Schopenhauer eens met vertaalslag Eenzaamheid waar je toch om kunt lachen Haagse band Di-rect speelt op Scheldepop Muziek uit jaar 1000 in Zeeuwse Concertzaal Vermaard jazzkwintet speelt in Porgy en Bess Positief gesteggel tussen boekvertaalster en theatermaker. Toneelgroep Terneuzen speelt voorstelling van Sam Shepard in Porgy. PZC Zaterdag 16 februari 2008 41 TERNEUZEN - De populaire Haagse band Di-rect komt naar Schelde pop, het grootscheepse festival dat op 12 en 13 juli wordt gehouden op de Axelse Vlakte. Di-rect staat voor de zondag geprogrammeerd op het hoofdpodium, samen met Krezip, DJ Mason en Wipneus Pim. Scheldepop aasde al enige tijd op Di-rect maar het lukte steeds niet om de boeking rond te krijgen. Het festival, dat zich af speelt op vijf podia, heeft zijn pro gramma nu zo goed als rond. De organisatie is alleen nog op zoek naar dj-talent uit Zeeland. WQj Meer informatie is te vinden op L-* www.scheldepop.nl MIDDELBURG - Dialogos, een van de belangrijkste oude muziek-en- sembles uit Frankrijk, verzorgt van daag een optreden bij Muziekpo- dium Zeeland. De zangeressen Ma rie Barenton, Clara Coutouly en Aurore Tillac brengen onder lei ding van Katarina Livljanic mu ziek uit de periode rond het jaar ïooo. Het gaat om repertoire van abt Abbo, vocale polyfonie die Dia logos opnieuw tot klinken brengt, aangevuld met improvisaties in de zelfde stijl. Het concert in de Zeeuwse Con certzaal in Middelburg begint om 20.00 uur. TERNEUZEN - In Porgy en Bess in Terneuzen treedt morgen het John Marshall Ferdinand Povel Euro pean Quintet op. Dat staat bekend als een van de beste kwintetten uit de Europese jazzscene en wordt gevormd door John Mar shall op trompet en bugel, Ferdi nand Povel op tenorsaxofoon, Rob van Bavel op piano, Frans van Geest op bas en Hans Dekker op drums. De Amerikaan Marshall woont in Duitsland en doet naast het kwintet veel bigband-werk. Po vel geldt internationaal als een saxofoontopper. Het concert begint om 16.00 uur. door Ali Pankow MIDDELBURG - „De toneeltekst heeft mijn volledige instemming", zegt Margreeth Schopenhauer uit Middelburg. Zij is een van de vijf li teraire vertalers Hongaars die ons land telt. Zij leverde een belangrijk aandeel aan het vertaalwoorden boek Nederlands-Hongaars in 2003. Als vertaalster van de roman De gravin van Parma van Sandor Marai is zij ook betrokken geweest bij de toneelbewerking. Dit stuk, met in de hoofdrollen Pierre Bokma en Carice van Hou ten, gaat zaterdag 1 maart in Den Haag in première en is gisteren be gonnen aan de try-outs. Zaterdag 5 april is De gravin van Parma te zien in de Stadsschouwburg Mid delburg. Het stuk is bewerkt en geregis seerd door Ursul de Geer. Schopen hauer ziet terug op stevig, maar po sitief gesteggel met deze theaterma ker over de vertaalslag van proza naar toneeltekst. Zij heeft in de loop van het proces vier versies van het script voorbij zien komen. „In de laatste heeft Ursul vrijwel volledig mijn vertaling aangehou den." De theatermaker had al con tact met haar opgenomen toen zij nog met de vertaling van het boek bezig was. Vaak wilde De Geer we ten hoe Schopenhauer een be paald fragment zou vertalen. Een boek is wat anders dan dialo gen. „Gedachtengangen, bijvoor beeld, kun je niet spelen. Ursul ge bruikt in de voorstelling video schermen om een bepaalde sfeer over te brengen." De gravin van Parma gaat over Marais visie op Giacomo Casano va. In oktober 1756 ontsnapt hij uit de gevangenis in Venetië. Volko men berooid en gewond komt hij aan in Bolzano. Daar treft hij ge heel onverwacht zijn grote liefde Francesca en haar man, de graaf van Parma. Ooit heeft Casanova met hem geduelleerd om Frances ca. De graaf won en is met haar ge trouwd. Maar Francesca houdt nog steeds van Casanova. De man nen sluiten in Bolzano een heren akkoord. Dan volgt de confronta tie tussen Francesca en Giacomo. Als voorbeeld van een stevig dis puut met De Geer noemt Schopen hauer de brief van de gravin. Die bestaat uit vier woorden: Zien Moet Ik Jou. „Geen normale Neder landse constructie", erkent de ver- 'lk kan de keuze van Ursul de Geer voor deze drie stukken goed begrijpen' taaister. Toch bepleitte ze die te handhaven vanwege de lofliederen die de graaf vervolgens wijdt aan elk woord daaruit. Als vertaalster was zij ook gebonden aan die volg orde. De Geer koos voor Ik Moet Jou Zien, omdat dit op toneel na tuurlijker overkomt en niet gebon den was aan de roman. De passage waarin Marai op fenomenale wij ze een kus beschrijft, is geschrapt. „Een kus kun je op het toneel be ter laten zien." De gravin van Parma is het laatste van de drie boeken van Marai die Ursul de Geer voor toneel heeft be werkt. Gloed en Kentering van een huwelijk gingen er aan vooraf „Ik kan zijn keuze goed begrijpen. De verhalen spelen alledrie in een ver fijnde burgerlijke cultuur die verlo ren is gegaan. Ursul kent die we reld nog uit de tijd van zijn groot vader, Jonkheer mr. J. D. de Geer, minister-president (1939/40) Het theaterpubliek herkent inmiddels ongetwijfeld ook de vergelijkbare thema's. Passie, spel en verraad spelen in deze trilogie de hoofdrol. „Maar er zijn meer lagen", bena drukt Schopenhauer. Zo trekt zij de paralel tussen Sandor Marai en Giacomo Casanova. Beiden leven met wrok omdat ze door anderen zijn afgesneden van hun wortels. Marai werd op 11 april 1900 gebo ren in het Hongaarse stadje Kassa. Hij was achttien toen zijn geboor testad werd ingelijfd bij Tsjecho- Slowakije (bepaald bij de Vrede van Versailles) en hij daardoor moest vertrekken. Casanova op zijn beurt kan na zijn ontvluch ting uit 'De loden kamers' in Vene tië ook nooit meer terug. „Vooral die overeenkomst telt. Niet zozeer de legendarische avon turier zelf. Marai benadrukt in het voorwoord ook dat hij alleen de datum van Casanova's ontsnap ping uit de gevangenis als histo risch feit opvoert. Hij gebruikt ook uitsluitend de voornaam Giaco mo", zegt Schopenhauer. Zij heeft meer voorbeelden van ingenieuze parallellen die Marai in zijn werk verweeft. Volgens haar een kolfje naar de hand van veel literatuur liefhebbers. Dat het werk van Marai sinds 1998 een ware hype be leeft, schrijft zij toe aan een won derlijke samenloop van omstandig heden. Gloed werd in 1998 in het Italiaans vertaald en door critici daar geprezen. In 1999 werd Hon garije centraal gesteld tijdens de Frankfurter Buchmesse. En een lo vende bespreking van de invloed rijke Duitse criticus Marcel Reich- Ranicki deed de rest. De gravin van Parma, za. 5 april, Middelburg, Stadsschouwburg, 20.00 uur. Toneelgroep Terneuzen, met links Frits Jansen. foto Wim Kooyman door Marjon Sarneel TERNEUZEN - Toneelgroep Terneu zen speelt van woensdag tot en met zondag het stuk Sam Shepard in Porgy en Bess. Het vaste pu bliek weet wat dat betekent: be klemmend, rauw, realistisch to neel, bovenop de spelers zitten en de scènes ingetrokken worden. „Maar", verzekert acteur Frits Jan sen (59), „er kan zeker ook gela chen worden." Jansen is terug van weggeweest bij Toneelgroep Terneuzen. Een jaar of twaalf heeft hij andere dingen gedaan en nu werd hij gevraagd. „Ze hadden een chagrijnige ouwe vent nodig en ze dachten aan mij!" Hij lacht hard. Aanvankelijk zou de rol van Baylor, een oude boer, door een andere speler ingevuld worden, maar die trok zich terug. Jansen werd gevraagd of hij de groep uit de brand wilde helpen. Met een klein rolletje. Bij dat rolle tje bleek toch nogal wat tekst te horen en Jansen vreesde dat het uit het hoofd leren hem inmiddels minder goed zou afgaan. Dat bleek heel erg mee te vallen en hij kreeg plezier in het stuk en in de interac tie met de andere spelers. In Vuur in de sneeuw draait het om familieverhoudingen; het zichtba re thema is mishandeling. Ouders 'Ze hadden een chagrijnige ouwe vent nodig en ze dachten aan mij' nemen het op voor hun dochter, die door de zoon van het andere koppel halfdood geslagen wordt. „Maar eigenlijk gaat het om een zaamheid", vertelt Jansen. „Ieder een leeft langs elkaar heen. Ik speel een ouwe chagrijnige boer, maar op de een of andere manier heb ik altijd de lach aan mijn kont. Dat merk ik al aan mijn tegenspe lers en natuurlijk buit ik dat uit." Jansen vindt het lastig dat er nooit in decor gerepeteerd kan worden. Drie weken vóór de première staat een doorloop gepland. Dan wordt op een zaterdag het hele stuk ach ter elkaar gespeeld. „Gelukkig maar", verzucht Jansen, „want je moet toch weten hoe al die losse scènes aan elkaar passen en wan neer je op moet." Hij heeft de repetities met zijn te genspelers nodig om zijn rol te ontwikkelen. „Ik kan lezen tot ik groen zie, maar ik moet dóen. Dan krijg ik gevoel met dat personage, dan kan ik in mezelf graven naar die facetten die ik nodig heb om die man gestalte te geven. Dat is een interessant proces, daar doe je het voor. Al is het applaus aan het eind ook heel leuk!" 'Vuur in de sneeuw', van Sam She- pard, regie Monique Aerssens, spel Toneelgroep Terneuzen, te zien op woensdag 20, donderdag 21, vrij dag 22, zaterdag 23 en zondag 24 februari om 20.00 uur in Porgy en Bess in Terneuzen. Op 24 februari óók om 14.30 uur. Kaartverkoop via 0114-361815, 06-51263645 of toneelterneuzen@zeelandnet.nl Margreeth Schopenhauer vertaalde De gravin van Parma. foto Ruben Oreel

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 81