Afscheid Fidel Castro
4
1
4
T
F"
r1
m
_L
1 0 Woensdag 20 februari 2008 PZC
Fidel Castro (81stapt na 49 jaar op als de
onbetwiste leider van Cuba. Het debat over een
eiland zonder El Comandante kan beginnen, al zal
de langstzittende regeringsleider ter wereld achter
de schermen nog genoeg invloed behouden.
door Carel Coseling foto Hollandse Hoogte
Het Cubaanse parle
ment kiest dit
weekeinde een
nieuwe staatsraad,
het feitelijke be
stuur van het ei
land, inclusief de voorzitter: de pre
sident. Voor het eerst sinds 1959
kan Fidel Castro niet gekozen wor
den. Hij meldde gisteren in een
door de staatspers verspreide brief
dat hij geen nieuwe ambtstermijn
zal accepteren.
Het afscheid van de met zijn ge
zondheid kwakkelende commu
nist werd door de Amerikaanse
president Bush direct met gejuich
begroet. „Dit zou het begin van de
overgang naar democratie moeten
betekenen. Dit moet leiden tot
vrije en eerlijke verkiezingen."
Het afscheid van Castro zal weini
gen verrassen. Hij gaf tot twee keer
toe, op 17 en 27 december vorig
jaar, openlijk te kennen een stap te
rug te willen doen.
„Ik hang niet aan macht", zei hij
toen en erkende dat hij dat in zijn
jongere jaren wel deed, mede door
een gebrek aan realiteitszin. „In die
tijd ontwikkelde ik mij tot uto
pisch socialist, gelovend dat ik wist
wat gedaan moest worden. Het le
ven heeft mij tot inkeer gebracht."
Fidel leidde in 1959 de communisti
sche revolutie op Cuba en was
sindsdien de onbetwiste leider. In
een brief aan het parlement van 27
december roemde hij nog de een
heid van volk, partij en staat. Hij
noemde die 'essentieel' om Cuba
vooruit te helpen. Tegelijkertijd he
kelde Castro de bureaucratie en
het egoïsme van sommigen die ten
koste van alles proberen te overle
ven. Castro waarschuwde voor een
contrarevolutie die hij als 'een
ramp' omschreef En hij sprak zijn
onvoorwaardelijke steun uit voor
broer Raül.
Het was diezelfde Raül (76) die in
augustus 2006 'tijdelijk' de macht
overnam van Fidel nadat deze een
zware maagdarmoperatie moest
ondergaan die hem op het randje
van de dood bracht. Sindsdien was
Fidel nog sporadisch te zien mid
dels tv-beelden uit het ziekenhuis
en te lezen via ingezonden stuk
ken in het partijblad Granma.
In zijn brief van 27 december gaf Fi
del feitelijk al de marsroute voor
Cuba aan na zijn vertrek. Raül is
de door hem aangewezen opvol
ger, al heeft die zich nooit over zijn
ambities uitgelaten. Raül dient vol
gens zijn broer ook van iedereen
steun te krijgen. En de machtsover
dracht moet niet worden mis
bruikt om te proberen het commu
nistische regime omver te werpen,
hoe slecht dat ook mag functione
ren.
Fidels kritiek op de gang van zaken
op Cuba was nieuw. Feitelijk sloot
President Bush:
'Dit afscheid moet
leiden tot vrije en
eerlijke verkiezingen'
hij aan bij de lijn-Raül. Die heeft
in anderhalfjaar al uitgehaald naar
de bureaucraten die er onder meer
niet in slaagden de boeren op tijd
te betalen. Raül pleitte ook voor
een open debat over de economi
sche en sociale problemen, repte
over meer democratie en stelde
een dialoog voor met de VS. Dat
land hanteert al sinds begin jaren
'60 een embargo. Hoe problema
tisch de situatie in Cuba is, bleek
uit een rapport van minister Jose
Rodriguez (Economische Zaken)
gericht aan het parlement. Er werd
weliswaar een groei van 7,5 pro
cent bereikt maar verder waren er
13 augustus 1926
Fidel Alejandro Castro
Ruz wordt geboren in
Biran.
1945-1950
Hij volgt een
rechtenstudie
aan de universi
teit van Havana.
1950-1952
Fidel Castro werkt
opeen klein advo
catenkantoor.
26 juli 1953
Castro onderneemt een
gewapende aanval op de
Moncada-kazerne in de provin
cie Oriente. Fidel Castro wordt
gevangen genomen. Hij krijgt
vijftien jaar cel en spreekt de
historische woorden 'La historia
me absolvera' (de geschiedenis
zal me vrijspreken).
1952
Staatsgreep in Cuba
door Fulgencio Batista.
Mei 1955
Na een generaal pardon komt
Castro vrij. Hij gaat in ballingschap
in Mexico en de Verenigde Staten. -
2 december 1956
De Revolutionaire Beweging valt
onder leiding van Castro vanuit
Mexico Cuba binnen. De overleven
den van deze mislukte revolutiepo
ging trekken zich terug in de bergen.
Ze beginnen een guerrilla-oorlog
tegen het Batista-bewind.
1 januari 1959
Batista vlucht uit Cuba.
Castro wordt premier.
1920
1930
1940
1960
Amerika stelt een 1 ste
handelsembargo in.
3 januari 1961
De VS verbreken
de diplomatieke
betrekkingen
met Cuba.
17 april 1961
Inval Cubaanse
ballingen (met
Amerikaanse steun)
in de Varkensbaai.
De aanval mislukt.
1950
Oktober 1962
Cubacrisis. Dew*.
balanceert op der
van de afgrond als*
Russen kernraketti
op Cuba installerei
8 oktober 1967
Che Guevara, de
strijdmakker van
Castro, wordt
gedood in Bolivia.
12 juli 1972
Cuba wordt lit
Comecon, de
mische organi
communistisc
dingswaren en olie, waren er pro
blemen bij de import en was er ge
brek aan valuta.
Voor 2008 kondigde Rodriguez
een algemene kostenreductie aan,
energiebesparing, verhoging van
de landbouwproductie om de im
port terug te dringen, betere plan
ning en gerichte investeringspro
gramma's voor de landbouw, in
dustrie en woningbouw.
Het nieuwe beleid heeft de instem
ming van Raül. Het is duidelijk ge
richt op de noden van Cubanen en
kan helpen om ontevredenen er
van te weerhouden het vertrek van
Fidel aan te grijpen voor een con
trarevolutie.
Toch is het 'een pure gok' of het te
rugtreden betekent dat Cuba zijn
'stalinistische dictatuur' verliest.
Dat zegt oud-Kamerlid Erik Jur-
gens die vorig jaar op Cuba was
namens de Raad van Europa. De
autoriteiten dreigden Jurgens toen
het land uit te zetten als hij contac
ten bleef houden met de oppositie.
Die heeft volgens Jurgens al een
grondwet klaarliggen voor het ge
val er echt een einde komt aan de
dictatuur.
Of Fidel en Raül straks echte veran
deringen toelaten, is zeer de vraag,
aldus de oud-hoogleraar recht van
het parlementair stelsel. „Fidel zal
achter de schermen de touwtjes in
handen willen houden."
De VS nemen, ondanks de blijd
schap, voorlopig een afwachtende
houding aan. Indien op Cuba de
bakens langzaam worden verzet
zal dat de VS alleen maar goed uit
komen. Zeker als dat meer wel
vaart betekent en ook minder
macht voor de communistische
partij. Met China valt inmiddels
ook prima zaken te doen en dat is
toevallig het grote voorbeeld van
Raül Castro.
