De wraak van Lange Jan
'Pas over vijf of mogelijk tien jaar komt er meer helderheid over de haalbaarheid van
Opening Van de mijnen woordvoerster chemieconcern DSM
blinken?
De Lange Jan stort onder toeziend oog van het publiek in. foto Frans Welters/Media Groep Limburg
nog voor 40 jaar olie, 147 jaar
80 90 100 110 120 130 140 150
e miljoen ton olie-equivalenten).
1990 1995 2000 2005
door Peter Leunissen
Het is de ochtend van 26 au
gustus 1976. Het is zomers
warm, wat benauwd on
der het halfdichte wolkendek.
Maar op de perrons van het sta
tion van Heerlen staan de mensen
dicht opeengepakt. Dat geldt ook
voor de aanpalende straten en alle
andere plekken die een goed uit
zicht bieden op de Lange Jan.
De Lange Jan is een schoorsteen
uit grijs beton, 135 meter hoog, op
het terrein van de steenkolenmijn
Oranje Nassau I. Er pal naast staat
nog een tweede pijp. Gelijkvor
mig, 20 meter hoger, luisterend
naar de naam Lange Lies. Maar al
is Lange Lies forser, de Lange Jan
geldt als hét symbool van de mijn
bouw in de oostelijke mijnstreek.
Kinderen die op kosten van de
mijn jaarlijks een uitstapje mogen
maken, zingen in de bus bij terug
komst uit volle borst: 'Kiek es doa,
kiek es doa, steht d'r Lange Jan,
dat is d'r langste keal de óver Héle
kieken kan.'
Tien jaar eerder, op 17 december
1965, heeft de minister van Econo
mische Zaken Joop den Uyl in de
schouwburg van Heerlen bekend
gemaakt dat de exploitatie van
steenkool in Nederland beëindigd
gaat worden. Dat bericht is als een
mokerslag aangekomen. En daar
om staan op deze warme augustus
dag duizenden mensen rondom
het terrein van de mijn. De Lange
Jan wordt opgeblazen. En daarmee
wordt het symbool vernietigd van
een industrie die Limburg veel ver
vuiling bracht, ziekte, maar ook bij
zonder veel werkgelegenheid en
daarmee voorspoed. En dat laatste
wordt het meest gevoeld.
Dan geeft de schietmeester het te
ken. De dynamietstaven aan de
voet komen tot ontploffing. Even
lijkt de grijze kolos te aarzelen,
maar valt dan, als vertraagd, pre
cies in tegenovergestelde richting
als bedoeld. In zijn val wordt eerst
een hoogspanningsleiding geraakt.
Dan stort de Lange Jan op een leeg
staand kantoorgebouw dat door
het geweld lijkt te exploderen. Hui
zen in de omgeving worden zwaar
beschadigd. Maar niemand raakt
gewond. De massa zwijgt even in
afgrijzen. Maar dan is er opgewon
den gepraat. En alras gonst het: De
Lange Jan heeft wraak genomen
voor het onrecht dat Limburg is
aangedaan.
Lange Jan en Lies zijn in Heerlen
nog niet vergeten. Aan het Burge
meester van Grunsvenplein komt
op termijn een modern vormgege
ven tweeledige woontoren die de
naam van beide schoorstenen zal
dragen.
infographic: JD bron: Energie.nl
PZC Donderdag 7 februari 2008 1
Kolenprij's
De kolenprijs is deze week
naar een record gestegen. Eén
ton kost nu meer dan 115 dol
lar. Belangrijkste oorzaak vormt
de kou in China, de grootste
kolenproducent en ook de
grootste verbruiker. Het land
stopte de export tijdelijk.
Over heel 2007 ging de prijs
van kolen met bijna driekwart
omhoog.
►- In Nederland zijn momenteel 6
kolencentrales: naast de Amer-
centrale zijn er centrales op de
Maasvlakte, bij Buggenum,
Borssele, Nijmegen en Amster
dam (zie onderste foto). Er be
staan plannen voor vijf nieuwe
kolencentrales.
In 2006 werden voor de elektri
citeitsproductie in Nederland
volgens brancheorganisatie
EnergieNed 8 megaton kolen
ingezet. Het grootste aandeel
wordt geleverd uit Zuid-Afrika,
Colombia, Indonesië. De rest
komt vooral uit Rusland, Polen,
VS en Australië. EnergieNed
schat dat gemiddeld ruim 20
procent van de elektriciteits
productie uit kolen komt.
'Proefballon van VEB'
Hans Altevogt van Greenpeace
doet de suggestie van beleg
gersvereniging VEB om de mij
nen weer in gebruik te nemen
af als 'een proefballonnetje'.
„Er is veel te veel onzekerheid
over de prijs. Ook al is er spra
ke van een structurele stijging
van de prijs, dan nog is de
vraag of dat wat oplevert.
Want steenkool is milieuon
vriendelijk. En als C02-emis-
sies belast gaan worden, zal
dat voor steenkool consequen
ties hebben."
►- Veel erger dan dit idee vindt
Greenpeace de plannen voor
kolencentrales in Nederland.
E.ON, Electrabel, Essent en
RWE willen nieuwe centrales
neerzetten, op de Maasvlakte,
de Eemshaven en Geertruiden-
berg of Borssele. Nuon heeft
besloten de plannen in de ijs
kast te zetten. Volgens de ener
giebedrijven zijn de centrales
nodig om oude, vervuilender
centrales te vervangen en om
te zorgen voor een goede ener
gievoorziening in Nederland.
