uitengebic
Behoud religieus
erfgoed staat centraal
«c
3K
■8
30 Dinsdag 18 maart 2008 PZC
4%.
I
m&i* N
-
?V'f
,:A5V'
Landelijk is het startsein voor het Jaar van het
Religieus Erfgoed al gegeven, in Zeeland klinkt
het pas op 16 mei, wanneer in de Hulster
Sint-Willibrordusbasiliek de openingsmanifesta
tie plaatsvindt. Vooruitlopend daarop begin
nen trouwens her en der al activiteiten die te
maken hebben met het Jaar van het Religieus
Erfgoed. De landelijke afsluiting is 11 decem
ber in de Abdij van Middelburg.
door Rinus Antonisse
Het antwoord op de vraag
waarom 2008 is uitgeroe
pen tot Jaar van het Reli
gieus Erfgoed is vrij een
voudig, vindt Ronald van Immer-
seel, coördinator voor Zeeland.
Ons land kent een grote verschei
denheid aan kerken, kloosters, ab
dijen, synagogen, moskeeën en be
graafplaatsen. Nog wel, want door
ontkerkelijking, samengaan van
kerkgenootschappen en stijgende
onderhoudskosten wordt het
steeds lastiger om dit erfgoed over
eind te houden.
Het Jaar van het Religieus Erfgoed
wil aandacht vragen voor het pro
bleem. Dat niet alleen, ook moe
ten er oplossingen komen voor
hergebruik van leegkomende gods
huizen. „De gebouwen zijn niet al
leen als erfgoed belangrijk, maar
ook vanwege hun plaats in een
dorp of stad. Ze staan vaak in het
hart, zegt Van Immerseel.
Hij wil de situatie in Zeeland nog
niet dramatisch noemen. „Het is
wel twee voor twaalf" Sinds i960
zijn in de provincie circa 25 kerken
aan de eredienst onttrokken. Het
samengaan van hervormden en ge
reformeerden in de Protestantse
Kerk Nederland heeft het vrijko
men nog versneld. In de steden is
nog wel hergebruik mogelijk in de
culturele sfeer, in de dorpen ligt
dat moeilijker.
Hij wijst erop dat ook de eigen
domssituatie meespeelt. De protes
tantse kerken zijn van de plaatselij
ke gemeenten, de katholieke ho
ren bij het bisdom. Ze zijn boven
dien gewijd en als er een niet-gods-
dienstige bestemming voor wordt
gevonden moet het gebouw in elk
geval ontwijd worden. Van Immer
seel signaleert bij de bisdommen
een tendens om te slopen in plaats
van een herbestemming te zoeken.
Bij de instandhouding speelt geld
een grote rol. De coördinator
noemt als voorbeeld de hervorm
de kerk in Groede. Een rijksmonu
ment, waarvan de oudste delen te
ruggaan tot de dertiende eeuw.
Binnenin een preekstoel en een he-
renbank, in 1794 geschonken door
nazaten van Jacob Cats. In de loop
van de tijd regelmatig opgeknapt,
laatst nog in 1976 en inmiddels
weer zo bouwvallig dat de kerk
eind 2006 dicht moest vanwege in
stortingsgevaar. Restauratiekosten
1,7 miljoen euro en dat geld is er
niet. Daarom een monument in ge
vaar.
Behalve voor het materiële erf
goed in de vorm van gebouwen en
kerkhoven, richt het Jaar zich ook
nadrukkelijk op het immateriële
religieus erfgoed, beklemtoont
Van Immerseel. Het gaat dan om
zaken als processies, gebruiken,
verhalen met een religieus karak
ter, spreuken, naamdagen, onder
delen van de klederdracht (denk
De rooms-katholieke kerk in Heikant heeft hoge onderhoudskosten, die voor een kleine parochie niet op te brengen zijn.
Nederlandse Hervormde Kerk in Groede
aan de op Zuid-Beveland door pro
testantse en katholieke vrouwen
verschillend gedragen oorijzers).
In Zeeland wordt hierop inge
speeld met het project zevenxze-
ven: het verzamelen van verhalen
bij een religieus voorwerp, ge
bouw, plek in het landschap of
Zeeuws gebruik. Om zo veel on
zichtbaars zichtbaar te maken. De
onderwerpen van zevenxzeven
zijn op verschillende plaatsen in
de provincie te zien en aan het
eind van het jaar worden 49 verha
len bijeengebracht in een boekje
met cd-rom. De organisatie gaat
zelf op zoek naar verhalenvertel
lers, maar mensen kunnen ook
hun eigen verhaal via de website
www.zevenxzeven.nl doorgeven.
Een ander onderdeel is de herle
ving van een katholieke processie
op 25 mei in Kwadendamme. De
ze Sacramentsprocessie begint met
een eucharistieviering in voormali
ge kerkhoeve aan de Kaneelpolder-
dijk. Katholieken moesten na de
Reformatie hun geloof stiekem be
lijden en gebruikten daarvoor op
het platteland boerderijen, kerk-
hoeven genaamd. Na de dienst
trekt de processie naar de Sint-Bo-
nifaciuskerk. Ook wordt een beeld
van Bonifacius herplaatst.
Van Immerseel is content over de
vele activiteiten die worden ont
plooid. „Het niveau vind ik in het
algemeen ook erg goed." Dankzij
geld van de provincie en het
VSB-fonds konden ruim dertig ver
zoeken om steun worden ingewil
ligd. Dat in Zeeland het Jaar pas in
