I I
Kosovo dwingt EU tot lelijke spagaat
i
'Blijft het rustigWat doet Moskou? Hoe reageert Servië'? Hoe gedragen de
Kosovaren zich tegenover de Servische minderheid in het noorden?' Hans de Bruijn
KOSOVO
Niemand weet wat er
na onafhankelijkheid
moet gebeuren.
PZC Zaterdag 16 februari 2008 1 5
Kosovska
IMitrovica,
Oostenrijk
Hongarije
Pristina
Roemenië
Cnjilane
Djakovica
Buigarije
Prizren
Griekenland
ALBANIË
MACEDONIË
eden keihard op tegen Albanezen. In
inmiddels het Kosovaarse bevrijdingsle-
an de Serviërs. Het bestaat uit Albanezen
r meer steun van de VS. De internationale
eist van Milosevic dat hij stopt met de
l van de Albanezen in Kosovo.
Vredesberaad tussen alle
betrokken partijen mislukt. De
NAVO begint bombardemen
ten op Servische doelen.
Honderdduizenden Albanezen
ontvluchten Kosovo, naar eigen
zeggen uit angst voor Servische
wraakacties. In juni besluit
Milosevic zijn troepen uit
Kosovo terug te trekken. Er
wordt een internationale
troepenmacht gelegerd.
Honderdduizenden Serviërs
ontvluchten Kosovo.
2000
door onze correspondent
Hans de Bruijn
Aan sympathie voor het lot
van de Albanese Kosova
ren heeft het in de wereld
nooit ontbroken. Hun verlangen
naar onafhankelijkheid heeft sinds
de Kosovo-oorlog van negen jaar
geleden altijd op begrip van de
Amerikanen én de Europese Unie
kunnen rekenen. Maar tussen de
Kosovaarse droom en de interna
tionale daad staan zoals altijd inter
nationale verdragen in de weg en
praktische bezwaren.
De eenzijdig uitgeroepen Kosovaar
se onafhankelijkheid zal niet lei
den tot een kettingreactie van er
kenningen. 'We wachten af, is
voorlopig het mantra in Brussel.
Ongetwijfeld zullen enkele EU-lan-
den (en niet de minste: Frankrijk,
Duitsland, Groot-Brittannië) in na
volging van Washington snel di
plomatieke betrekkingen met de
nieuw 'staat in oprichting' aankno
pen, maar een gezamenlijke erken
ning zit er niet in.
Daarvoor zijn de angst voor de ge
volgen én de verdeeldheid te
groot. „We hebben de realiteit te
accepteren, maar zullen niets doen
wat de instabiliteit kan vergroten",
zegt een diplomaat uit een
EU-land dat nog niet tot erken
ning zal overgaan. „Iedereen is
heel voorzichtig." Blijft het rustig?
Wat doet Moskou? Hoe reageert
Servië? Hoe gedragen de Kosova
ren zich tegenover de Servische
minderheid in het noorden? Eerst
duidelijkheid, dan (wellicht) actie.
De verdeeldheid is pijnlijk, zo kort
nadat de Europese leiders in Lissa
bon hun handtekening hebben ge
zet onder het nieuwe EU-verdrag,
waarin een gezamenlijk buiten
lands beleid juist zo'n prominente
plaats inneemt. Bij de eerste de
beste test gaat het al meteen mis.
Dat is overigens geen verrassing,
want de kwestie-Kosovo is als een
doos van Pandora: je weet wat er
in zit, maar niet wat eruit komt.
Daarom is Cyprus zo tegen onaf
hankelijkheid voor Kosovo. Het
vreest dat de Turken op het noor
delijke deel van hun eiland die als
aanmoediging zullen zien. Om die
zelfde reden aarzelen ook de Grie
ken en trapt Spanje (Baskenland,
Catalonië) op de rem.
En dan is er nog Rusland, dat
dreigt afscheidingsbewegingen in
de Kaukasus (Abchazië, Zuid-Osse-
tië) actief te gaan helpen nu Kos
ovo onafhankelijk is.
De EU zit in de spagaat dat het te
gelijk de Kosovaarse ambities wil
honoreren maar ook Servië te
vriend wil houden. De Unie ziet
een toekomstig EU-lidmaatschap
voor Servië en de andere landen
van het vroegere Joegoslavië im
mers als de beste garantie voor sta
biliteit op de Balkan. En de Servi
sche stabiliteit staat en valt voorlo
pig met wat er in Kosovo gebeurt.
De voorzichtigheid is dan ook niet
onverstandig.
De EU-landen zullen hun reactie
met name laten bepalen door de
manier waarop de Albanese Kos
ovaren zullen omgaan met de Ser
vische minderheid. De EU heeft
steeds geëist dat de rechten van
die 200.000 Serviërs - die zich ze
ker niet zullen schikken in de onaf
hankelijkheid - beschermd dienen
te worden. Als de Albanezen zich
tegen de Serviërs keren, zal dat
hun erkenning zeker op de lange
baan schuiven.
Daar komt bij dat de EU al heel
snel ook letterlijk middenin het
Kosovaarse wespennest zal staan.
De Unie stuurt een civiele missie
van bijna 2000 mensen, die de
taak van de VN overnemen om
het bestuurlijk en justitieel appa
raat en de politie te helpen en te
reorganiseren. Als in Kosovo on
rust uitbreekt, staan die tweedui
zend er middenin. Daarnaast zor
gen 17.000 NAVO-soldaten - van
wie velen uit EU-landen - voor de
veiligheid in Kosovo.
De volkenrechtelijke status van die
missie is overigens nog steeds on
duidelijk. Er is - door tegenwer
king van Moskou - immers geen
VN-resolutie. En kan de EU wel in
gaan op een verzoek om hulp van
de regering van het nieuwe onaf
hankelijke Kosovo, als dat 'land'
door de meerderheid van de lidsta
ten nog niet eens is erkend?
De missie gaat door, dat staat vast,
maar de EU-ministers van Buiten
landse Zaken zullen daar maandag
- al is het maar om precedenten te
voorkomen - een aanvaardbare
draai aan moeten geven.
Voor het eerst beraad tussen
leiders van Servië en
Kosovaarse Albanezen, onder
wie de Kosovaarse president
Ibrahim Rugova
Ahtisaari komt met zijn plan:
Kosovo moet onder
voorwaarden onafhankelijk
worden. De Kosovaarse
Albanezen juichen, Servië
wijst het plan af. Er komt een
nieuwe onderhandelings
ronde tussen Servië en de
Kosovaarse Albanezen onder
leiding van de EU, VS en VN.
Ze eindigen in december
zonder resultaat. De EU
kondigt aan het bestuur over
Kosovo te willen overnemen.
VN-gezant Martti
Ahtisaari begint
onderhandelingen met
de Servische regering
en de Albanese leiders
in Kosovo over de
toekomst van de
provincie.
17 februari Kosovo-
Albanezen roepen
(waarschijnlijk) de onafhan
kelijkheid uit.
2008
De Servische
president Tadic
bezoekt Kosovo.
Haradinaj wordt
wegens oorlogsmis
daden aangeklaagd
door het
Joegoslavië-
tribunaal en vertrekt
naar Den Haag.
Etnische onlusten in
Mitrovica: negen
tien doden. Serviërs
boycotten de
parlementverkiezin-
gen in Kosovo.
Premier wordt een
ex-UQK-
commandant:
Ramush Haradinaj.
De EU is ver
deeld over
de erken
ning van
een onafhankelijk Kosovo.
Besluitvorming over een
EU-bestuur voor de regio
wordt uitgesteld. Rusland
waarschuwt de internationale
gemeenschap voor erkenning
van een onafhankelijk Kosovo.
Washington wil daar echter
wel zo snel mogelijk toe
overgaan.
infographic: FdW
