Televisie in de rechtszaal
Meer dan alleen mensen in toga
1 O Dinsdag 26 februari 2008 PZC
Televisie vanuit de rechtszaal. In
de Verenigde Staten een alledaags
verschijnsel. In Nederland nog
mondjesmaat. Maar daar komt
verandering in. Cameraploegen
zijn voortaan in principe welkom
bij elke rechtszaak. Met tal van
restricties, dat wel.
'Laat aan de media zelf over wa
Lex Runderkamp:
'Ik zal toch vooral samenvattingen
moeten blijven maken'
Voor het oog van
door Tanja Kits
foto's filmstrip Robin Utrecht/ANP
Met drie camera's op zich gericht pro
beert een verdachte de rechter uit te
leggen waarom hij zijn vrouw heeft
vermoord. Hij had aanvankelijk geen
bezwaar tegen de aanwezigheid van te
levisie, maar nu hij zijn relatieproblemen uit de doe
ken moet doen, hoeft niet heel Nederland de details
te weten van zijn relatieproblemen, vindt hij. „Dat is
een moment dat de rechter de televisieploegen kan
verzoeken de camera's uit te doen", legt rechter Erik
Koster de nieuwe persrichtlijn uit.
Per 1 maart krijgt de televisie meer mogelijkheden in
de Nederlandse rechtszaal. De roep vanuit de media
was er al veel langer, maar de rechterlijke macht hield
de camera's lange tijd buiten de deur. „Dat kunnen
we niet langer volhouden", erkent persrechter Dirk
Vergunst, die de onder anderen nieuwe richtlijn
schreef „Iedereen die dat wil, kan met zijn mobieltje
opnames maken tijdens een rechtszaak en het op in
ternet zetten. Ongecontroleerd. Dan kunnen wij de
professionele cameraploegen niet langer buiten hou
den."
Niet alleen het binnenkomen van de rechters, ook
wel het pinguin-shot genoemd, mag worden gefilmd.
Voortaan mogen ook advocaten, rechters en officieren
van justitie in actie worden gefilmd.
Om misverstanden te voorkomen noemen de pers
rechters Koster en Vergunst meteen maar even de res
tricties. Verdachten blijven in principe buiten beeld,
tenzij ze er zelf geen bezwaar tegen hebben. Voor
slachtoffers geldt hetzelfde. Namen die tijdens de
rechtszaak worden genoemd, moeten worden wegge-
piept. Rechtstreekse uitzendingen zijn niet toege
staan. De regie blijft in handen van de rechter. Hij of
zij kan altijd, mits goed gemotiveerd, het filmen ver
bieden.
Niet elke traan, iedere leugen of woedeaanval zal
schermbreed op televisie zijn te aanschouwen. „Het
blijft in de eerste plaats natuurlijk een rechtszaak.
Geen dramafilm. Een rechter wil te weten komen wat
er is gebeurd en hoe het is gekomen. Als camera's die
waarheidsvinding in de weg staan moeten ze uit", al
dus Vergunst.
De toelating van camera's in de rechtszaal heeft voor
al te maken met het uitgangspunt dat onze recht
spraak openbaar is. Dat was altijd al het geval, maar
de rechterlijke macht was met camera's altijd zeer te
rughoudend. Sinds begin vorig jaar maakt het Open
baar Ministerie geen bezwaar meer tegen opnames
Ernest Louwes,
overtuigd van
zijn onschuld in
de Deventer
moordzaak, had
geen problemen
met het filmen
van het vonnis.
Toen hij toch
schuldig werd
verklaard, ging
hij door het lint.
Voor het oog
van de camera.
Lex Runderkamp, verslaggever bij het NOS-jour-
naal, volgt veel rechtszaken. Hij zal meer vanuit
de rechtszaal kunnen laten zien met de nieuwe
richtlijn. Shots van advocaten, rechters, officieren van
justitie en (alleen met uitdrukkelijke toestemming)
beelden van verdachten en slachtoffers. „Maar ik zal
toch vooral samenvattingen moeten blijven maken.
Grote delen van rechtszaken zijn zo saai en langdra
dig, of zijn zo ingewikkeld, dat is niet geschikt voor
televisie. Het is geen voetbalwedstrijd die je van a tot
z kunt uitzenden. Als de zaak Holleeder volledig op
televisie te zien was geweest, weet ik zeker dat de
meeste kijkers waren afgehaakt. Dat geldt voor de
meeste zaken."
„Rechtszaken lenen zich bij uitstek voor korte samen
vattingen. Als we daar meer beelden bij kunnen laten
zien is het mooi, maar of we als NOS-journaaal nu
meer rechtszaken zullen laten zien, betwijfel ik. Je
kunt misschien iets meer van de problematiek in de
rechtbank laten zien. Meer dan alleen wat mensen in
toga. In de meeste rechtbanken mogen we tot nu toe
alleen de opkomst van de rechters laten zien, het zo
genaamde pinguin-shot. Maar dramatische beelden zo
als bij de Deventer moordzaak, toen Louwes uitge
breid gefilmd werd bij het vonnis en hij door het lint
ging, dat zal toch uitzonderlijk blijven."
Omdat de rechtbanken niet meer dan twee came
raploegen zullen toestaan (een regionale en landelijke
ploeg), zal de NOS de beelden soms moeten delen
met RTL en SBS. „Geen probleem", aldus Runder
kamp. „Dat doen we nu ook al. Zolang het maar
beeld van goede kwaliteit is."
foto KIPPA
