De beleggingsadviseurs
«beleggingsadvies
Martien Sponselee - Fortis bank
Senior beleggingsadviseur
Onrust duurt langer
De vrije val op de beurs zet deze week versneld door. Beleggers worden steeds nerveuzer
over mogelijke olievlekwerking van problemen met hypotheekschulden richting credit
cardschulden en kredietverzekeraars. Plannen van de Amerikaanse overheid om de bur
ger tegemoet te komen met een pakket van fiscaal stimulerende maatregelen kunnen de
stemming niet keren. Twijfel of de Fed en overheid regie hebben in kredietcrisis slaat om
naar de indruk dat zij door de ontwikkelingen ingehaald zijn. Achteraf is duidelijk dat de kre
dietrisico's onvoldoende in beeld waren. Daarnaast geeft het herhalen dat de inflatie niet in
lijn ligt met de gewenste doelstelling van Centrale banken eveneens de indruk van een ge
brek aan regie. Om rust te krijgen op de markt is het wachten op een signaal dat deze be
leidsmakers met succes een stop kunnen zetten op deze olievlek. Tot die tijd regeert het
slechtst denkbare scenario op de aandelenmarkt, dat bestaat uit een nieuwe ronde van af
waarderingen van naast de hypothekenmarkt Het resultaat is een verdere krimp in het
bancaire systeem, net op het moment dat de economie vanwege de afkoeling om een ge
zond bankwezen vraagt! Twee signalen kunnen naar onze mening op korte termijn de
neerwaartse spiraal doorbreken. I. Renteverlagingen door Centrale Banken. In feite het
toedienen van zuurstof aan de commerciële banken waardoor zij weer op adem kunnen
komen en hun rol kunnen vervullen in het financieren van economische groei. 1 Krachtig
signaal dat overslaan van deze crisis onacceptabel ondersteund door maatregelen op over
heidsniveau of een op handen zijnde reddingsoperatie met kapitaalkrachtige partijen.
Helaas is het onwaarschijnlijk dat de rust dan direct weerkeert Onzekerheden, zoals de
waardeontwikkeling van de Amerikaanse huizenmarkt blijft tenslotte buiten de invloedsfeer
van beleidsmakers. Op dit moment is het ondenkbaar dat de beurs de weg omhoog kan
inslaan zonder dat deze onderliggende markt verbetert Ook is een herstel van vertrouwen
in de financiële sector een belangrijke voorwaarde. Na de voorlopige jaarcijfers zullen be
leggers meer inzicht willen hebben in de jaarverslagen en balansen. De conclusie is dat het
vertrouwen wel te herstellen is maar dat de onrust langer zal aanhouden.
Sterkte!
Een vrouw die haar kachel stookt met bankbiljetten omdat dat
goedkoper is dan stoken met hout. Dit gebeurde echt in Duits
land in de jaren twintig van de vorige eeuw. Het was het gevolg
van een bijzonder hoge inflatie; het geld werd steeds minder
waard. In Zimbabwe zien we momenteel hetzelfde gebeuren. De
inflatie is daar opgelopen tot boven de 10.000 procent per jaar.
Een exacte meting is niet meer mogelijk, omdat de goederen die
ten grondslag liggen aan de meting gewoonweg niet meer te koop
zijn in de winkel. Op zo'n moment keert de ruilhandel terug. Er is
geen vertrouwen meer in het monetaire stelsel.
Hoe staat het er eigenlijk voor met de inflatie in Nederland en de
Eurozone? Nog steeds goed, hoewel het laatste jaar de inflatie
toch aanzienlijk is opgelopen. Eind 2007 bedroeg deze in Neder
land 1,9 procent, in de Eurozone zelfs 3 procent. Dit maakt het
voor de centrale banken moeilijk om in te spelen op de econo
mische ontwikkelingen. Bij een afnemende economische groei
zou de Europese Centrale Bank de rente wel willen verlagen,
maar wordt hiervan weerhouden door de toenemende inflatie.
De situatie is hetzelfde in de Verenigde Staten. De inflatie be
draagt daar circa 4,3 procent en ook daar zit het stelsel van cen
trale banken, de FED, in een spagaat. De rente verlagen om de
economie te stimuleren is lastig door de hoge inflatie, en de hoge
inflatie bestrijden met een hogere rente kan weer niet door de af
nemende economische groei. Ik wens de centrale banken veel
sterkte en wijsheid toe in 2008.
Kort Amerikaans
De start van het beursjaar 2008 bracht niet veel goeds. Macro cijfers wijzen
steeds meer in de richting van een recessie in de VS, ofwel een periode van
minimaal twee kwartalen met een negatieve groei. Onze economen voor
spellen het nog niet, maar de taxaties voor de groei zijn wel neerwaarts bij
gesteld, met daarbij de mededeling dat de risico's aan de onderkant liggen.
Zo'n tegenvallende ontwikkeling in de VS kan niet zonder gevolgen blijven
voor de rest van de wereld; dat is wat de beurskoersen ons ook vertellen.
Maar hoe erg is zo'n Amerikaanse recessie nu eigenlijk voor beleggers? Naar
mijn mening in ieder geval veel minder ingrijpend dan voorheen, om een aan
tal redenen. In de eerste plaats groeit de rest van de wereld, de opkomende
landen in Azië voorop, veel meer op eigen kracht dan vroeger. Dat geldt ook
voor de Eurozone, die bovendien meer dan voorheen meelift op de groei in
Azië, Oost Europa en het Midden Oosten. In de tweede plaats profiteren
ook de VS van de groei in de rest van de wereld via toenemende exporten.
De recessie zal er minder diep en lang door zijn, trouwens ook dankzij de on
dergewaardeerde dollar. Tenslotte zijn er de beleidsmakers in de VS. Zowel
de centrale bank als de federale overheid zijn in staat en bereid tot stimule
rende maatregelen. Ik zou zelfs durven stellen dat de presidenten Bernanke
en Bush waarschijnlijk niet alleen 'able and willing' zijn om de benodigde me
dicijnen - lagere rente en fiscale stimulering - toe te dienen, maar zelfs 'eager'
om hun beider reputatie respectievelijk te vestigen en op te poetsen. De on
zekerheid over hoe lang en diep de recessie wordt zal de beurzen, ook bij
ons, nog wel even in de ban houden. In kort Amerikaans: 'it may get worse
before it gets betterMaar zoals elke hoogconjunctuur de kiem legt voor de
volgende recessie, zo biedt de huidige recessie uitzicht op herstel. Ik ver
wacht dat er ditmaal sneller koopkansen komen dan het nu misschien lijkt
Cor Wijtvliet - F. van Lanschotbankiers
Senior beleggingsanalist
De mammoettanker heeft al bijgestuurd
Een moloch als IBM heeft wel iets weg van een mammoettanker. Als je een
tanker van dat formaat wil bij sturen, dan moet je daar wel de tijd voor ne
men. De afgelopen jaren is het management van IBM druk bezig geweest
om de koers van IBM bij te sturen. Het bedrijf koos voor minder hardwa
re, maar meer diensten en software. Aanvankelijk waren de resultaten wis
selend, maar de resultaten over het vierde kwartaal 2007 waren een vol
treffer. Omzet en winst groeiden sneller dan verwacht en inderdaad Soft
ware en Diensten waren de drijvende krachten hierachter. Verder plukte
IBM de vruchten van zijn streven activiteiten wereldwijd te spreiden. Ulti
mo 2007 genereerde IBM 65% van zijn inkomsten buiten de VS en dat
bracht IBM geen gering voordeel. Big Blue genereerde een omzetstijging
van 10%, maar 6% van die 10% was te danken aan gunstige valutaverhou
dingen. Los van die gunstige verhoudingen groeit IBM onstuimig buiten de
VS. Europa en Afrika groeiden met 16% en Zuid Oost Azië zag het resul
taat met 15% verbeteren. De internationale dynamiek laat zich goed aflezen
aan de groei van het personeelsbestand in India. In 2007 groeide het perso
neelsbestand daar met 38% naar een totaal van 73.000. De wereldwijde
spreiding van activiteiten pakte bijzonder gunstig uit voor de dienstverlening
aan de financiële sector. Revenuen uit die sector zijn goed voor 28% van de
totale inkomsten van IBM en daarmee ook de belangrijkste bron van in-
«ornsten. De omzet in de sector financiële dienstverlening steeg wereldwijd
met 11%. Bijna 75% van die omzet kwam van buiten de VS. En dat is maar
goed ook. IBM stelde nuchter vast, dat de Amerikaanse financiële sector
om begrijpelijke redenen de invetseringen voor zich uit schuift,
/on Lanschot is positief over de sectoren Telecom, Utilities en
oftware en services.
Paul Koole - Rabobank Beveland
Senior beleggingsspecialist
Recessieangst domineert de beurzen
De AEX-index en de andere grote beurzen in de wereld zijn in
2008 ronduit slecht van start gegaan. De tegenvallende macrocij
fers van de laatste weken hebben de recessieangst onder beleg
gers vergroot. Ook de situatie op de kredietmarkten is natuurlijk
nog steeds erg onzeker. Intussen heeft de FED het rentetarief
met maar liefst 0,75% verlaagd om steun aan de economie en de
financiële markten te geven. Zoals al eerder gezegd zijn de aande
lenmarkten fors onderuitgegaan door de recente tegenvallers en
hebben ze daarmee al veel slecht nieuws ingeprijsd. De afgelopen
periode hebben veel Amerikaanse banken hun vierdekwartaalcij
fers over 2007 bekendgemaakt. Deze waren door de hoge af
schrijvingen op subprime-hypotheken over het algemeen slecht
Vooral de cijfers van Citigroup waren spraakmakend: opnieuw
een grote afboeking op de subprime-leningen van ruim 18 miljard
dollar, een verlaging van het dividend met 40% en een uitgifte van
nieuw kapitaal van ruim 14,5 miljard dollar. Ondanks dit alles lijkt
er in de huidige koersen al heel veel ingeprijsd
De omvang van de subprime-leningen bij de Nederlandse finan
ciële instellingen is van een heel andere orde. We verwachten wel
dat ze meer moeten gaan afschrijven. Bij ING worden de verlie
zen bovendien gecompenseerd door de forse boekwinsten op de
aandelen ABN-AMRÓ. We verwachten dat SNS Reaal geen af- I
boekingen hoeft te doen, aangezien ze hebben aangegeven geen
posities in het subprime-segment te hebben. SNS Reaal is met een i/i
koers-winstverhouding van 6 momenteel in onze ogen een koop-
je en ook onze sectorfavoriet
Michèl Beckers - SNS bank
Senior beleggingsadviseur
Stevig Euroland
De economie van Euroland staat steviger in haar schoenen dan
die van de VS. Onder invloed van de afkoeling in Amerika en de
dure euro zal de groei naar verwachting een half procent lager
zijn dan vorig jaar. De verwachte groei van 2% zal leiden tot een
redelijke omzettoename. Wel zullen loonstijgingen de winstmar
ges wat uithollen. De grote onbekende is uiteraard het risico op
grote winsttegenvallers in de financiële sector als gevolg van af
schrijvingen op kredieten.
De winsttaxaties voor 2008 van een representatieve groep Euro
pese bedrijven voorzien een resultatenverbetering van zo'n 10%.
De Amerikaanse economie zal het moeilijker krijgen dan in 2007.
Hoofdreden is dat de consument van diverse kanten onder vuur
ligt. Zo krijgt hij minder gemakkelijk krediet, is hij meer kwijt bij
de benzinepomp en ziet hij de huizenprijzen zakken.De daling van
de waarde van woningen heeft een negatief vermogenseffect
waardoor de spaarlust toeneemt. Hier tegenover staat dat bij een
lage werkloosheid de loontoename zal doorzetten. Deze en de
(bescheiden) banengroei zullen het beschikbare inkomen waar
schijnlijk na aftrek van de inflatie met zo'n 3% opstuwen.
In dat positieve scenario voor 2008 kunnen de Amerikanen meer
sparen en meer besteden. De economische groei komt naar ver
wachting uit tussen de 2% en de 2,5%. Er zijn aanwijzingen dat de
bedrijvigheid in de eerste jaarhelft het zwakst zal zijn en dat ze la
ter in het jaar gaat aantrekken.
Jurgen Steutel - ABN Amro Bank
Beleggingsadviseur
