160
80 ""W
60
_L
1 2 Donderdag 7 februari 2008 PZC
Gaat het zwarte goud wee
herinneren aan dat verleden. Dat
in Zuid-Limburg ooit nog eens ko
len gedolven wordt, lijkt uitgeslo
ten.
Maar er liggen ook interessante ko-
lenlagen in Midden-Limburg.
Nog steeds heeft DSM het recht
om kolen te winnen. In Herken
bosch liggen nog twee intacte
mijnschachten van zeshonderd
meter die bij de mijn Beatrix ho
ren. Die is nooit in bedrijf geno
men. De schachten - een kostbare
investering - zouden nog gebruikt
kunnen worden.
Om de ooit 'eeuwige concessies' te
behouden laat DSM de laatste tijd
weer onderzoek doen rond bij
voorbeeld de Beatrix. Dat heeft
het voordeel dat de concessie niet
verloopt en dat de Technische Uni
versiteiten in Delft en in Aken een
interessant studieobject houden.
Een ander voordeel is dat DSM op
de hoogte blijft van de nieuwste
wetenschappelijke inzichten.
„Misschien dat er in de toekomst
innovatieve technieken komen die
exploitatie interessant maken",
zegt een DSM-woordvoerster.
„Maar er zal pas over vijf of moge
lijk tien jaar meer helderheid ko
men over haalbaarheid."
'Ik hoorde nog jarenlang
de hoorn die het eind van
de dienst aankondigde'
Tako de Jong is optimistischer dan
DSM. Tot 1 januari was hij univer
sitair docent aan de TU in Delft.
Hij deed samen met studenten
voor DSM een haalbaarheidsstu
die naar het openen van een kolen
mijn in het Peelgebied ten westen
van de Maas. „Daar is kolenmijn-
bouw met moderne technieken ze
ker mogelijk", aldus De Jong. „Als
tenminste aan een aantal voor
waarden is voldaan."
Eén is dat de prijs van kolen twin
tig jaar zo hoog blijft als vandaag.
Een andere voorwaarde is dat er
met de modernste mijnbouwtech-
nieken wordt gewerkt en alleen de
De mijnen in Limburg
zijn weliswaar al decen
nia dicht, maar
oud-mijnwerker Ge
rard Meesters denkt soms het ge
luid te horen dat de treintjes maak
ten toen ze de mijnberg opreden.
„Ik heb ook nog jarenlang de
hoorn gehoord die het einde van
de diensten voor de mijnwerkers
aankondigde."
De kolenmijnen leven nog voort
in de hoofden. Meesters, ooit tech
nisch vakman op de vier Oranje
Nassau-mijnen, helpt om herinne
ringen levend te houden. Hij is
huismeester bij het Nederlands
Mijnmuseum in Heerlen. „Ik heb
destijds al gezegd: er komt een tijd
dat we spijt hebben dat we de mij
nen hebben gesloten."
Nu de olieprijs stijgt, wordt in Eu
ropa plotseling anders aangekeken
tegen kolenmijnbouw. In Enge
land zijn er mijnen die door de ho
ge steenkoolprijs winst maken.
Daaruit putten Duitse mijnwer
kers - hun laatste werkplekken
worden straks gesloten - weer
moed. In Wales is kort geleden
een nieuwe mijn geopend. De eer
ste sinds 1974. En in Nederland?
Frank Choufoer van Chemiecon
cern DSM: „Je weet maar nooit."
Choufoer is de man die over de ko-
lenconcessies van DSM gaat. Hij
zegt geen 'nee', maar een 'ja' is vol
gens hem nog ver weg.
In 2006 werd 60 dollar betaald
voor een ton kolen. Die prijs is ge
stegen naar 115 dollar. De vraag
naar kolen neemt wereldwijd toe
en de voorraden zijn groot. China
opent aan de lopende band nieu
we kolencentrales.
In Zuid-Limburg haalden mijnwer
kers in 1974 de laatste kolen boven
de grond. Van de Zuid-Limburgse
mijncomplexen is weinig over.
Mijngangen zijn volgelopen met
water, schachten onbruikbaar.
Woonwijken en wegen bedekken
nu de plaatsen waar ooit mijnge-
bouwen het beeld bepaalden. Nog
twee monumentale schachtgebou
wen in Heerlen (Oranje Nassau I)
en Kerkrade (Nulland-schacht)
Nu olie- en gasprijzen
historische records breken
en voorraden schaarser
worden, wordt het oude,
vertrouwde steenkool
onverwacht weer
interessant, in de
Limburgse bodem ligt nog
zoveel van dat snel
duurder wordende zwarte
goud dat beleggers DSM
vroegen of het wellicht
winstgevend is de mijnen
weer te openen. Ze zullen
geduld moeten hebben.
door Harry Coerver
De Peel
Beatrixmijn
Zuid-Limburg
kool uit lagen dikker dan een me
ter wordt gehaald. Dan is een mijn
waar ongeveer tweehonderd men
sen werken rendabel te exploite
ren. De meesten van hen zijn no
dig voor onderhoud en indirect
werk. Slechts enkele tientallen zul
len bezig zijn met de winning.
In twintig jaar is dan op een diep
te van vijfhonderd meter ongeveer
vijftien megaton aan kolen te win
nen. Dat is niet zo veel. Per jaar
wordt er via Rotterdam en Amster
dam ongeveer drie keer zoveel ko
len ingevoerd die de industrie in
noordwest-Europa nodig heeft.
In Nederland ligt ook in het ge
bied tussen Winterswijk, Groenlo,
Deventer en Hengelo nog een
steenkoolreserve. Volgens De Jong
gaat het om drie miljard ton, maar
zal dat nooit boven de grond ge
haald kunnen worden. „Hoeveel
ervan te gebruiken is, is onbekend,
maar veel en veel minder."
Naast winning zijn er nog andere
manieren om te profiteren van ko-
lenlagen. Ondergrondse vergassing
zou in Limburgse bodem een mo
gelijkheid zijn. Daarbij wordt van
boven via een buis zuurstof in de
kolenlaag gepompt. Bij een bepaal
de druk en temperatuur reageert
die zuurstof met de steenkool,
Waarna bruikbare gassen ontstaan
als koolmonoxide, waterstof en
methaan die naar boven gehaald
worden. Dat klinkt eenvoudig,
maar de praktijk is weerbarstiger.
„In Zuid-Limburg zitten zoveel
breuken in de grond, dat je onmo
gelijk die gassen via een buis kunt
opvangen", aldus Choufoer.
Hoe dan ook, het stoffige imago
van steenkool verandert. Steen
kool wordt weer interessant. Wie
weet kan Gerard Meesters straks
de bezoekers van het Mijnmu
seum over de nieuwe toekomst
van steenkool vertellen.
Wereldvoorraad olie, kolen en gas
Voorraden per regio in 2006 x 1.000 Mtoe milj
Olie Kolen Aardgas
180
140 -
120 SI
100 -
40 r -
Noord- Zuid- Europa Voor
Amerika Amerika Sovje
Brandstofreserves
Met de huidige productie (2006) is er wereldwijc
kolen en 63 jaar aardgas.
Olie
Kolen
Aardgas
0 10 20 30 40 50 60 7<
Verbruik van dragers van energie
Verbruik van de energiedragers uitgedrukt in Mtc
4.000
3.500
3.000 --Aardolie
2.500
Steenkool
2.000
1.500
1.000
Hydro j Nucleair
500
0
1970 1975 1980 1985
Gebieden in Nederland waar nog
kolen te vinden zijn
