Cd-single
1 4 I Zaterdag 26 januari 2008 PZC
Herinnert u
zich deze nog?!
Hitlijst zonder cd
Gfk, die voor Dutchcharts de Single Top 100 aanle
vert, geeft geen cijfers over hoeveel cd-singles arties
ten die in de hitlijst belanden via de platenzaak verko
pen. Maar het zijn er een stuk minder dan vroeger.
Chartmanager Michel Admiraal: „Gouden of platina
singles heb je bijna niet meer. Voor een gouden single
moest je voor 2006 nog 40.000 exemplaren verko
pen. Dat is verder gedaald tot 25.000. Singles halen
dat bijna niet meer." In 2006 haalde alleen Rood van
Marco Borsato de drempel voor de gouden plaat. In
2002 werden nog zeven singles goud.
De Single Top 100 is tegenwoordig voornamelijk een
downioadlijst van van het internet geplukte num
mers. „De fysieke verkoop telt uiteraard ook mee,
maar neemt een steeds kleiner deel voor zijn reke
ning." Als de cd-single verdwijnt, maakt dat voor de
hitlijsten niet uit. „Er is natuurlijk al een lijst die hele
maal gebaseerd is op downloads. Als de fysieke single
verdwijnt maken we van de Top 100 ook een down
ioadlijst. Maar we kunnen meer laten meespelen. Air
play op de radio bijvoorbeeld, of ringtones of andere
manieren waarop muziek wordt gebruikt."
1877: Thomas Alva Edison
vindt de fonograaf uit.
Een naald graveert geluid
in een rol dungewalst tin,
later papier. In 1900 volgt
de wasrol, goed voor vier
minuten opname.
1
(Ü53S fgfi SSIfSS HS 9K BI
1875 1880
1888: Emile Berliner
(rechts) vindt de
grammofoonplaat uit.
De geluidskwaliteit is
een stuk beter dan die
van de fonograaf.
1
Wasrollen
door Miriam van den Brand en Joost de Poel
'15 1920 '25 1930 '35 1940 '45 1950 '55
Nog even en de cd-single is een muzikaal relikwie. Verdreven
door de moderne tijd. Het publiek heeft de liefde voor het
zilveren schijfje verloren en voor platenbonzen valt er geen
droog brood mee te verdienen. „Maar laten we de gevolgen
hiervan vooral niet overdrijven."
Stacey Rookhuizen moest
lachen toen ze deze
week hoorde dat platen
maatschappijen de
cd-single dit of volgend
jaar naar zijn graf dra
gen. Zij riep het een maand geleden
al in een volle muziektempel Paradi-
so: 'Fuck de cd!' Het spiegelschijfje
is verleden tijd, niet meer van be
lang.
De nu 2i-jarige Rookhuizen was op
16-jarige leeftijd de jongste Neder
lander ooit die een eigen platenlabel
begon. Juist vanwege de dalende
cd-verkoop. „Ik zag leuke bandjes
die steeds weer moesten optreden
in dezelfde klotekroegjes. Ik vond
dat ze op de radio moesten, in grote
re zalen optreden. Maar platenmaat
schappijen gaven jong talent geen
kans. Te risicovol door die inzakken
de cd-markt."
Vijfjaar lang bracht Rookhuizen
cd-albums uit, organiseerde evene
menten en zorgde voor promotie
van artiesten. Bij het vieren van
haar vijfjarig bestaan in Paradiso
gooide ze de knuppel in het hoen
derhok. „Ik had nog best vijfjaar
kunnen doorgaan met cd's uitbren
gen, maar ik geloof er niet meer in.
Toen ik dat zei, viel het even stil in
de zaal. Op internet is er ook wel
wat kritiek gekomen. Anouk ver
koopt toch nog goed, schreven ze
dan. Maar kijk naar Clouseau, die
stond in België elf weken op num
mer Aantal verkochte cd's: 56.000.
1930: de geluidsband
komt, vijf jaar later gevolgd
door de eerste bandrecor
ders. De geluidskwaliteit
van de banden laat nog
veel te wensen over.
i
1949: de grammofoonplaat is voortaan van vinyl in
plaats van schellak. De draaisnelheid verandert van
78 in 33,33 toeren per minuut. De geluidskwaliteit
neemt toe en een plaat kan voortaan circa 45
minuten geluid dragen. Tot 1985 blijft de lp (long
play) de voornaamste drager van muziek.
Vijfjaar terug zou dat 256.000 zijn
geweest."
Deze week kwam het hoge, maar al
lang voorziene woord eruit bij enke
le grote platenbazen: de cd-single
verdwijnt. Er valt geen droog brood
mee te verdienen. De cijfers zijn
veelzeggend: in de eerste helft van
vorig jaar gingen er volgens de
brancheorganisatie voor de enter
tainmentindustrie NVPI in heel Ne
derland nog 500.000 cd-singles over
de toonbank. Tien jaar eerder waren
dat er over een heel jaar zo'n 7,8 mil
joen stuks. De strijd met de down
loads is verloren. In 2006 werd al
leen in Nederland al 10 miljoen keer
legaal een nummer gedownload.
Volgens kenners staan daar twintig
keer zoveel illegale kopieën tegen
over. De consument juicht, de pla
tenmaatschappij incasseert klap op
klap.
„Toch moeten we het ook niet over
drijven dat de cd-single zal verdwij
nen", zegt Wouter Rutten van de
NVPI. „Het downloaden vangt voor
een fors deel de klappen van dalen
de verkoop op."
Downloads mogen de pijn dan
enigszins verzachten, ze zijn wel
goedkoper dan een cd-single en leve
ren een platenmaatschappij dus min
der op. „Dat moet je breder zien",
zegt Wouter Rutten. „Bij cd-singles
heb je ook te maken met distributie
en opslag. Ook zullen de nodige
exemplaren nooit worden verkocht.
Dat gaat allemaal gepaard met kos-
1905: de eerste tweezijdig
afspeelbare grammofoonplaten
komen uit en de opkomst van
radiostations maken opgenomen
muziek toegankelijker voor het
grote publiek, dat eind jaren twintig
massaal platenspelers gaat kopen.
ten die je niet hebt bij het downloa
den. En ook de verkoopprijs van het
cd-singletje daalde de afgelopen ja
ren al."
De vraag is ook hoe vervelend het
voor individuele artiesten is dat de
single straks verdwijnt. Rutten:
„Vroeger had je als artiest per se een
singletje nodig om op de radio ge
draaid te worden of om jezelf of een
album te promoten. Nu kan dat al
les ook digitaal heel goed."
Veel erger dan de zachte dood van
de cd-single zijn de dalende ver
koopcijfers over de gehele linie. De
albumverkopen - een stabiel jaartje
daargelaten - hebben het voorbije
decennium een duikvlucht geno
men, In 2006 bracht de cd-verkoop
wereldwijd nog 19,6 miljard euro
1956: in de V
de 8-track-c
ontwikkeld
45-toeren si
de markt ge
