'Zijn we allemaal klaar om te sterven?'
3 6 Woensdag 6 februari 2008 PZC
Het vliegtuigwrak van vlucht 609. Het toestel met daarin de selectie van Manchester United stortte op 6 februari 1958 in München neer. foto CPD/AP
Een immense stilte zal
vanmiddag, om 15.04 uur,
neerdalen over de stad die
de populairste voetbalclub
ter wereld herbergt. Exact
een halve eeuw eerder
crashte in München het
vliegtuig met de Busby
Babes, het meest
opwindende elftal van
Manchester United in de
historie. De ramp sloeg een
wond die nooit meer
geheeld zal worden.
door Roel Wiche
DEN HAAG - Zou hij een voorgevoel
hebben gehad? Het is 6 februari
1958, kwart voor drie 's middags,
als Duncan Edwards de tekst van
een telegram dicteert dat hij naar
Manchester stuurt. 'Alle vluchten
geschrapt. Vlieg morgen. Duncan'.
Het sneeuwt hevig in München
als de golden boy van Manchester
United het thuisfront informeert.
Edwards, op 21-jarige leeftijd al
een voetballer met Cruijffiaanse
uitstraling, is lang in een uitgela
ten stemming geweest. Het jonge
elftal van de charismatische mana
ger Matt Busby heeft in Belgrado
Rode Ster uitgeschakeld en staat in
de halve finale van de Europa Cup
1, klaar om het machtige Real Ma
drid te onttronen.
Busby, een meesterpsycholoog en
een vaderfiguur, laat zijn ploeg de
'passing game' spelen, prachtig
combinatievoetbal dat in het Enge
land van het kick-and-rush een
sensatie is. Maar er is een onheil
spellende stilte gevallen op vlieg
veld Riem, waar de Busby Babes
een tussenlanding hebben ge
maakt.
Twee keer hebben de piloten ge
probeerd op te stijgen, beide ma
len werd de start afgebroken we
gens motorische problemen. Ieder
een rekent op een overnachting,
maar gezagvoerder James Thain be
sluit tot een ultieme poging.
Als de spelers aan boord gaan, zoe
ken ze bleek een stoel achterin.
Waar anders is het veilig? Om
15.03 uur rolt de Lord Burleigh
weer over de baan. Maar binnen
een minuut breekt zware paniek
uit. Door de sneeuwpap komt de
tweemotorige kist niet van de
grond. Als het vliegtuig met 252 ki
lometer per uur op een huis af
stormt, snijdt de doodskreet van
'Ik zag Bobby, Dennis,
Duncan en enkele andere
maten, allemaal gewond'
de diepgelovige Ierse international
Liam Whelan door merg en been.
„Zijn we allemaal klaar om te ster
ven?"
Een paar seconden later volgt een
vernietigende crash. Van de 44 in
zittenden zijn er 21 in één klap
dood. Zeven spelers, twee coaches,
acht journalisten, een bestuurslid,
een steward en twee andere passa
giers. Manager Busby en sterspeler
Duncan Edwards worden met zwa
re verwondingen afgevoerd.
Tijdens het inferno sterven helden
en worden helden geboren.
Keeper Harry Gregg gaat op in
stinct terug naar het brandende
wrak, redt een huilende baby en
trekt zijn nog levende teamgeno
ten Dennis Violett en Bobby
Charlton aan hun broekriemen
naar buiten.
„Ik kon niet begrijpen dat zoiets
vernietigends bestond", schrijft hij
later in z'n autobiografie, Harry's
Game. Een dag later, in het zieken
huis, komt pas de ergste klap. „Ik
zag Bobby, Dennis, Duncan en en
kele andere maten, allemaal ge
wond. Ik vroeg aan een zuster:
'waar zijn de anderen?'. Ze ant
woordde: 'welke anderen?'. Toen
begreep ik het pas: de Busby Ba-
bes waren niet meer."
De bevolking van Manchester ver
dringt zich dan al verdoofd en ver
steend voor de headlines van de
kranten. Direct nadat het horror-
nieuws is doorgedrongen, sluiten
scholen en fabrieken de poort.
Een totale, macabere stilte valt
over de stad, iets wat in Manches
ter nog steeds als een traumatische
ervaring wordt gezien.
„Voor een kleine jongen was het
onverdraaglijk om de helden te ver
liezen die je zo adoreerde", schrijft
Tom Clare, een United-fan van
het eerste uur in een hommage.
„Ik werd introvert, ongeïnteres
seerd, moeilijk handelbaar en was
alleen op het voetbalveld gelukkig.
En eerlijk, ik denk dat honderden
andere jongetjes hetzelfde over
kwam."
Ook de rest van de natie is ge
schokt. Engeland voelt in 1958 nog
altijd de doem van de oorlog, die
miljoenen Britten het leven heeft
gekost. 'München' wordt als een
nieuwe mokerslag beleefd. Zeker
als ook Duncan Edwards, door ve
len beschouwd als de grootste En
gelse voetballer ooit, de zwaarste
wedstrijd van zijn leven verliest.
Veertien dagen na de crash blaast
hij zijn laatste adem uit. Ook co-pi-
loot Kenneth Rayment bezwijkt
alsnog. Het dodental komt daar
mee op 23.
Matt Busby overleeft, nadat hem
tweemaal de laatste sacramenten
zijn toegediend. Steunend op kruk
ken staat hij, enkele maanden la
ter, langs de lijn tijdens de FA Cup-
fmale tegen Bolton Wanderers. De
ploeg waaruit wreed het hart is ge
rukt, verliest met 2-0. United
speelt met een uit de as verrijzen
de Phoenix op het shirt. Het is het
voorteken van een wederopstan
ding die Manchester een magie
geeft die tot op de dag van van
daag wereldwijd schittert.
Busby begint aan een heroïsche
missie en bouwt een nieuwe rode
machine die in 1968, met een weer
galoze George Best, alsnog de Euro
pa Cup 1 verovert. Captain Bobby
Charlton, die twee jaar eerder En
geland naar de wereldtitel leidde
en toverdokter Busby steken de
cup omhoog met maar één gedach
te: dit is het ultieme eerbetoon
aan Duncan, Roger, Geoff, Mark,
David, Liam, Eddie en Tommy.
Jaren na de ramp bekent de mana
ger dat hij verscheurd werd door
een martelend schuldgevoel. Hij
was immers, zo dacht hij, degene
die zijn jongens de dood had inge
jaagd. Waarom had hij de piloot
niet verboden te vliegen?
Duncan Edwards zou het hem
nooit kwalijk hebben genomen.
Het telegram dat hij stuurt op die
fatale dag, 6 februari 1958, komt in
derdaad aan in Manchester. Om
vijf uur, twee uur na de grootste
tragedie uit de clubgeschiedenis.
Zijn laatste woorden, in het zieken
huis: „Is de aftrap zaterdag om
drie uur?"
United tegen City
Uitgerekend stadgenoot Man
chester City is de eerste tegen
stander van Manchester United
na de herdenking vandaag van
de vliegramp in 1958.
Beide aartsrivalen treffen el
kaar aanstaande zaterdag op
Old Trafford.
De spelers van United spelen
in een replica van het shirt
van '58. Voor de wedstrijd
wordt een minuut stilte gehou
den.
De officiële supportersvereni
ging van City had gevraagd om
een minuut applaus als eerbe
toon aan de 23 slachtoffers van
de crash, omdat ze vreest dat
respectloze fans de stilte zullen
verstoren. United houdt echter
vast aan het protocol.
Ook City werd getroffen door
de ramp in München. Journa
list Frank Swift, voormalig
keeper van Manchesters twee
de club, liet het leven.
Een foto met daarop de Busby Babes voor het duel met Rode Ster Belgrado siert Old Trafford, het stadion van Man
chester United. foto Jon Super/GPD
