1 2 Vrijdag 29 februari 2008 PZC
Vandaag bestaat niet.
Al eeuwen wordt dit
gezegd van 29 februa
ri, schrikkeldag. Het is
daarom niet zo gek
dat rond deze dag bij
geloof en volksverha
len zijn ontstaan.
V X
Schrikkeldag: 29 februari
De dag die
niet bestaat
Trouwen of een be-
drijfbeginnen?
Niet doen. Een
plantje stekken?
Wacht er nog een
dag mee. Op de 29e
kan het alleen maar
tot mislukking leiden. En nog al
tijd zijn er oudere dames die vin
den dat je op deze dag, die maar
ééns in de vier jaar komt, zelfs
geen nieuw breiwerkje moet begin
nen.
Bij het Nederlands Centrum voor
Volkscultuur gaat in de aanloop
naar een 29e februari altijd met
grote regelmaat de telefoon. Of ze
daar willen uitleggen hoe dat zit
met zo'n rare dag. „Veel mensen
snappen het niet. Waar komt die
extra dag dan ineens vandaan?",
hoort Ineke Strouken van het cen
trum. „Nog altijd krijg ik soms van
studenten die cultureel onderzoek
doen de vraag waarom dat gebeur
de." Daarmee geeft Strouken aan
„hoe weinig er bekend is van onze
tijdsrekening en hoe die werkt."
Vroeger was het erger. In de 19e en
begin 20e eeuw konden mensen
zich niet voorstellen dat de schrik
keldag echt was. Strouken: „Voor
het gevoel kon dat niet. Het was
vervreemdend. Als de oogst in het
schrikkeljaar mislukte, wist ieder
een waar het aan had gelegen."
Een huwelijk sluiten op schrikkel
dag was de goden verzoeken. Aan
iets nieuws beginnen was zeer on
verstandig, want het begin ervan
lag in het niets. Leuker pakte 29 fe
bruari uit voor dames die vonden
dat een verloving te lang op zich
liet wachten. Zij mochten op deze
éne dag de man van hun dromen
wel vragen om met hen te trou
wen. Tijdens interviews voor haar
werk is Strouken in de loop der ja
ren drie echtparen tegengekomen
die in de jaren twintig op die ma
nier in het huwelijksbootje terecht
kwamen. Ze woonden in de Al-
blasserwaard en in de streek van
door John Jas, Joost Sijtsma
en Cornelleke Blok
de Kromme Rijn. „Als je als man
werd gevraagd, kon je er alleen
van afkomen door het af te ko
pen. De hoogte van het bedrag
hing een beetje af van hoe serieus
het verzoek van de vrouw was.
Het waren nooit enorme bedra
gen, het ging soms meer om iets
duidelijk te maken. Afkopen
mocht soms overigens ook met
een cadeautje."
Dat er een dag is waarop vrouwen
de mannen ten huwelijk mogen
vragen is een traditie waarvan de
oorsprong onduidelijk is, maar er
wordt al melding van gemaakt in
het Ierland van de zesde eeuw na
Christus. Die traditie valt niet al
tijd samen met schrikkeldag, Ame
rika kent bijvoorbeeld de Sadie
Hawkins Day. In de Amerikaanse
strip Li'l Abner leeft Sadie Hawk
ins in het denkbeeldige stadje Dog-
patch. Ze kan geen man krijgen
omdat ze zo lelijk is. Haar vader is
burgemeester van het stadje en be
paalt dat op 15 november alle onge
trouwde mannen min of meer vo
gelvrij worden verklaard. Zij moe
ten rennen met ongetrouwde vrou
wen achter zich aan en de vrouw
die er in slaagt een man tegen de
grond te werken heeft haar toe
komstige man in handen. De man
nen mogen niet weigeren en uit
vrees voor achtervolgingen door le
lijke vrouwen als Sadie Hawkins,
duiken de mannen onder.
Van kinderen die op 29 februari
worden geboren is lange tijd ge
zegd dat ze helderziend zijn. Ie
mand op schrikkeldag een goede
dag wensen betekende dat je
moest trakteren. Mensen die munt
jes spaarden hechtten vroeger net
iets meer waarde aan munten uit
schrikkeljaren. Die brachten geluk.
Dergelijke munten mochten be
slist niet gebruikt worden om iets
te kopen. Weggeven mocht wel,
dat bracht de ontvanger ook weer
geluk.
Het woord schrikkeljaar komt van
het Middelnederlandse 'scricken'.
Dat betekende oorspronkelijk 'met
grote passen lopen' of'springen'.
In het zuiden van Nederland wer
den schaatsen daarom 'schrik-
schoenen' genoemd. In het Engels
is schrikkeljaar leap year en schrik
keldag leap day. En leap doet weer
denken aan het springen van kik
kers. Een Amerikaan of Brit die op
29 februari jarig is, loopt dan ook
een groot risico een knuffel- of
speelgoedkikker te krijgen. En in
Amerika en Engeland zijn zo'n
247.000 mensen op schrikkeldag ja
rig. Statistici hebben namelijk uit
gerekend dat er per 1461 mensen
één schrikkeldagbaby is. In Neder
land zijn er ongeveer 11.000 men
sen op een schrikkeldag geboren
en wereldwijd zijn dat er vier mil
joen. Amerikaans onderzoek wijst
uit dat er op 29 februari minder
mensen worden geboren dan sta
tistisch aannemelijk is. De verkla
ring is dat er ouders zijn die probe
ren te plannen dat de geboorte
van hun kind niet op 29 februari
valt. Ook komt het voor dat als
een kind net op schrikkeldag
wordt geboren er wordt gesjoe
meld met het tijdstip - en dus met
de geboortedag - omdat het zielig
wordt gevonden dat de verjaardag
op schrikkeldag valt.
1956
Islamitische
republiek
Pakistan wordt
onafhankelijk.
«ai
1950
1900
1905
1910
1915
1920
1925
Een zonnejaar (de tijd die de aarde nodig
heeft om rond de zon te draaien) duurt
365 dagen en bijna 6 uur*.
Een kalenderjaar telt 365 dagen.
Door elke vier jaar een extra dag in te
voeren (29 februari), wordt deze
verloren tijd gecompenseerd.
Zon
Aarde
Zonnejaar
1920
In Hongarije
wordt het
Koningshuis in
ere hersteld.
1908
Nederlandse wetenschap
per Heike Kamerlingh
Onnes slaagt er voor het
eerst in vloeibaar helium
te produceren.
1916
Ingenieur Arthur
Hale (VS) meldt
eerste patent voor
klaverblad bij
octrooibureau.
-■r-
1924
Nederlands dichter
Willem Levinus
Penning (83)
overleden.
1932
Voetbalclub
V.V. De
Westhoek
(Scherpenzeel)
opgericht.
1940
TV-presentatrice
Sonja Barend
geboren.
1952
Eerste voetgan
gerslichten ter
wereld geplaatst
in New York.
1930
1940
1945
5 uren, 48 minuten en 45,1814 seconden.
