amilie
Het belang
van de burgertrut
Fitness in je bovenkamer
Notoire jokkebrokken
Leve de burgertruf
1 8 I Vrijdag 15 februari 2008 PZC
OPVOEDEN
door Annie de Vreugd
Zeven miljoen mensen keken bijna twee weken geleden
naar het programma van Peter R. de Vries over de ver
dwijning van Natalee Holloway. Heel Nederland viel
van zijn stoel bij het zien van de beelden die gemaakt waren
met een verborgen camera. Joran van der Sloot ontpopte zich
als een gevoelloze leugenaar. Zijn moeder had hem om zijn
leugens al eens in therapie gestuurd, wist een krant te melden.
Maar dat bleek niet veel te hebben geholpen.
Er zullen die dag zeker ouders zijn geweest die nog eens kri
tisch naar hun eigen kind hebben gekeken. Dat jokt ook nogal
eens en kletst maar wat raak. Is die lieve jokkebrok aan het uit
groeien tot een pathologische leugenaar?
Liegen doet iedereen wel eens en om uiteenlopende redenen.
„De poes heeft mijn glas omgegooid", roept Marije, terwijl ze
weet dat moeder zag dat zij zelf tegen het glas stootte toen ze
een viltstift wilde pakken. Ze bedoelt ermee te zeggen dat ze
het glas niet om wilde stoten, dat ze het niet expres deed. „Ik
heb een acht voor mijn proefwerk", pocht Maarten, terwijl het
blaadje met een dikke onvol
doende in zijn broekzak brandt.
De waarheid is te erg, of hij pro
beert straf te ontlopen omdat
hij niet had geleerd.
„Ik ben al drie keer van de hoge
glijbaan geweest", spreekt
Cynthia zichzelf moed in om het toch eens te gaan proberen.
„Ik heb gisteren de hele middag met mijn vader in het diepe
gezwommen", jokt Wouter uit puur zelfbehoud. Hij wil voor
komen dat anderen hem stom vinden omdat hij nog niet kan
zwemmen.
Praat met kind over
de achterliggende
reden van het liegen
illustratie Eliane Duvekot
Het is niet altijd handig de waarheid te spreken. Een vriend
verlinken doe je niet. Of neem het kind dat tegen oma zegt
dat hij het verjaardagscadeautje erg mooi vindt, terwijl hij zijn
teleurstelling haast niet kan bedwingen. Maar hij weet dat
oma weinig geld heeft, dus zegt hij dat niet.
Mensen die altijd de waarheid spreken, nooit een blad voor de
mond nemen en gewoon zeggen waar het op staat, maken
niet veel vrienden. Ze kwetsen zoveel mensen om zich heen,
dat ze vaak eenzaam door het leven gaan. Aan de andere kant
van het spectrum bevinden zich
mensen die altijd zeggen wat
een ander wil horen. Dan
ben je een leugenaar van
jezelf en ook dat is
niet erg heil
zaam. Van
nooit liegen tot al
tijd liegen, is een glij
dende schaal. Ergens
daartussenin voelen de
meeste mensen zich het
prettigst.
jonge kinderen tot onge
veer 6 jaar kunnen nog
geen onderscheid maken
ujs tussen werkelijkheid en
fantasie. Zij kunnen daar
om de werkelijkheid geen ge
weld aandoen, zij liegen niet be
wust. Ouders doen daar vaak nog een schepje bovenop. Kijk
maar naar de tijd rond sinterklaas. Ouders liegen dan alles aan
elkaar over zwarte Pieten die door schoorstenen kruipen.
Vanaf ongeveer 6, 7 jaar begint een kind het onderscheid tus
sen fantasie en werkelijkheid te maken. Dan moet hij leren dat
liegen niet mag, mits hij daar een heel goede reden voor heeft.
Eenmaal volwassen is pathologisch liegen moeilijk te behande
len. Liegen moeten we dus al in de kindertijd indammen.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat kinderen
vooral liegen om straf te ontlopen. Ouders spelen daarom bij
lieggedrag van hun kind een belangrijke rol. Als een kind weet
dat hij straf krijgt als hij de waarheid vertelt, is het heel aan
trekkelijk om te liegen. Het ontlopen van straf is de beloning
voor zijn ongewenste gedrag en hij zal steeds vaker liegen. We
kunnen liegen ontmoedigen door thuis een open sfeer te creë
ren, waarin de waarheid kan en mag worden verteld. Ook al is
die nog zo erg. Als ouders vinden dat 'eens een leugenaar al
tijd een leugenaar' is, is het vertrouwen wederzijds weg en
heeft het kind niets meer te verliezen.
Heel strenge ouders die erg veel straffen, lopen het grootste ri
sico dat hun kind zijn toevlucht neemt tot liegen om geen
straf te krijgen. Het kind zal steeds meer leugens nodig heb
ben om gaten in de vorige leugen te dichten. Hij moet leren be
grijpen dat hij met liegen in een neerwaartse spiraal terecht
komt en dat een leugen slechts een tijdelijke oplossing is voor
een probleem. Het is daarom verstandig het met het kind niet
zozeer over liegen te hebben, maar over de achterliggende re
den waarom hij liegt.
turiuoi-ujfi
iv ortfi' K:
De Nederlandse moederschapscultuur ligt onder vuur. Vrouwen moeten meer werken,
vindt het kabinet. Liefst fulltime, voegen powerfeministen er aan toe. In Leve de burgertrut
neemt Fleur Jurgens het op voor moeders die bewust parttime werken of thuisblijfmoeder
worden.
door Corine van Zuthem illustratie Aleid Landeweerd
Dat ze zelf vol overgave
voor een 'burgertrut-
tenbestaan' zou kie
zen, had filosofe en
freelancejournalist
Fleur Jurgens (1972) pakweg tien
jaar geleden niet gedacht. „Ik ben
opgevoed met het idee dat man
nen en vrouwen hetzelfde zijn en
dat het moederschap je niet hoeft
te beïnvloeden of te belemmeren.
Je kunt gewoon blijven doen waar
je zin in hebt. Je kunt blijven wer
ken, je kunt blijven joggen. Je kunt
met een baby bij wijze van spre
ken een wereldreis maken. Het
sprak vanzelf dat ik na de komst
van mijn kind mijn individualis
tische leven vol zelfontplooiing ge
woon zou voortzetten. Pas toen
mijn dochter er was, besefte ik
wat een enorme omwenteling ze
in mijn leven teweegbracht."
Toch bleef Jurgens werken, vier da
gen per week, tot de oudste school-
rijp was. „Opeens vond ik het niet
leuk meer. Ik wilde er voor mijn
dochter zijn als ze uit school
kwam. Het ging me steeds vaker
aan het hart mijn zoontje naar de
crèche te brengen. Ik zegde mijn
baan op en ging freelancen. Dat ik
een man heb met een stabiel inko
men scheelde natuurlijk ook."
Zo werd ze een burgertrut, zoals
ze het zelf noemt, en schreef er
een boek over. Onder schooltijd
en in de avonduren. Leve de burger
trut gaat over het belang van een
stabiel gezinsleven. Jurgens pleit
voor herwaardering van huiselijke
waarden en plaatst de 'hardnekki
ge' Nederlandse moederschapside
ologie in een historisch perspec
tief „Het traditionele anderhalfver-
dienersmodel past in onze burger
lijke cultuur. Huiselijkheid en ge
zin speelden vanaf de Gouden
Eeuw een belangrijke rol in hoe de
samenleving georganiseerd was.
Een burgertrut is het cement van
een welvarende samenleving."
Op de cover van je boek sta je afge
beeld met je zoon en dochter, terwijl
FLEUR JURGENS
Fleur Jurgens
- Fleur Jurgens (1972) is filosoof
en freelancejournalist. Ze
schrijft onder meer columns
voor HP/De Tijd. Eerder ver
scheen van haar Het Marokka-
nendrama, een verontrustend
portret van de nieuwe Marok
kaanse onderklasse. Momen
teel is ze bezig met haar derde
boek, een roman. Ze is ge
trouwd, heeft twee kinderen
en is zwanger van de derde. Ze
woont in Amsterdam.
je demonstratief een enorme theepot
omhoog houdt...
„Tja, wie om half vier met de thee
klaarzit, wordt tegenwoordig voor
gek verklaard. Je mag er niet voor
uitkomen dat je het gewoon leuk
vindt je kind van school te halen.
Ik vond het prikkelend dat stand
punt op de cover enigszins te over
trekken. Maar het is waar, het moe
derschap wordt geminacht, want
het is een lastig obstakel voor de ar
beidsparticipatie van vrouwen."
Die moeders moeten aan het werk,
vindt het kabinet...
„Het kabinet houdt er een dubbe
le moraal op na. Vrouwen moeten
meer werken, wordt steeds geroe
pen. Liefst fulltime, alleen dan
kunnen we de gevolgen van de ver
grijzing opvangen. Ook de Emanci
patienota van minister Plasterk is
daarvan doortrokken. Tegelijker
tijd wordt er een beschavingsoffen
sief ingezet om de morele verloede
ring tegen te gaan. Ouders moeten
hun kinderen weer gaan opvoe
den en ze aanspreken op ontoelaat
baar gedrag, zegt het kabinet. Nou,
dan moet je die ouders daar wèl
de ruimte voor bieden.
„Er wordt gedaan alsof Nederland
se vrouwen met hun deeltijdbaan
allemaal lui zijn en geen zin heb
ben. Maar ik denk dat Nederland
se moeders ontzettend bereid zijn
te werken en zich in te zetten voor
de economie en de samenleving.
Dat blijkt ook uit de cijfers. De eco
nomische groei van de afgelopen
tien jaar is vooral te danken aan
jonge vrouwen die parttime wer
ken. Het kabinet gaat voorbij aan
wat moderne Nederlandse moe
ders werkelijk willen: hun eigen
kinderen opvoeden én daarnaast
Breinspelletjes zijn razend
populair. Menigeen bijt zich
niet alleen voor de pret vast
in hersenkrakers, maar wil
zo ook mentaal fit blijven.
door Will Gerritsen
illustratie GPD
AKTN. Makkie! KANT.
OfTANK. En: URDM.
Tja... Och ja! DRUM.
AEPG? Poeh, eh. PA
GE. IBJR. JIBR? BJIR?
RJIB is niks! Wat nu? De tijd raakt
op! Wacht eens... BRIJ. Hèhè.
Mijn bovenkamer kraakt even in
al zijn voegen als ik het anagram
spelletje op de website speel. Dit is
braintraining. Ofwel hersengym.
Breinjoggen. Mentale fitness. Be
grippen voor virtuele denkspelle
tjes, die de laatste tijd razend po
pulair zijn geworden.
Een logische ontwikkeling, meent
Robert Bolhuis. Hij is bedenker
(en baas) van Neurocampus.nl,
een website barstensvol breinspel
letjes. Taalspelletjes, inzichtpuz
zels, geheugenoefeningen, cijferkra-
kers. Bolhuis: „We doen in Neder
land van alles om gezond te blij
ven. Fietsen, wandelen, sporten.
Anderhalfjaar geleden zag je de
trend ontstaan dat mensen daar
naast aan geestelijke fitness willen
doen. De populariteit van Brain
Training, bestseller voor de Ninten
do DS gameconsole, was een van
de signalen 'hiervan. Ik mérkte dat
hersentraining ook in mijn eigen
omgeving leeft. Ouders, oma's,
opa's, vrienden, ikzelf. We willen
allemaal geestelijk bezig blijven."
Met denkspelletjes prikkel je de
hersenen. Bolhuis vergelijkt dat
met sport: onzichtbare biceps kun
je met harde training oppompen
tot imposante spierballen. Zonder
sport of beweging degenereren je
spieren tot slappe pudding. „Vroe
ger dacht men dat hersenen een
soort ladekast zijn. Vol met map
pen: je geheugen. Hersenen zijn
statisch, je hebt wat je hebt. Nu
weten we dat hersenen zich wél
kunnen ontwikkelen. Maar dan
moet je ze wel blijven prikkelen."
Natuurlijk kun je ook zonder
denkoefeningen geestelijk in vorm
blijven, erkent hij. „Ik denk dat op
weg naar het zuiden dwars door
"liimm rci vW. trfVrr
