ii spectrum
PZC
Zaterdag 22 maart 2008
April 2006: filmregisseur Steven Spielberg (met bril) bekijkt een model van het olympisch stadion in Peking. Spielberg trok zich onlangs terug als artistiek leider van de Spelen. Op die
manier wil hij China onder druk zetten om een einde te maken aan de genocide in Sudan, handelspartner van China. foto AFP
onder leiding van regionaal partijsecretaris
Hu Jintao, bloedig neergeslagen. Het was
voor Hu een belangrijke stap richting zijn
huidige functie: president van China. De
wereld wacht gespannen hoe hij de recen
te onrust zal beteugelen, die zich inmid
dels ook onder Tibetanen in omliggende
provincies heeft verspreid.
De autoriteiten hebben een 'volksoorlog
op leven en dood' aangekondigd. Tibet is
volledig afgesloten van de buitenwereld en
Peking heeft militaire versterkingen naar
de andere onrustige gebieden gestuurd.
Ontketent Peking daadwerkelijk een volks
oorlog, dan is geen enkel pr-offensief nog
in staat het olympische gastland enige
glans te geven.
Tibetanen zijn niet de enigen die zich on
derdrukt voelen door Peking. Ook de 8,3
miljoen islamitische Oeigoeren in de olie
rijke regio Xinjiang, in het uiterste noord
westen van het land, zijn woedend.
Het leefgebied van de Oeigoeren werd hal
verwege de negentiende eeuw bij China
gevoegd. In 1955 maakte Peking er een for
mele Chinese provincie van. Sommige Oei
goeren dromen van een eigen staat,
Oost-Turkmenistan, gebaseerd op hun ge
schiedenis van vierduizend jaar. Peking be
stempelt dit streven, net als in het geval
van Tibet (en Taiwan), als gevaarlijk sepa
ratisme.
Het huidige verzet van de Tibetanen kan
de Oeigoeren inspireren: tijdens het olym
pisch jaar in opstand komen, de wereld la
ten zien dat de rechten van minderheden
in China slecht zijn en de afgelopen jaren
niet zijn verbeterd.
Peking heeft meermalen hard en bloedig
ingegrepen tegen de Oeigoeren. In navol
ging van de Amerikanen, spreken de auto
riteiten over hun eigen war on terror, waar
in alle middelen zijn geoorloofd.
China claimt deze maand al twee terreur
daden door Oeigoeren te hebben voorko
men. Twee weken terug zou dat de aan
slag met een brandende benzinefles op
een binnenlandse lijnvlucht zijn geweest.
In januari werden in Urumqi, de hoofd
stad van Xinjiang, vijftien verdachten opge
pakt. Volgens de autoriteiten waren het ter
roristen, die een aanslag wilden plegen tij
dens de Spelen in Peking.
Toen China in 2001 probeerde de Olympi
sche Spelen van 2008 in de wacht te sle
pen, overtuigde Pekings locoburgemeester
Liu Jingmin het IOC met de woorden:
„We willen met de Spelen niet alleen de
ontwikkeling van de stad bevorderen,
maar ook de ontwikkeling van democratie
en mensenrechten in onze samenleving."
Vorige week concludeerde een Amerikaan
se onderzoekscommissie echter dat China
nog altijd 'een autoritaire staat is, met
strakke controle over vrijheid van gods
dienst en meningsuiting. Een land waar
martelingen plaatsvinden en mensen ge
dwongen hun huis worden uitgezet'.
Dissidenten protesteren, met gevaar voor
eigen leven, al vele jaren tegen het commu
nistische regime in Peking. In de aanloop
naar de Spelen wordt hen op grote schaal
de mond gesnoerd. Vorig jaar werden 742
mensen gearresteerd voor 'staatsondermij-
nende activiteiten', het hoogste aantal
sinds 2000.
De geest is echter uit de fles. Wil China
zich met de Spelen tonen als een sociaal
en economisch modern land, dissidenten
grijpen die boodschap steeds vaker aan om
het tegendeel te bewijzen. Hoe harder Pe
king tegen hen optreedt, hoe meer de dissi
denten hun gelijk bevestigd zien en de we
reld met hen. Ook hier lijken de machtheb
bers de komende maanden alleen maar te
kunnen verliezen.
Daar komt bij dat ook het probleem van
de vuile lucht, de verstikkende smog, nog
altijd niet is opgelost. China zegt dat de
lucht in augustus schoon genoeg zal zijn
en dat atleten niet bang hoeven zijn dat ze
hun topprestaties in zwaar vervuilde lucht
moeten zien te leveren. Deze week presen
teerde de medische commissie van het
IOC echter een onderzoek met als pijnlijke
conclusie: de omstandigheden in Peking
zullen niet ideaal zijn.
Onderzoeker Ame Ljungq-
vist zei dat er waarschijn
lijk niet veel records zullen
sneuvelen tijdens de Spe
len. „Dat is ook niet de be
doeling van de Spelen", voegde hij er snel
aan toe, om de organisatoren niet te veel
voor het hoofd te stoten.
Vorige maand bracht tophardloper Haile
Gebrselassie Peking al in verlegenheid,
door aan te kondigen het koningsnummer
van de Spelen, de marathon, te laten schie
ten vanwege de vuile lucht. Nu warmer
weer de komende maanden de smog hard
nekkiger maakt, ligt het voor de hand dat
meer atleten Peking met een dergelijke on
aangename mededeling zullen verrassen.
Ondertussen laten wereldwijd meer en
meer activisten van zich horen over Chi
na's donkere kanten. Na Steven Spielberg
en actrice Mia Farrow, voegden de afgelo
pen week acteurs Richard Gere en George
Clooney zich bij de groep Hollywoodster-
ren die de wereld willen tonen dat China
zijn Olympische beloftes niet nakomt.
Clooney richtte zich tot horlogefabrikant
Omega, een sponsor van de Spelen. De ac
teur is model voor Omega en eist nu van
het bedrijf dat het Peking onder druk zet
om zich uit te spreken tegen de genocide
in Darfiir.
Richard Gere, zelf boeddhist, riep vorig
weekend op tot een boycot van de Spelen
vanwege China's optreden in Tibet. Hoe
wel de Europese Unie tegen een dergelijke
boycot is, opperde de Franse minister van
Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner de
ze week wel dat EU-landen verstek moe
ten laten gaan op de openingsceremonie.
Enkele topatleten overwegen zelfs de Spe
len te boycotten vanwege Tibet, liet vice-
voorzitter Thomas Bach van het IOC zon
dag weten.
Op 31 maart start de internationale organi
satie Dream for Darfiir, een campagne ge
richt op olympische sponsoren. Die moe
ten China onder druk zetten zich uit te
spreken tegen de genocide in Darfur, vindt
de organisatie. Sponsoren die dat te weinig
doen, kunnen demonstraties voor hun
hoofdkantoor verwachten.
De verschillende actiedreigingen missen
hun uitwerking niet. Enkele grote sponso
ren van de Spelen zullen nog deze maand
in New York bijeenkomen. Ze willen be
spreken hoe ze hun eigen imago schoon
kunnen houden, terwijl dat van de Spelen
in Peking langzaam vervuilt.
Acteur George Clooney heeft Omega Watches onder druk gezet om zich uit
te spreken over China's beleid in Sudan. Omega is sponsor van de Spelen in
Peking. Clooney is het gezicht van het horlogemerk. foto EPA
De IJslandse zangeres Björk haaide zich begin maart de woede op de hals
van China. Tijdens een optreden in Shanghai schreeuwde ze 'Tibet, Tibet'.
Een luidruchtig pleidooi voor de 'bevrijding' van het bergstaatje. foto EPA
