Binnenland
Klasgenoten riepen soms 'haha, jij kan niet lezen'
Hoes en Opstelten steggelen over Hirsi Ali wil Frans
aanpassen klassieke beginselen staatsburger worden
Kandidaat-voorzitters
WD in Eindhoven voor
eerste keer in debat.
Franse intellectuelen
en politici steunen
oud-Kamerlid.
6 Maandag 11 februari 2008 PZC
Morgen beginnen tienduizenden leerlingen uit groep 8 van de basisscholen weer aan de jaarlijkse Citotoets. Voor
kinderen met dyslexie zijn de teksten aangepast. foto Frouwkje Bijlstra/GPD
Morgen begint de jaarlijkse
Citotoets. Zenuwslopend
voor kinderen, helemaal als
ze dyslectisch zijn.
Gelukkig kunnen zij nu
gebruik maken van
hulpmiddelen. Als de school
tenminste meewerkt.
door Mayke Calis
T esse maakte op school te veel
I taal- en spelfouten, maar zelf
I vond hij dat niet zo erg. Zijn
s ouders wel en die bespraken
hun zorgen dan ook met de leer
krachten. Die wimpelden het weg;
het zou vanzelf goed komen met
Jesse (12).
Niet dus. Een halfjaar geleden
werd hij, na flink aandringen van
zijn ouders, alsnog getest. Hij
bleek dyslexie te hebben. Nu mag
hij zijn Citotoets deels met behulp
van een cd-rom en koptelefoon
maken. De tekst, die anderen zelf
moeten lezen, wordt hem voorge
lezen. Ook is de toets in grotere let
ters gedrukt en mag hij er langer
over doen.
Sinds een aantal jaar kunnen
dyslectische leerlingen bij hun Ci
totoets gebruik maken van dit
soort hulpmiddelen. Steeds vaker
gebeurt dat ook, tot grote vreugde
van ouders en leerlingen.
Omdat dyslectische leerlingen
moeite hebben met lezen en spel
len, duurt het begrijpend lezen
van een tekst vaak langer. Het
helpt wanneer iemand hen voor
leest.
„Het maakt voor het begrip van
een tekst nogal uit of je over een
woord als 'niet' heen leest", zegt
Marijse Pel, medewerker van het
Steunpunt Dyslexie Nederland
(SDN) van oudervereniging Ba
lans. Ook een vergrote tekst is
voor sommige dyslectici makkelij
ker te lezen.
Wanneer kinderen dergelijke hulp
middelen niet hebben, maken ze
meer fouten in de Citotoets dan
zij op grond van hun intelligentie
en kennis zouden moeten maken,
zo blijkt. Officieel moeten de kin
deren hun school een dyslexiever-
klaring overleggen, voordat ze ge
bruik kunnen maken van de hulp
middelen. Zo'n verklaring kan de
school (of, als ze het zelf willen en
kunnen betalen: de ouders) laten
opstellen door een psycholoog of
een schoolbegeleidingsdienst,
maar het kost wel wat. Voor dat
geld kunnen scholen ook een autis
tisch kind of een ADHD'er testen,
of de verwarming laten repareren.
Volgens Wim Verheijen, psycho
loog van de scholenbegeleidings
dienst Giralis in Noord-Brabant,
worden die testen dan ook niet al
tijd gedaan. Dat is niet erg, zolang
scholen maar een dyslexiebeleid
hebben; als ze er zelf alert op zijn
en kinderen al vroeg extra hulp
aanbieden. Bijvoorbeeld door een
klassikale instructie in een klein,
rustig groepje nog eens te herha
len, of kinderen de lessen thuis te
laten voorbereiden.
Én door kinderen de mogelijkheid
te bieden extra hulpmiddelen bij
de Citotoets te gebruiken. Scholen
kunnen die hulpmiddelen ge
woon bij het Cito bestellen.
Helaas doen niet alle scholen dat.
Marijse Pel van het SDN vindt dat
kinderen te afhankelijk zijn van de
welwillendheid van scholen. „Als
de school géén dyslexiebeleid
heeft, gebeurt er niets voor dyslec
tische leerlingen."
Behalve dat ze op kosten wensen
te besparen, weten scholen soms
domweg niet dat het Cito mogelijk
heden tot hulp biedt. In andere ge
vallen vinden ze het organisato
risch te veel rompslomp.
Pel: „Ze moeten computers en kop
telefoons hebben, en kinderen
met een vergrote versie een extra
tafeltje geven. En natuurlijk ook
een keer oefenen met zo'n koptele
foon. Dat kost allemaal tijd, en ze
hebben het al zo druk."
De nu 14-jarige Britt maakte mee
dat haar school het 'organisato
risch lastig' vond haar de extra
hulpmiddelen bij de Citotoets te
geven. Ze had altijd al moeite het
leestempo in de klas bij te hou
den. In tegenstelling tot Jesse vond
zij dat wel vervelend. Klasgenoten
riepen soms 'haha, jij kan niet le
zen'.
Eind groep drie dacht haar moe
der aan dyslexie, maar de school
vond een test onnodig. Britt kon
volgens de school beter een jaartje
over doen.
Haar moeder liet haar vervolgens
testen bij een particulier bureau
en uit de resultaten daarvan bleek
dat ze hoogstwaarschijnlijk
Woordblindheid
Dyslexie ofwel woordblindheid
is een neurologische stoornis,
die soms erfelijk bepaald is,
maar ook kan ontstaan door
een lichte hersenbeschadiging,
bijvoorbeeld bij de geboorte.
Ongeveer 4 procent van de kin
deren die jaarlijks op de basis
school terechtkomen heeft
dyslexie, dat zijn er 7000. Het
aantal is al jaren stabiel.
Zij hebben meestal moeite
met technisch lezen. Zo vin
den ze het moeilijk om van let
ters en klanken automatisch
woorden te maken.
Dyslexie gaat nooit helemaal
over, maar kinderen kunnen
wel leren er mee om te gaan.
In de tweede helft van groep 4
kan dyslexie officieel worden
vastgesteld.
Bij hoogbegaafde kinderen kan
het pas op latere leeftijd duide
lijk worden; zij weten het soms
lange tijd te verbloemen. Wan
neer zij in het voortgezet on
derwijs meerdere talen krij
gen, vallen ze door de mand.
Bij kinderen met niet-Neder-
landse ouders is dyslexie soms
ook moeilijk vast te stellen.
Niet duidelijk is dan of de
taalfouten ontstaan door een
gebrekkig Nederlands of door
dyslexie. In alle gevallen biedt
een test uitkomst.
dyslexie had. Officieel kan dat pas
in groep vier worden vastgesteld.
Toen de Citotoets in aantocht was,
weigerde de school de extra hulp
middelen te bestellen. Pas toen
Britts moeder dreigde haar doch
ter uit te sluiten van deelname aan
de toets, kwam de school over de
brug.
Op de school van Jesse is wel geoe
fend met de koptelefoon, zegt hij.
Ook heeft hij al een keer een ver
grote versie van de toets in han
den gehad.
„Ik ga die toets niet doen met die
koptelefoon", heeft hij inmiddels
besloten. „De tekst wordt echt veel
te langzaam voorgelezen, dan kan
ik het nog beter zelf lezen."
EINDHOVEN - Kandidaat-voorzitter
van de WD, Onno Hoes, vindt
het onbegrijpelijk dat partijleider
Mark Rutte een nieuwe beginsel
verklaring voor de WD wil schrij
ven. „De klassieke beginselen zijn
prima. Het gaat er vooral om hoe
ze vertaald worden naar de actuali
teit."
Hoes' rivaal Ivo Opstelten daaren
tegen noemt het plan van Rutte
buitengewoon verstandig.
Beide kandidaat-voorzitters gingen
zaterdag voor het eerst, in Eindho
ven, in het openbaar met elkaar in
debat. Hoes oogstte met zijn stand
punt het meeste applaus van de
toehoorders.
Naast de kwestie van de WD-be-
ginselverklaring waren Opstelten
en Hoes het over veel zaken eens.
Beiden hebben zich als belangrijk
ste doel gesteld de WD er weer
bovenop te helpen.
Verschillend is wel de manier
waarop de heren tot hun kandi
daatstelling zijn gekomen, zo bleek
tijdens het debat. Hoes vanuit een
diepgewortelde en lange zorg over
de toekomst van zijn partij. Opstel
ten kreeg van diverse WD-afdelin-
gen het signaal dat hij zich kandi
daat moest stellen.
Beiden zijn het er over eens dat de
WD na een ellendige periode
weer een brede, liberale volkspar
tij moet worden met een grote in
breng van de achterban. Opstelten
durfde daarbij iets concretere doe
len te formuleren, zoals een flink
groeiend ledental en een beter ge
spekte kas.
De burgemeester van Rotterdam
benadrukte dat hij 'een man van
de straat is' en dat hij straks alle
tijd heeft om een goed boegbeeld
van de partijorganisatie te zijn, om
dat hij per 1 januari 2009 zijn
ambt neerlegt.
Hoes blijft gedeputeerde voor
Noord-Brabant en ziet het - vrij
willige - voorzitterschap als een
'behoorlijk flinke hobby'. De Bra
bander wil vooral een partijvoor
zitter van deze generatie zijn.
Hoes is met zijn 46 jaar een stuk
jonger dan de 64-jarige Opstelten.
Beide kandidaten hebben nog drie
soortgelijke ledenraadplegingen
als die in Eindhoven voor de boeg:
in Arnhem, Amsterdam en
Utrecht.
Eind volgende maand kiezen de le
den van de WD wie voorzitter
Jan van Zanen opvolgt. Die stapt
vervroegd op, onder andere omdat
hij niet kon voorkomen dat Mark
Rutte en Rita Verdonk en diens
aanhangers met elkaar in botsing
kwamen.
PARIJS - Voormalig Tweede Kamer
lid Ayaan Hirsi Ali zou 'zeer ver
eerd en dankbaar' zijn als zij Frans
staatsburger zou kunnen worden
en de kwestie van haar beveiliging
voor eens en altijd kan worden op
gelost. Dit heeft zij gisteren voor
de tv-zender France-2 gezegd.
De uit Somalië gevluchte Hirsi Ali
is vanwege haar kritiek op de radi
cale islam met de dood bedreigd.
Ze schreef het scenario van de film
Submission, die door Theo van
Gogh werd geregisseerd. Ze woont
en werkt in de Verenigde Staten,
waar ze dag en nacht wordt be
waakt. Omdat Nederland de bevei
liging niet wil betalen moet ze zelf
geld inzamelen om die te kunnen
bekostigen.
„Ik word nu beveiligd, maar ik
moet steeds van de ene plaats naar
de andere verhuizen en ik moet
donateurs zoeken voor mijn bevei
liging", zei zij in het Engels, waar
bij haar woorden simultaan wer
den vertaald in het Frans.
Hirsi Ali zei voor Frankrijk te heb
ben gekozen, omdat zij steun en
begrip heeft gekregen van Franse
intellectuelen en politici. „Sinds
oktober verkeer ik in de positie
dat mijn eigen regering - de rege
ring van Nederland - zegt dat zij
niet voor mijn ueveiliging wil op
draaien. De Amerikaanse regering
zegt 'U bent Nederlands staatsbur
ger' en dat zij niet voor de beveili
ging van buitenlanders betaalt."
De Franse minister voor mensen
rechten Rama Yade zei dat Frank
rijk vindt dat Ayaan Hirsi Ali bevei
ligd moet worden, maar ging niet
zo ver om haar het Franse staats
burgerschap aan te bieden.
