Als er één schaap door het hek is
Wildwaterbaan voor vis
Wij volgen in Buitengebied
wekelijks het wel en wee
van de dieren, hun eigenaren
en de dierenartsen in
Dierenartsenpraktijk
Schouwen-Duiveland
Op het erf in Noordgou-
we wordt hard ge
werkt om alles op tijd
in orde te hebben als
straks dierenarts Astrid Assinck
komt. De schapen moeten geënt
en dat gaat niet als ze nog in het
weiland staan. De eigenaar is
daarom - met wat hulp - bezig
de schapen naar de stal te drij
ven. Dat kost enige moeite en
vooral het laatste stuk zijn de die
ren wat onwillig, want daar moe
ten de schapen door blubber en
langs een hek lopen.
Het bekende spreekwoord doet
zich echter ook hier weer gel
den: als het eerste schaap over de
dam is, volgen er meer. In dit ge
val, als er een schaap door het
hek is, komen ze allemaal.
Op één schaap na. Het dier is
een beetje ziek en daardoor tijde
lijk vrijwel blind. Dit schaap
heeft de grootste moeite om de
weg te vinden, maar na een paar
aanvaringen met het hek staat
ook dit beest binnen.
Ze krijgen straks een enting te
gen 'het bloed' en tegen longont
steking. 'Het bloed' is een ziekte
waar met name lammetjes heel
ziek van worden en snel dood
van kunnen gaan.
Door de drachtige schapen nu
een vaccin te geven, krijgen de
lammetjes straks - na de geboor
te - de antistoffen binnen via de
moedermelk. Het prikken is
vooral een kwestie van handig
heid en veel handen. Eén per
soon grijpt een schaap en houdt
het vast. Dan prikt Astrid snel
achter de voorpoten en spuit
een beetje vaccin in het beest en
een derde persoon geeft een ro
de streep op de kop om aan te ge
ven dat het dier al een prik heeft
gehad. De schapen stuiven in de
stal alle kanten uit, het lijkt een
soort collectieve paniek.
Het is niet zozeer dat de schapen
veel last hebben van die prik,
maar al die mensen in hun hok
en het feit dat ze vastgepakt wor
den, daar krijgen ze toch wel
stress van. „In principe proberen
we zoveel mogelijk de stress te
beperken", zegt Astrid. „Want
schapen zijn wel stressgevoelig."
Het gevolg kan bijvoorbeeld een
veel te vroege geboorte van de
lammeren zijn. Deze schapen
zijn - aan de gekleurde konten te
zien - allemaal gedekt. De een
heeft een rode kont, de andere
een groene en er zijn er een paar
met meerdere kleuren op het
achterwerk. „Die zijn waarschijn
lijk twee keer gedekt."
De kleuren zijn afkomstig van
een stempel die de ram op zijn
buik draagt. Zodra de ram een
ooi bestijgt, laat hij een kleurig
merkteken achter. Een teken
voor de eigenaar dat de ram zijn
werk heeft gedaan. Deze scha
pen hebben nog een week of
vier te gaan voordat de lammer
tijd is aangebroken.
Sr4 E|? V O all fjrci Iff pi I
i:.- %M I >Wll «Lis
\t-fS In
PZC Zaterdag 2 februari 2008 1 9
Uit de 'Inventarisatie van
de visstand boven de
Westerschelde' blijkt vol
gens Wouter Quist dat
er naar verhouding te
veel exoten in het
Zeeuwse binnenwater
zwemmen.
foto Dirk-Jan Cjeltema
komen, hoewel de haring
De Hollandse Nieuwe zal
straks nog steeds niet uit
het Kanaal door Walcheren
De karper is een zoetwatervis, legt Quist uit, ei
genlijk een exoot die niet thuishoort in Zee
land. „Wanneer de vis groot genoeg is, heeft hij
geen vijanden meer en groeit die soort alleen
maar. Op zoek naar voedsel woelt een karper
de bodem om -vaak de oorzaak van troebel wa
ter- en werkt het riet los." En dat ondermijnt
vervolgens de oeversterkte weer, zegt zijn colle
ga Linda van Dijke (voorlichter, waterbeheer).
„Op sommige plekken is er bijna sprake van
een plaag." Met de bouw van buitendijkse he
vels wil het waterschap de intrek van paling,
stekelbaars, bot, spiering en zeeprik in het brak
ke Zeeuwse binnenwater vergroten. De zeven
aalgoten die eerder zijn aangelegd op Zuid-Be
veland en Schouwen-Duiveland, werken alleen
voor jonge paling. Met de hevels kunnen alle
soorten achter de dijk worden gezet. Het princi
pe gaat uit van een betonnen bak van vijf me
ter breed en drie meter diep in de buurt van
een gemaal. Wanneer daar zoet water in
stroomt, fungeert die plek als een lokstroom
voor de trekvissen. Twee tot drie keer per dag
wordt het systeem in werking gezet en de
vissen via een vacuüm gezogen buis dwars
door de dijk naar het lager gelegen polderwater
gezogen. Van Dijke: „Een wildwaterglijbaan
voor vissen, zeg maar."
In Zeeuws-Vlaanderen wordt het principe al
toegepast, maar dan met behulp van een
pomp. „Je hebt dan altijd risico dat de vis door
de schoepen beschadigd raakt", aldus Quist.
Het vacuümsysteem is met succes beproefd in
Friesland en op Texel. Waar in Zeeland hevels
worden aangelegd, moet nog worden besloten
door het waterschap. Afhankelijk van de locatie
en de dijkconstructie kan de investering vol
gens Quist al snel oplopen tot enkele tonnen.
„Maar dan zijn we er nog niet. Een hevel heeft
alleen zin wanneer het achterliggende gebied
groot genoeg is. De vis moet zich wel kunnen
verspreiden." Omdat stuwen in watergangen
een nieuwe barrière vormen, worden daar an
dere (simpele) passages gemaakt. Een voor
proefje van hoe zo'n circuit er kan komen uit te
zien, vormt de 'visintrekvoorziening' die gelijk
tijdig met de bouw van het gemaal Poppekinde-
ren bij Veere wordt aangelegd. Dat wordt
komende zomer in gebruik genomen.
www.fishflowinnovations.nl
daar rondzwemt, zegt be
leidsmedewerker ecologie
Wouter Quist van water
schap Zeeuwse Eilanden.
Maar het wordt de inheem
se soorten straks wel een
stuk makkelijker gemaakt
massaal door te dringen tot
achter de hoge dijken.
door Marcel Modde
Het waterschap wil met de bouw van he
vels op verschillende plekken het even
wicht in de visstand op het binnenwa
ter in zijn beheersgebied herstellen.
Niet dat er heel veel mis mee is, zegt Quist,
maar de Europese kaderrichtlijn water schrijft
nu eenmaal een optimale balans tussen 'eigen
en vreemde' vissen voor. Zeeland scoort wat
dat aangaat net iets ondermaats, aldus de ecolo
gisch deskundige.
Vooral de karper gooit de verhoudingen door
de war. „Bij een goed ecosysteem hoort een
complete voedselketen; van de kleinste
plankton tot aan de grootste vis. Volgens de ka
derrichtlijn moet de kwaliteit van ons
binnenwater in 2015 helemaal op or
de zijn. Die kwaliteit laat zich deels
aflezen door een juiste visbalans.
De inventarisatie van de afgelopen
drie jaar laat zien dat er scheefgroei is. Al
leen op Schouwen en in het Kanaal door
Walcheren is de situatie redelijk."
