Scientology
1 0 I Woensdae 27 februari 2008 PZC
Sekte
of gekte?
Het protest tegen Scientology is opnieuw opgelaaid. Een beweging die zich Anonymous
noemt, beschuldigt de kerk van censuur nadat een filmpje van YouTube werd verwijderd
met Tom Cruise die de leer op een al te bezeten wijze aanprijst. Coca Cola stopte deze
week met sponsering van een project voor blindenonderwijs in Pakistan dat in handen
blijkt te zijn van de omstreden religie. Is Scientology een kerk of een geldfabriek?
door Monique Prins
illustratie Chantal van Wessel
Of ik gelukkig
wil worden?
Een jonge
man spreekt
op straat pas
santen aan.
Hij zegt 'hulp
middelen' te hebben voor vrede
en geluk, niet alleen voor mij
maar voor de hele wereld. Geen
slecht vooruitzicht. Binnen in een
zaaltje liggen vragenlijsten klaar.
De vragen variëren van 'Komt het
leven u vaag en onwerkelijk voor?'
tot 'Bent u een potloodbijter?' De
antwoorden leveren een 'testpro-
fiel' op, in de vorm van een gra
fiek.
Het ziet er niet goed uit. Ik ben
niet in balans. Ik zit vast in trau
ma's van dit of een vorig leven.
Maar er zijn cursussen. Voor iets
meer dan tweehonderd gulden is
er een uitweg. Gulden ja, want dit
(afgeslagen) voorstel voor per
soonstraining - dat anno 2008 nog
steeds op deze manier verloopt -
is van zo'n vijftien jaar geleden,
toen er nog niet zoveel bekend
was over Scientology.
Dat is nu wel anders. De leer is
vooral populair in de VS waar het
beroemde volgelingen heeft zoals
Tom Cruise en John Travolta. In
Nederland bestaat de kerk naar ei
gen zeggen uit 'een harde kern
van een paar honderd mensen'. In
Duitsland ligt Scientology zwaar
onder vuur en wordt ze in de ga
ten gehouden door de Duitse vei
ligheidsdienst. De Belgische justi
tie bereidt een aanklacht voor
waarin de kerk wordt gezien als
een 'criminele organisatie die zich
bezighoudt met afpersing en op
lichting'.
De groep Anonymous opende we
reldwijd de aanval op Scientology
vanwege censuur en oplichting.
Anonymous zegt te strijden voor
totale vrijheid van informatie op
internet.
Het is een gestreden strijd, zegt
Scientology-woordvoerster Julia
Rijnvis. „Totale vrijheid van inter
net bestaat niet. Wij beschermen
ons auteursrecht. We worden er
van beschuldigd documenten ach
ter te houden, maar dat is niet zo.
De 'hogere materialen' zijn alleen
toegankelijk voor ingewijden. Je
geeft iemand die scheikunde wil
gaan studeren toch ook in het eer
ste jaar niet meteen toegang tot
chemische stoffen en proefjes?"
Schrijvers Karin Spaink en Marcel
Möring en de Belgische politicus
Luc Willems plaatsen vraagtekens
bij deze afscherming van de ge
loofsartikelen. Immers, religieuze
instellingen zijn doorgaans blij
met een zo groot mogelijke ver
spreiding van hun gedachtengoed.
Critici zeggen dat Scientology niet
meer is dan een geldfabriek. Cur
sussen kosten immers al snel dui
zenden euro's. „Wie rijk wil wor
den, moet een religie beginnen",
zou oprichter L. Ron Hubbard
ooit hebben gezegd. Scientologen
ontkennen dit.
„Het is gewoon een religie", zegt
woordvoerster Julia Rijnvis. „Niet
op christelijke leest, maar we heb
ben wel een godsbesef Cursussen
zijn onze erediensten. Duizend eu
ro is niet veel geld als je bekijkt
wat je ervoor terugkrijgt. En als je
weet hoeveel goeds we ermee
doen om de samenleving te verbe
teren. En bovendien, waar be
moeien ze zich mee? Ik heb nog
nooit een Scientoloog horen kla
gen over te hoge prijzen."
Leden klagen er dan mis
schien niet over, ex-le-
den doen dat des te
meer. Zoals enkele tien
tallen oud-Scientologen
die aanklopten bij de praktijk van
Sjoukje Drenth-Bruintjes. Zij is als
zogeheten exit-counselor gespecia
liseerd in hulpverlening aan slacht
offers van dwingende beïnvloe
dingstechnieken. „Sommigen van
hen zeggen schulden te hebben,
soms tienduizenden euro's. De
kosten voor de cursussen zijn
hoog en mijn cliënten melden last
te hebben van sociale druk om er
aan mee te doen. Sommigen zit
ten financieel aan de grond, zo ver
tellen ze."
Vertrekken is vaak een moeilijke
stap. „Sommigen voelden zich be
dreigd. De een kreeg anonieme te
lefoontjes, de ander voelde zich op
gejaagd op de snelweg. Heel eng al
lemaal."
In het begin voelt de beweging als
een warm bad, zegt de exit-coun
selor. „Leden krijgen liefde en er
kenning binnen de groep. Vervol
gens worden de leden geïsoleerd
van hun sociale omgeving. Ze ko
men alleen nog in aanraking met
mensen die hun opvatting delen.
Kritiek durven ze niet te uiten om
dat ze bang zijn dat warme bad te
verliezen."
Kritische geluiden worden hard
Oprichter Scientology
aangepakt, zo heeft de exit-counse-
ler aan den lijve ondervonden.
„Twee mensen van Scientology
kwamen naar mijn praktijk. Vier
uur lang zijn ze gebleven. Met na
me de vraag naar de namen van
mijn cliënten heb ik als bizar en in
timiderend ervaren. Critici van
Scientology ondervinden volgens
mij allemaal op een dag iets van
de methodes van Scientology
waarmee getracht wordt de kriti
sche buitenstaander de mond te
snoeren."
Scientology weet wel waar alle kri
tiek vandaan komt. „Alle aanval
len zijn terug te voeren tot de psy
chiatrie, die wij sterk bekritiseren.
Wij vechten tegen een biljardenin-
dustrie die ons dat niet in dank af
neemt. In Duitsland en België is
de weerstand zo groot omdat daar
sterke psychiatrische lobby's zit
ten", zegt Willem Teunisse van
het Nederlands Comité voor de
Rechten van de Mens (NCRM)
dat is opgericht door Scientology.
Het NRCM organiseert op dit mo
ment in Amsterdam een expositie
onder de titel 'Psychiatrie, een in
dustrie des doods'. Het comité
stelt dat de holocaust en de Ku
Klux Klan uit de koker van de psy
chiatrie komen. Ook de dood van
beroemdheden als zangeres Billie
Holliday, schrijver Hemingway en
zanger Kurt Cobain zou het gevolg
zijn van geldbeluste psychiaters.
„Dat is grappig. De kerk verwijt de
psychiatrie precies wat critici de
kerk verwijten. Namelijk dat alles
om geld draait", zegt hoofdredac
teur Rob Nanninga van Skepsis
dat een kritische blik werpt op
pseudo-wetenschap. „Het lijkt op
broodnijd: psychiatrie en Sciento
logy vissen in dezelfde vijver." Zo
heeft Scientology speciale af-
kick-klinieken voor verslaafden
(Narconon) en rehabilitatiecentra
voor gedetineerden (Criminon).
Scientology heeft volgens-Nannin
ga kenmerken van een sekte, zoals
het vijandsbeeld tegen mensen
met andere denkbeelden. Hij
noemt Scientology een goed voor
beeld van pseudo-wetenschap. „Ik
heb op een van hun testen ooit al
le sociaal wenselijke antwoorden
gegeven. Ik was echt een fantas
tisch mens, volledig in balans, heel
assertief. Maar wat bleek? Zelfs die
briljante versie van mij moest een
communicatie-training gaan vol
gen. Dat stond kennelijk van tevo
ren al vast."
Redding volgens Scientology
Scientology is gebaseerd op de principes van de
Amerikaan L. Ron Hubbard (1911-1986). Hij zette
een seculiere zelfverbeteringstechniek op, die hij
later omzette in een 'toegepaste godsdienstige
filosofie'. Centraal hierin staat dat een persoon een
onsterfelijk spiritueel wezen (thetan) is. Die thetan
zit al vanaf de oertijd gevangen in traumatische
ervaringen (engrammen) die teruggaan tot ver voor
het huidige leven. De thetan kan 'c/ear'worden,
ofwel weer toegang krijgen tot zijn unieke spirituele
capaciteiten, door auditing - dat het midden houdt
tussen biechten en psychoanalyse - en door een
reeks van cursussen, 'de brug naar totale vrijheid',
waarin de gelovige wordt ingewijd in de geheimen
des levens. De scientoloog ontwikkelt zich tot OT,
Operating Thetan, en wordt verlicht, clear.
Acht Dynamieken -«#
De acht drijfveren (of impulsen) van Scientology. Deze moeten met elkaar
in balans zijn om optimaal te kunnen functioneren.
ÉDe eerste dynamiek is HET ZELF
Dit is de inspanning om voort te bestaan als
individu. Het omvat iemands eigen lichaam
en iemands eigen verstand.
De vijfde dyi
De inspannin;
vorm van leve
De tweede dynamiek is CREATIVITEIT
j en omvat het gezin en het grootbrengen van
kinderen.
De derde dynamiek is HET CROEPSVOORTBESTAAN
De drang om als groep (een gemeenschap, een bedrijf,
een vriendengroep) voort te bestaan.
De vierde dynamiek is DE SOORT
De drang om voort te bestaan als mensheid.
De zesde dyi
I Materie, ener
bestaan als fy
De zevende c
De drang om
De achtste d<
ONEINDIGHI
Volgens Ron 1
ontdekken, w
