Stugge dorpelingen smelten zacht
'Stel dat je het toch zelf bent geweest'
A58 beter maar
geen winnaar
20 I Maandag 28 januari 2008 PZC
Plattelanders brengen
toneelbewerking van
succesvolle film.
door Ali Pankow
OOSTBURG - De chocolade van
Vianne brengt onverwachte verlan
gens aan de oppervlakte. De choco
lade van Vianne doet vastgeroeste
standpunten smelten. Dat brengt
een schok teweeg in dat ingedutte
Franse dorpje, waar nog tal van
strenge principes heersen.
Joanne Harris schreef er in 1999 on
der de titel Chocolat een roman
over, Lasse Hallström verfilmde
het boek in 2000 en De Plattelan
ders uit Oostburg brengen er nu
een toneelbewerking van, die zater
dag in het Ledeltheater in premiè
re gaat.
„Het idee lag al even op de plank,
maar we wilden er na lakobsweg
59, de bewerking van de film Anto-
nia niet te snel mee komen vanwe
ge de vergelijkbare thematiek: de
strijd tussen vrijheid en conserva
tisme", vertelt theatermaker Rini
Fenijn. Samen met Eric Wijffels te
kent hij voor heel wat toneelwerk
op maat voor De Plattelanders.
„De bron daarvoor kan van alles
zijn: een film, een boek, een ander
toneelstuk, een verhaal of een sa
ge."
Voor het eerst trekt Fenijn de kar
«n bewerking én regie dit keer
hoofdzakelijk alleen. Niet dat het
hechte duo gebrouilleerd is, het ge
beurt uit praktische overwegingen.
„Eric heeft nog een druk laatste
jaar als leraar en bleek bovendien
in de week van de première zijn va
kantie te hebben geboekt. Hij is
nog wel betrokken bij het maken
van de kostuums", zegt Fenijn.
Bij de bewerking van Chocolat put
te hij zowel uit de roman als uit de
film. „Toneel is anders. In film kun
je in drie seconden langs vijf ver
schillende locaties gaan. Daarin
moet je je beperken. Het stuk
speelt zich af op drie verschillende
De Plattelanders repeteren voor de t<
plaatsen: in de chocoladewinkel,
op het dorpsplein en langs de
oever van de rivier. De changemen
ten gebeuren met open doek. Daar
heb ik wel even voor moeten pra
ten, maar ik vind dat het bijdraagt
aan de voortgang van een voorstel
ling." Het verbaasde Fenijn dat die
hele opwinding over een alleen
staande, vrijgevochten jonge moe
der oorspronkelijk begin jaren ne
gentig is gesitueerd. Volgens hem
was de samenleving toen al niet
eelbewerking van de film Chocolat.
meer zo bekrompen. Bij De Platte
landers speelt Chocolade zich dan
ook ruim twintig jaar eerder af
'Zoeken naar evenwicht
tussen sociale aspecten en
artistieke ambitie'.
„Op maat schrijven voor een
groep met veel spelers vergt zoe
ken naar een evenwicht tussen het
sociale aspect en artistieke ambitie.
Sommige personages had ik wat
verder willen uitdiepen, maar dan
doe je anderen weer te kort", weet
Fenijn uit ervaring. Niet alleen dra
maturgisch, maar ook in de vorm
geving wil hij het 'smeltingsproces'
in dat behoudende dorpje tot ui
ting brengen. Zo worden de chan
gementen naar het dorpsplein on
dersteund met chansons uit begin
vorige eeuw en zingen Les Poppys
als de focus teruggaat naar de cho
foto Camiie Schelstraete
coladewinkel. Ook in kleding zal
de ontwikkeling naar 'verlichting'
zichtbaar zijn. Werd filmactrice
Juliette Binoch breed geprezen
voor haar vertolking van Vianne.
Bij De Plattelanders staat Sandy
Heijens voor de uitdaging van die
mooie hoofdrol.
Toneelvoorstelling 'Chocolade', zat.
1—3 2 feb„ Oostburg, Ledeltheater, ook
op vrij. 8, zat. 9, vrij.15 en zat.16
feb„ 20.15 u. en wo. 13 feb, 14 uur.
Fascinerende film over
DNA-onderzoek rond
moord Sint Philipsland.
door Rolf Bosboom
ROTTERDAM - In een uiterste po
ging de geruchtmakende moord
op de 80-jarige weduwe Serné in
Sint Philipsland op te lossen, werd
in maart 2003 aan tachtig jongens
en mannen uit het dorp gevraagd
DNA-materiaal af te staan. Het
was een van de eerste keren dat
een dergelijk grootschalig onder
zoek in Nederland werd gehouden
en ook leidde tot de aanhouding
van de dader: de toen 18-jarige ach
terbuurjongen van de vrouw.
De afgelopen tijd hebben regisseur
Kees Hin en Sandra van Beek, zon
der daar veel ruchtbaarheid aan te
geven, gewerkt aan een documen
taire over het DNA-onderzoek in
Sint Philipsland: De match. Deze
wordt over enkele maanden uitge
zonden door de Humanistische
Omroep, in het kader van de docu
mentairereeks 'Ondertussen in Ne
derland'. Zaterdagavond was het
resultaat voor het eerst te zien, tij
dens het Filmfestival Rotterdam.
Het is een fascinerende en indrin
gende film geworden. In De match,
waaraan onder meer ook de poli
tie Zeeland meewerkte, komt een
tiental deelnemers aan het
DNA-onderzoek aan het woord.
Zij worden 'ondervraagd' op de
zelfde locatie als destijds: in dorps
huis De Wimpel. Alleen hun vaak
openhartige antwoorden, inclusief
lange en veelzeggende stiltes, wor
den getoond.
Het verhaal van de mannen maakt
duidelijk wat er gebeurt met een
hechte gemeenschap als een gru
welijke moord maar niet wordt op
gelost, terwijl alles erop wijst dat
de dader uit het dorp zelf komt.
Niet iedereen had een waterdicht
alibi en was dus een potentiële da
der. Door de kwellende onzeker
heid sloeg bij sommigen zelfs de
twijfel over de eigen onschuld toe.
„Ik heb momenten gehad dat ik
mezelf of anderen lichtelijk ging
verdenken", zegt een van hen.
„Stel je voor dat je het toch zelf
bent geweest, in een vlaag van ver
standsverbijstering, en dat je het
gewoon niet meer weet."
Een ander vermoedde dat de da
der wel eens dichter bij kon zijn
dan gedacht. „Ik ben mijn eigen
jongens gaan verhoren. 'Waar heb
jij die avond gezeten?' Want het
kan natuurlijk ook uit mijn eigen
huis komen." De meeste mannen
ondergingen het onderzoek alles
behalve onbewogen.
De verbijstering - gesymboliseerd
in het schilderij De schreeuw van
Edvard Munch, een rode draad in
de documentaire - is groot als het
onderzoek een 'match' oplevert en
duidelijk wordt wie de dader is.
„Verzoenen? Nee, dit is zo in- en
inslecht. Vergeven? Dat is erg las
tig. Menselijk gezien is het bijna
onvergeeflijk", zegt een van de
'Ik heb momenten gehad
dat ik mezelf of anderen
lichtelijk ging verdenken'
Fliplanders. Een ander, werkzaam
als docent, beschrijft dat er toch
een last van hem af viel. „Ik ben
anders door de school gaan lopen.
Tot dat moment wist ik niet dat ik
dat deed. Onbewust had ik me
toch al die tijd ongelukkig gevoeld,
want er was geen dader."
Kees Hin en Sandra van Beek zei
den na afloop van de première dat
het een flinke klus was geweest
mensen te vinden die wilden mee
werken. Hin: „Eerst moet je die
lijst van tachtig mensen te pakken
krijgen en vervolgens moet je men
sen vinden die mee willen doen.
Door heel hard, voorzichtig en pre
cies werken van Sandra zijn deze
mensen overgebleven."
Ook is er contact geweest met de
familie van de dader. „Die stelde
zich terughoudend op. Door ons
werd de hele zaak weer opgera
keld en daar voelde de familie niet
veel voor", zei Van Beek.
Dat het gelukt is De match te ma
ken is vooral te danken aan Piet
den Ouden, een van de mannen
die in de film aan het woord ko
men. Hij liet na afloop blijken inge
nomen te zijn met het resultaat.
„Kees en Sandra hebben absoluut
het vertrouwen van het dorp,
waarin toch een zekere beducht
heid voor de buitenwereld heerst,
weten te winnen en volledig waar
gemaakt. Volgens mij is Kees echt
van dit dorp gaan houden."
'De match' is vrijdag 1 februari te
zien op het Filmfestival Rotterdam
(Cinerama, 12.30 uur). De precieze
datum van uitzending op tv, ergens
rond mei, is nog niet bekend.
tiel - Het Zeeuws-Brabantse Koor
A58 onder leiding van dirigent
Rob van der Meule heeft zaterdag
geen plaats in de top drie kunnen
veroveren tijdens het landelijk lau
reaten koorfestival in Tiel. Win
naar werd het Utrechtse koor Leeu
wenhart uit de categorie 'Klein
koor, lichte muziek'. A58 deed
mee als landelijk winnaar in de ca
tegorie 'Groot koor, lichte muziek'.
„We hebben er wel wat gemengde
gevoelens over", erkent koorlid en
secretaris Bernard de Swart uit
Middelburg. Enerzijds koestert hij
het bericht dat de jury de kwaliteit
van Koor A58 nog hoger vindt ge
worden sinds de overwinning bin
nen de eigen categorie in novem
ber. Anderzijds betreurt Swart het
zeer dat de soundcheck zaterdag
vroegtijdig moest worden beëin
digd. Daardoor ging er iets mis
met de versterking van cello en alt
viool richting het koor. „Wij kon
den die instrumenten bij het lied
Lullaby helemaal niet horen, met
als gevolg dat we iets zakten in
toon", vertelt De Swart.
Het koor bereidt zich nu voor op
het concert With Love, Aj8, vrijdag
15 februari in de Zeeuwse Concert
zaal in Middelburg.
