Björn is een levensgenieter spectrum Italiaans fruit 'A> PZC Zaterdag 26 januari 2008 12 y\ JL. JL..1 STANDPLAATS ITALIË door Eelco van der Linden te, come ti piace la fica?" Ik zat op een achterbank, er gens jaren tachtig, met Itali aanse leeftijdgenoten. Er werd eindeloos rondgereden, en vanuit te lefooncellen gebeld naar andere vrienden om te overleggen waar wat te drinken. Toen we eindelijk ergens zaten in de lome avondwarmte en tot mijn verbijstering de inhoud van één pijpje bier werd verdeeld over vijf man, dreunde die vraag nog door mijn hoofd: „A te, come ti piace la fica." Het was de vanzelfsprekendheid die me trof, nog meer dan de directheid. Ik sprak genoeg Italiaans om te weten dat Ta fica' refereerde aan het vrouwelijk geslachtsor gaan. En hoewel dat ook een aanzien lijke ruimte opeiste in mijn gedach- tenwereld, zou het nooit in me opge komen zijn in Nederland vrienden of buitenlandse bezoekers te vragen van welk soort - rood, bruin, zwart, blond - zij dan wel niet hielden. Want dat was de precieze vraag. Daar zat ik dan, studentje uit het net te geëmancipeerde Nederland, waar op seksgebied alles mocht en kon. Een beetje gedesoriënteerd, want dit was een manier van praten die je in een achterbuurt verwachtte. Ik dacht nog even dat ik het woord misschien verkeerd inschatte, maar dat bleek niet zo. Fica is afgeleid van fico, vij genboom, fruit dus. De obscene bete kenis is oeroud, via het Grieks en La tijn is het woord Italiaans geworden. In alle jaren die ik nadien in Italië doorbracht, is me het directe gebruik van het woord blijven opvallen. Niet alleen bij jongeren, ook bij ouderen en zelfs vrouwen. „Je hebt de essentie van de Italianen te pakken", zei een vriend van me, en hij declameerde meteen het gezeg de dat je vroeg of laat uit de mond van el ke Italiaan hoort: 'je werkt, je doet moeite, voor het geld en de k..', wat in het Italiaans leuk rijmt. De fica is handelswaar, zo stelt de bevrien de psychologe. Ze legt uit dat aan de basis van alles natuurlijk de inferieure positie ligt van de vrouw, die met haar lichaam gunsten moet afdwingen. De meest ultie me is het huwelijk. Ze is bereid zichzelf ex treem sexy uit te dossen, Nederlanders spreken al snel van hoerig, om zo die deal te sluiten. „Hij krijgt uiteindelijk de mooi verpakte fica, maar de prijs is eeuwige zorg." Het concept is volks en archaïsch, maar houdt stand. De fica leidt een zelfstandig leven, ook in grammaticale zin. Vaak wordt alleen van Ta' gesproken, in de zin van 'haar'. Berlusconi, iemand die claimt exact te weten wat de vrouwen willen, zei onlangs tegen een man dat hij 'haar' niet zou krijgen van die en die vrouw. Mannen taal. Hoewel, vrouwen kunnen ook half plagend zeggen 'ik geef je haar toch niet'. Leve de omgekeerde emancipatie. Is het erg? Onlangs kreeg ik midden in het fraaie centrum van het beschaafde Mode na nog les in erotiek. De wulpse eigenares se van een grote zaak met het soort onder goed dat je in Nederland alleen in rosse buurten vindt, legde uit dat het een kunst is 'haar' zo mooi mogelijk te verpakken. „De spanning, het verbodene, het verove ren, daar gaat het om. Het is niet leuk als alles mag en niets meer taboe is", zei ze. Mannen zijn volgens de winkelierster 'pri mair' en dat moet zo blijven. Als bewijs mengde zich een keurige oudere heer in het gesprek. Deze gepensioneerde fabrieks directeur verklaarde vrijwel meteen al zijn hele leven 'stapelgek van de fica' te zijn. „Het woord staat op mijn voorhoofd ge schreven. Zo zeer dat ik eens per maand een bloedneus heb", zo zei hij met een gro te grijns. Primair, héél primair. Björn Nabuurs, zeggen zijn va der en moeder, is een levensge nieter. Verjaardagen, bij vriend jes spelen, carnaval: hij kan zich er enorm op verheugen. „Als het zover is, glundert hij. Dan denken wij: dat pikt hij toch maar mooi nog mee." Hoe vaak Björn (5) nog mag genieten, is onbekend. Zeker is dat hij niet het lange leven krijgt waarop vader Marcel (39) en moeder lolande (35) hoopten toen hij op 15 april 2002 het levenslicht zag. Björn heeft progeria, een uiterst zeldzame ziekte waardoor kinderen snel verouderen en doorgaans niet ouder dan 13 jaar worden. Hun lichaam is dan op, in dezelfde condi tie als dat van een hoogbejaarde die bijna een eeuw heeft geleefd. Na de geboorte leek er niets aan de hand. „Björn zag er goed uit en maakte een prima start", ver telt Jolande. „Hij huilde wel wat veel, maar dat doen meer baby's." Gaandeweg werd duidelijk dat er iets niet goed was. Jolande: „Bij het consultatiebu reau zeiden ze steeds dat hij niet genoeg groeide. Vreselijk, we vroegen ons voortdu rend af wat we fout deden." Na Bjorns zo veelste oorontsteking werden de ouders doorverwezen naar een kinderarts. De oor problemen konden met buisjes verholpen worden, maar de dokter constateerde nog iets. „Zij vond de verhoudingen van Bjorns hoofdje niet goed." Een geneticus van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud uit Nijmegen ontdekte meer af wijkende kenmerken aan Bjorns lichaam. „Je zag zijn bloedvaten beter dan bij ande re kinderen. Ook had hij toen al verdikte vingertoppen, een spitse neus en kin, niet volgroeide sleutelbenen en steeds dunner wordende haren." De geneticus besefte dat hij met progeria van doen had. Naar schatting hebben mo menteel wereldwijd 35 kinderen de ziekte. Marcel: „Hij draaide er niet omheen. Proge ria is ongeneeslijk. Björn was net 2 jaar toen we het hoorden. Hij wordt niet oud." Björn Nabuurs uit het Brabantse Boekei oogt veel ouder dan de 5 jaar die hij is. Dat komt door de zeldzame verouderingsziekte progeria. Waarschijnlijk wordt Björn maximaal 13 jaar. Tot die tijd willen zijn ouders dat hij alleen maar plezier heeft. door Joris Roes foto's Lenneke Veerbeek De geneticus toonde Jolande en Marcel een foto van een progeriapatiënt van een jaar of 14. „Zodat we wisten wat ons te wachten stond. Toen we die foto gezien hadden, was de behoefte op internet naar meer informatie te zoeken meteen weg." De boodschap was vernietigend. „We dachten dat hij een vitaminetekort had of zo. Dat het zo pittig zou zijn, was nooit in ons opgekomen." Ondanks al hun verdriet besloten Marcel en Jolande dat het leven zo normaal mogelijk door moest gaan. „We wilden niet thuis wegkwijnen, maar erop uit met Björn. Je stelt je erop in dat hij 12 of 13 wordt, maar progeria lijdt vaak tot hart- en vaatziekten. Het kan ook mor gen afgelopen zijn. Tot die tijd moet hij plezier hebben." Ze willen hun zoon niet belasten met zijn ziekte. „We hebben hem één keer laten on derzoeken in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Dat werd ons ge-

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 152