landschappen in Cappadocië
19 reizen
m
S 2f Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
reizen@wegener.nl
|p| 024-3650360
§««#1
PZC
Zaterdag 8 maart 2008
Mannen spelen een spelletje backgammon.
Scharen- en messenslijper in Kaymakli.
Een hond piest tegen een
paaltje, een verdwaalde
kip pikt wat van haar ga
ding is. De scharensliep
slijpt zijn messen, de
koopman poetst zijn mandarijnen.
Een groepje oude mannen, de kle
ding even gemeenschappelijk grijs
als hun haar, bespreekt de dingen
van alledag. Ietwat jongere man
nen spelen backgammon op de
hoek van de straat, pal voor het kof
fiehuis. Nog jongere lieden gapen
ons alleen maar aan.
Zaterdagochtend, elf uur, Kaymak
li. Ver weg bestrijdt het Turkse le
ger Koerden in Irak, maar hier
heerst vrede. Op de rommelige
straat en in sobere winkeltjes, ge
specialiseerd in alles en niets, trekt
het leven ongestoord verder.
Het frêle zonlicht legt voorzichtig
de vale kleuren bloot van tapijten,
bloesjes en broeken. We scharrelen
wat rond over de piepkleine markt
en staan even stil bij sokken waar
de letters Cappadocië in zijn gebor
duurd. Friemelen aan iets dat op
een wegenkaart lijkt, maar net zo
makkelijk een spelletje ganzenbord
zou kunnen zijn. Met veel kijken
en weinig kopen, bevestigen wij
het clichébeeld dat Turken toch al
van Hollanders hebben.
We zijn hier voor de ondergrondse
steden. Christenen groeven ze uit
in het zachte, vulkanische tufsteen
om zich te verschuilen voor de Ara
bische en Perzische vijand. In heel
Turkije zijn er inmiddels 36 bloot
gelegd, 10 daarvan zijn open voor
het publiek. De steden zijn waar
schijnlijk tussen de zesde en tien
de eeuw uitgegraven en vermoedt
wordt, dat er nog diverse onbeken
de onderaardse woonplaatsen moe
ten zijn.
Die van Kaymakli is, als één van
de eerste toegankelijke, sinds 1964
te bezichtigen. Het kan zonder
gids. In de schaars verlichte holen
is iets wat op een markering lijkt
aangebracht, maar een sprekende
uitleg is wel zo handig. „Daar slie
pen ze", wijst onze gids Mehmet
op een uitgehakte bedstee. Door
een labyrint van smalle, steile en
kronkelige gangetjes lopen we
steeds verder de diepte in. Door zit
kamer, paardenstal en kerk. „Daar
werd wijn gemaakt, hier stonden
de kruiken."
Zwart geblakerde plekken verraden
waar fakkels of kaarsen brandden.
De keuken kent een groot gat voor
het vuur en de rook verdween
door de schachten, waarvan som
mige 80 meter hoog. Deze gaten
werden ook gebruikt voor de aan-
en afvoer van allerlei spullen. In de
zijkanten ontwaren wij uitgehou
wen traptreden. Bij de bouw was
dit de enige toegangsweg. De gan
gen werden afgesloten met grote
molenstenen, waarvan enkele nog
steeds aanwezig, die op hun kant
voor de entree werd gerold.
Acht verdiepingen telt deze schuil
plaats, vier zijn toegankelijk ge
maakt. Ongeveer honderd mensen
konden het hier een kleine drie
maanden uithouden, denkt men.
Met de komst van de Turken raak
ten de steden in de dertiende en
veertiende eeuw in on
bruik. Archeologen
trachten nog steeds alle
geheimen te ontfutse
len, maar het wordt ze
niet makkelijk gemaakt
want inscripties, muur
schilderingen of andere
informatie ontbreekt.
Van deze fascinerende
ondergrondse steden
naar de niet minder in
trigerende rotswoningen
is niet zo'n grote stap.
Op diverse plekken, zo
als bij Uqhisar en Pasa-
bag, bezoeken wij deze
voorlopers van wat wij
nu appartementen zou
den noemen. Zowel in
rotswanden als in solitai
re megagrote rotsblok
ken zijn kamers uitge
hakt.
Met veel pijn en moeite, en enige
vrees, wurmen we ons in een nau
we schacht en hijsen ons letterlijk
naar zo'n bovengelegen vertrek.
Een kale ruimte, ooit een woonka
mer.
Meer sfeer proeven we bij Göreme,
waar de oude heer Kurlugun nog
steeds in zo'n rotswoning verblijft.
Dat haalde zelfs de New York
Times, waarvan een vergeeld knip
sel aan de muur getuigt. De conver
satie verloopt moeizaam, want wij
spreken geen Turks en veel Engelse
woorden is de holbewoner niet
meester. In tegenstelling tot veel
andere Turken spreekt hij geen
Nederlands.
In Göreme ligt ook een openlucht
museum, waar vroeger een belang
rijk kloostercentrum was geves
tigd. We klimmen er van de ene
naar de andere uitgehouwen kerk,
waar nog niet zo gek lang geleden
fraaie fresco's uit de elfde eeuw
zijn blootgelegd.
In de duivenvallei, iets voor Güver-
cinlik, komen wij ook tientallen
van deze 'duiventil-woningen' te
gen. Ooit verzamelde de lokale be
volking duivenpoep voor de mest.
Ruim zeshonderd van deze caves
liggen in dit weerbarstige land
schap verspreid, vierhonderd daar
van zijn inmiddels opgekocht door
buitenlanders die er een apparte
mentje, cafeetje, restaurantje of ho
telletje in hebben gevestigd.
Zoals Ahab in U^hisar, waar we de
Sema-dansers, beter bekend als de Derwisj.
Getooid in hun witte gewaden, en geelgrijze
fez, zwieren ze door de ruimte.
Istanbul
straffe Turkse koffie met een bana-
nenlikeur wegspoelen. Als lunch
eten wij Testi Kebabi, Lamb Kire-
mit en Turkse pizza in Ürgüp.
In de driehoek Avanos, Ürgüp, Ne-
vsehir lopen we tegen dat eigenaar
dige landschap aan waar Cappado
cië het alleenrecht op heeft. Wij al
thans hebben al deze wonderlijk
gevormde natuurlijke elementen
nergens anders ontmoet. Zo staan
er grote rotspilaren, die soms veel
weg hebben van fallussen. Niet
voor niets heet het hier 'liefdesval
lei'.
Eeuwenlang gegeseld door wind
en regen hebben deze kolommen
hun mannelijke vorm gekregen.
Weer andere worden feeënschoor-
stenen genoemd, vanwege het
merkwaardige hoedje van basalt
steen dat in wankel evenwicht bo
venop de iele punt van een tufste
nen rots balanceert.
Zo nu en dan dondert er één naar
beneden, zoals het landschap hier
voortdurend verandert. Nog een
handvol generaties en de natuur
heeft deze rotsformaties zodanig
op de proef gesteld, dat er weinig
Sulu|aray ^va
Nevse
Uqhisar J
Göre
Ka vak
(Jardak Bahqeli
A Kizilcin
Özii
Öziüce
Kaymakli
GEORGIE
GRIEKEN
LAND
Ankara
TURKIJE
Izmir
Antalya
Nevsehir
SYRIË
IRAK
CYPRUS
meer van over zal zijn.
Boven dit surrealistische landschap
maken we 's ochtends vroeg een
vaart met een heteluchtballon. We
klimmen naar zo'n 8.000 voet (2,5
kilometer) en weten ons omringd
door een vitrage van nevel en zon
nestralen met ver aan de einder
hoog besneeuwde toppen die als
wakers uit de wolkenflarden prie
men. Diep, diep beneden ons
glijdt het landschap voorbij met
oranjebruine heuvels, diep uitgesle
pen geelgrijze kloven en zilverkleu
rige rotsen.
In Avanos, het pottenbakkers- en
keramiekdorpje van de streek, lo
pen we tegen een bizarre verzame
ling aan: vrouwenhaar. Pottenbak
ker Galip Körükgü heeft, verspreid
over diverse vertrekken, ettelijke
duizenden plukjes haar aan muren
en plafonds hangen. Met naam
kaartje en datum. Het is maar wat
je leuk vindt, wij kwalificeren het
als luguber.
Onder de indruk geraken wij ook,
maar dan meer spiritueel, bij het
aanschouwen van de Sema-dan-
sers, beter bekend als de Derwisj.
Getooid in hun witte gewaden en
geelgrijze fez, zwieren ze door de
ruimte, voortdurend op een been
rondjes draaiend. Alleen het pu
bliek wordt duizelig.
Bedelmonniken noemen wij deze
volgelingen van de islamprofeet en
dichter Mevlana. Geheel volgens
de tradities van deze rituele Se-
ma-dans, worden vier fasen afge
werkt, waarbij de dansers uiteinde
lijk al rondzwaaiend in een trance
lijken te geraken. Om zich na af
loop al mediterend geheel aan God
te wijden.
M?
SM Los van de fascinerende land
schappen die Cappadocië biedt,
kun je er ettelijke avontuurlijke
en sportieve activiteiten ont
plooien: canyoning, paardrijden,
hiken, quadrijden, ballonvaren en
mountainbiken.
Diverse reisorganisatoren bieden
de regio aan. Zie daarvoor de
reisbureaus. Voor meer informa
tie: Turks Verkeersbureau,
www.welkominturkije.nl en
www.goturkey.com
