voor klei wordt vijfhonderd meter
aangehouden. Ook moet het afval, dat 100.000 tot 250.000 jaar opgeslagen
moet blijven, gedurende langere tijd terug te halen zijn.
Bij de winning van aardgas in Twente en Zuidoost-Drenthe komt water
vrij. Dit wordt al lange tijd teruggepompt in lege aardgasvelden in
Drenthe. Binnenkort komt daar een nieuwe variant bij: lege aardgasvelden
in Twente gaan 'oliewater' uit Schoonebeek herbergen. De Nederlandse
Aardolie Maatschappij (NAM) begint binnenkort opnieuw met de winning
van aardolie bij het Drentse dorp Schoonebeek. In 1996 stopte de NAM
daarmee omdat het niet langer rendabel was. Nu, met de hoge olieprijs en
nieuwe technieken, loont winning weer. Ditmaal met behulp van stoom,
die daarbij vervuild raakt met olie. Omdat het afvalwater zuiveren te duur
is, is gekozen voor opslag in de bodem. In de lege velden past zo'n 90
miljoen kubieke meter. Het milieu, zoals het grondwater, loopt daarbij
geen gevaar, aldus de NAM. De velden zijn immers miljoenen jaren een
beproefde opslagplaats geweest voor aardgas.
Afval dat niet hergebruikt of verbrand kan worden, komt op een van de
dertig stortplaatsen terecht. Nederland heeft inmiddels zo'n 4000
voormalige stortplaatsen, die veelal een nieuwe bestemming hebben
gekregen, bijvoorbeeld als park of golfbaan. Tegenwoordig worden
afvalbergen zoveel mogelijk 'ingepakt' met waterdichte afdeklagen om te
voorkomen dat er gas of verontreinigd regenwater uit ontsnapt. Dat is
duur en niet duurzaam, want het afval blijft liggen. Daarom worden
proeven gedaan met een nieuwe manier van afvalstorten. Door water en
organisch afval wel toe te laten, komen natuurlijke processen op gang die
de verontreinigde stoffen als het ware neutraliseren. Het methaangas dat
hierbij ontstaat, kan als bron van groene energie worden gebruikt.
Overtollig slib, of beter, baggerspecie kan worden verwerkt mét grond of
ónder de grond. Cert-Jan de Vogel van Grondbank GMG: „Als de kwaliteit
het toelaat en baggerspecie niet te veel vervuild is, kunnen we die na
bewerking gebruiken in geluidswallen." Een andere toepassing is
baggerspecie 'inbrengen' in plassen die na zandwinning ontstaan. „In die
plassen zit vanwege de steile oevers en grote diepte vaak weinig leven.
Door te 'verontdiepen' met specie kan je dat leven verbeteren."
In 2005 begon een proef bij Beesd waarbij specie werd gebruikt als
ondergrond voor wegen die vooral op zachte bodem moeten worden
aangelegd. Er loopt een vervolgproject, aldus kennisinstituut Deltares. Een
bijzonder opslagdepot voor vervuild slib ligt midden in het Ketelmeer. Het
depot, waarin volgens Rijkswaterstaat 23 miljoen kuub vervuild slib kan, is
zorgvuldig geïsoleerd van het water. Er is al 9 miljoen kuub opgeborgen.
itbare rots
Aangevoerde kolen worden eerst tot poederkool gemalen. Dit wordt in een ketel
verbrand en verwarmt water tot stoom van hoge temperatuur 600°C) en druk
(285 bar). De stoom wordt door een turbine en een generator omgezet in
elektriciteit. Deze gaat via transformatoren en een schakelstation
naar het Nederlandse elektriciteitsnet.
De centrale is voorbereid
op de afvang van CO2
(CO2 catcher).
Opslagmethodes CO2
/aterreservoir
C"Injectie van CO2 in kolenlagen.
0 Opslag in zoutkoepels.
Injectie van CO2 in bestaande gas-
en olievelden. Gelijktijdig wordt gas
of olie omhooggepompt.
Opslag in lege gas- en olievelden.
Opslag in zoutwatervoerende lagen.
