spectrum n
De Democraten
Ontsnappen
Dinsdag gaan de inwoners van twintig Amerikaanse staten naar de
stembus voor de voorverkiezingen voor het presidentschap. Een
kandidaat die wil winnen, moet toeslaan op deze 'super Tuesday', ook al
omgedoopt tot 'tsunami Tuesday'. Alles draait om afgevaardigden. Een
blik op het verkiezingssysteem van 'the greatest show on earth'.
De stand
PZC
Zaterdag 2 februari 2008
Nieuws is onvoorspelbaar, maar
twee gebeurtenissen dacht ik als
correspondent in Belgrado toch
vrijwel zeker te zullen verslaan:
de arrestatie van Ratko Mladic, verdacht van
genocide, en de onafhankelijkheid van Kos
ovo, die bij mijn aankomst in 2005 al net zo
onafwendbaar leek als nu.
Als ik op reis ging om bijvoorbeeld de vogel
griep in Roemenië te verslaan, liet ik vrien
den plechtig beloven dat ze me zouden bel
len bij het geringste teken dat een van de
twee gebeurtenissen er écht aan zat te ko
men. Hoon om zoveel geloof dat hier ooit
iets zou veranderen, was mijn deel.
Mijn eerste zinnen Servisch waren ontken
ningen, want taxichauffeurs en buurvrou
wen moesten bij kennismaking gerustge
steld worden. Ik was niet in Servië om alleen
negatieve verhalen te schrijven. Ik voelde
me niet omringd door paramilitairen met
messen tussen hun tanden. De keuze voor
Belgrado was vrijwillig en ik had er geen
spijt van. De lijdzame houding van veel Ser
viërs werd iets om tegenaan te schoppen.
Geen politieke partij is je stem waardig? Dan
is het hoog tijd dat je er zelf een opricht. Al
drie jaar werkloos? Waarom gebruik je die
zee van vrije tijd niet voor een cursus
Engels. Je woont nog bij je ouders in
een modderig bergdorp, maar zie het
toeristisch potentieel van al die onge
reptheid. Niet lullen, maar poetsen.
Met Hollandse nuchterheid er tegen
aan, want vooruitgang laat zich niet te
genhouden.
Ze lieten zich het optimisme aanleu
nen. Grappig voor de afwisseling. Ik
zag mezelf steeds in mijn gelijk beves
tigd. De Servische economie groeide
de afgelopen jaren aardig. In de wijk
waar ik woon, opende de ene na de an
dere nieuwe, strak gestylde koffiebar.
Backpackers omarmden het nachtle
ven van 'sin city' Belgrado en snel in
ternet werd iets betaalbaarder. Afgelo
pen voorjaar was er zelfs onvervalst op
timisme. Servië deed het goed op ten
niskampioenschappen. Een vermoede-
v ~gju lijk lesbische Servische met zigeuner-
bloed won het Eurovisie songfestival
en het hele land was onverdeeld trots op
haar.
Laatst liep ik de kennis tegen het lijf waar
mee ik veel optrok in mijn eerste maanden
Servië. „Wat doe je hier nog", vroeg ze. In
haar leven was weinig veranderd, zoals ze
op mijn eerste dag in Belgrado al had voor
speld. Ik ging in gedachten mijn vrienden
langs en werd niet vrolijk. Degenen met de
meeste economische zelfstandigheid zitten
nu in het buitenland. De wetenschappers
met ambitie zoeken naar beurzen en onder
zoeksprogramma's waarmee ze aan hun
land kunnen ontsnappen. Een enkeling
vecht verbeten voor een erfenis of bidt om
een wonder. En wie blijft, probeert daar de
voordelen van in te zien. „Wonen in een au
tomuseum is leuk als je van oude auto's
houdt", zegt Pedja, die in een kanariegele
Wartburg rijdt die ongeveer tegelijk met
hem op de wereld werd gezet.
Nu ik alweer mijn koffers pak, gaan de mees
te gesprekken al lang niet meer over Mladic,
Karadzic en Kosovo. Politiek wordt gezien
als iets waar ieder weldenkend mens met
schone handen zich verre van houdt. Tsvetla-
na raakte door vriendjespolitiek haar baan
als lerares kwijt. Ze zag een vacature bij een
ministerie, maar trok zich tijdens de sollicita
tieprocedure al terug, uit angst voor besmet
ting als ze voet zet binnen de overheid.
De vraag of ze willen dat Kosovo bij Servië
blijft, is voor twintigers en dertigers irrele
vant geworden. De tijd lijkt stil te staan, zo
lang dat soort grote politieke vraagstukken
onopgelost zijn. „We willen door", zeggen
mensen. Ze hopen dat hun eigen politici de
Europese Unie niet te veel afschrikken.
Ik hoop met ze mee. Maar ik ga wel weg.
De spelregels van
door Frank Hendrickx
Aantal
afgevaardigden
Hillary Clinton 232
Barack Obama 158
John Edwards 62
Voor Barack Obama en Hillary
Clinton draait het nog maar
om één cijfer: het magische
getal 2.025. De eindeloze rei
zen door het land, het bede
len om geld voor de campagne, de nooit
aflatende aandacht van de media: uiteinde
lijk zullen 2.025 personen straks
op de Democratische partijconven
tie in augustus de presidentskandi
daat aanwijzen. Dat is de helft
plus één van de in totaal 4.049 af-
gevaardigden.
De weg naar de conventie in Den
ver is lang, maar de voorverkiezin
gen van aanstaande dinsdag zijn
niet voor niets omgedoopt tot
'tsunami Tuesday'. Op één dag
gaan de inwoners van ruim twin
tig staten naar de stembus, meer dan ooit
tevoren. Er staan 1.678 gedelegeerden op
het spel, 41 procent van het totaal. De gro
te staten Califomië (441 afgevaardigden),
New York (281), Illinois (185) en New Jer
sey (127) zijn de hoofdprijs. Wie daar de
De testrit is voorbij
De voorverkiezingen van de afgelopen
weken vallen in het niet bij Super Tues
day. In Iowa, New Hampshire, Nevada en
South Carolina haalde Obama 63 gedele
geerden, Clinton 48 en John Edwards 26.
De strijd in die staten was vergelijkbaar
met de training voor een Formule i-race:
het geeft aan welke deelnemer over een
verkiezingen wint, is een eind op streek.
Een definitieve beslissing zal waarschijn
lijk niet vallen. De verschillen zijn zo klein
dat een monsterzege voor Clinton of Oba
ma niet voor de hand ligt. De Democrati
sche partij kent een proportioneel systeem
bij de verdeling van de afgevaardigden.
Wie een staat wint, vergaart niet
alle stemmen: een kandidaat die
de helft van de stemmen krijgt,
kan rekenen op ongeveer de helft
van de afgevaardigden. Een kies
drempel van 15 procent voorkomt
dat ook de zwakkere kandidaten
gedelegeerden wegkapen.
Het kan zelfs zo zijn dat geen en
kele kandidaat voor de conventie
in Denver het magische getal van
2.025 afgevaardigden binnen
heeft. Dan komt er een zogenoemde 'bro
ker conventie', waarbij kandidaten en afge
vaardigden deals moeten sluiten om één
persoon aan de meerderheid te helpen. De
afgelopen twintig jaar is dat niet meer
voorgekomen.
snelle, goede auto beschikt Op basis daar
van zijn Obama en Clinton favoriet. Ze
wonnen beiden twee staten. De derde
kandidaat, ex-senator John Edwards,
staakte zijn strijd. Hij kreeg veel minder
gratis publiciteit Hij beschikte boven
dien niet over het budget om in alle sta
ten reclametijd te kopen voor tv-spotjes.
De getallen
op deze pagi
na zijn geba
seerd op de
stand van de
voorverkiezin
gen per 31
januari 2008.
Superafgevaardigden
De voorverkiezingen draaien om gewo
ne afgevaardigden. Daarnaast zijn er de
superafgevaardigden: volksvertegen
woordigers, gouverneurs, partijfunctio
narissen, oud-presidenten en vicepresi-
denten. In totaal 796 personen, bijna 20
procent van het totaal.
Kandidaten proberen achter gesloten
Gevecht om iedere afgevaardigde
De verschillen zijn zo gering dat Clinton
en Obama vechten om iedere afgevaar
digde. Iedere staat is opgedeeld in een
aantal districten, die allemaal hun eigen
afgevaardigden aanwijzen.
De stem van dunbevolkte districten telt
in sommige gevallen relatief zwaarder
deuren de stem te winnen van deze par
tijbonzen. Hillary Clinton is daarin het
succesvolst, ze heeft steun van 186 super
afgevaardigden. Obama heeft er 90.
Helemaal zeker is de steun van de partij
bonzen nooit: een superafgevaardigde
kan een dag voor de conventie van me
ning veranderen.
dan die van stedelijke gebieden. Een dis
trict met 160.000 mensen kan net zoveel
afgevaardigden hebben als een district
met 100.000 inwoners. Tijdens de cam
pagnes worden veel tijd en geld gespen
deerd in districten waar relatief makke
lijk afgevaardigden te halen zijn.
